Tóm tắt Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp giúp học sinh học tốt môn Chính tả Lớp 2

ói không với vi phạm đạo đức nhà giáo và việc cho học sinh không đủ chuẩn lên lớp”
- Việc tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến học sinh viết sai chính tả, từ đó có biện pháp giảng dạy cho phù hợp với từng đối tượng học sinh của lớp mình, có ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả học tập phân môn Chính tả của các em. 
- Áp dụng các biện pháp dạy học tích cực nhằm nâng cao chất lượng học tập phân môn chính tả của học sinh. 
- Học sinh viết không đúng làm ảnh hưởng đến quá trình giao tiếp, tư duy. Học sinh không thể chuyển lời nói dưới dạng văn bản viết – vốn là một loại văn bản có khả năng chuyển đạt và bảo lưu mọi tư tưởng của loài người qua một thời gian và không gian trong mọi hoàn cảnh và với mọi đối tượng sử dụng.
2.3. Mục tiêu đạt được của sáng kiến
- Trong những môn học ở Tiểu học mỗi môn đều có những nét đặc thù riêng, phương pháp giảng dạy riêng, vị trí, mục đích, ý nghĩa của từng môn học nó thể hiện cụ thể theo từng nội dung của môn học. Riêng với phân môn Chính tả Tiếng việt là chính tả ngữ âm, nghĩa là mỗi âm vị được ghi bằng một con chữ. Cơ chế của việc viết đúng là xác lập được mối liên hệ giữa âm thanh và chữ viết. Bên cạnh sự tương hợp giữa âm và chữ, chữ Tiếng việt còn một số trường hợp không theo quy luật: 
	+ Một âm ghi bằng một tập hợp chữ cái
	+ Một âm ghi bằng nhiều chữ cái
	+ Một chữ cái dùng để ghi cho nhiều âm
- Chính tả Tiếng việt là chính tả ngữ âm nhưng trên thực tế, muốn viết đúng chính tả, việc hiểu ý nghĩa rất quan trọng. Hiểu nghĩa của từ là một trong những cơ sở quan trọng giúp người học viết đúng, hay còn gọi là chính tả ngữ nghĩa.
- Muốn dạy học sinh viết đúng chính tả thì trước hết phải dạy cho học sinh phát âm chuẩn. Nhưng nói cho chuẩn tất cả tiếng việt là một yêu cầu gần như không thể thực hiện với mọi người dân ở khắp cả ba miền. Vì vậy để hạn chế việc viết sai chính tả ở học sinh Tiểu học người giáo viên cần phải làm gì? Đó cũng chính là 
mục tiêu của đề tài .
2.4. Căn cứ đề xuất: 
- Khi dạy chính tả, ngoài việc đáp ứng yêu cầu chung còn phải tính đến đặc điểm ngôn ngữ địa phương có ảnh hưởng tới việc viết đúng, để luyện tập cho học sinh viết đúng chính tả.
- Trong thực tế hiện nay, học sinh ở cấp tiểu học cần phải thông thạo 4 kỹ năng: Nghe, nói, đọc, viết. Trong đó, kỹ năng đọc và viết là 2 kỹ năng rất quan trọng đối với học sinh tiểu học.Trong bài viết chính tả, có một số em chữ viết rất đẹp nhưng lại mắc nhiều lỗi chính tả.Vì vậy, đối với học sinh tiểu học, chẳng những rèn chữ viết đẹp mà chúng ta cần phải rèn cho các em viết đúng.Vậy chúng ta cần phải đưa ra những giải pháp trong việc rèn viết đúng chính tả cho học sinh.Từ đó, mới tạo điều kiện cho các em học tốt các môn học khác.
=>Với kinh nghiệm giảng dạy hiện nay, tìm hiểu thêm ở giáo viên trong tổ và phụ huynh học sinh. Học sinh học yếu phân môn chính tả là do:
- Học sinh lười đọc bài ở nhà, ít đọc, ít viết, thậm chí về đến nhà, các em chẳng màng đến bài vở gì cả.
- Nhận mặt chữ chậm, đọc chậm, đọc còn sai nhiều.
- Chưa biết phân biệt và hiểu nghĩa của từ.
- Phát âm sai, khuyết tật về giọng nói ( ngọng, đớt).
- Phụ huynh chưa quan tâm đến việc học tập của con em.
- Do nặng tai( thính âm kém), không tập trung khi viết bài.
- Một số em còn viết hoa tuỳ tiện.
- Một số em viết đúng nhưng quên bỏ dấu thanh.
- Do chưa nắm chắc ở một số hiện tượng chính tả theo quy định về “ng, ngh, g, gh”.
- Do giáo viên chưa lưu ý đến giọng đọc của mình khi đọc bài cho học sinh viết, đọc chưa phân biệt được âm đầu như: s/x ,vần an/ang,ăc/ăt,oan/on hoặc dấu thanh hỏi/ngã
- Do ngồi viết chưa đúng tư thế mệt mỏi trong khi viết.
3. Tóm tắt nội dung giải pháp
3.1. Đối tượng và phạm vi áp dụng:
3.1.1. Đối tượng
- Học sinh lớp 2 Trường Tiểu học Phạm Ngũ Lão năm học 2019-2020
3.1.2. Phạm vi áp dụng
- Các phân môn Tập làm văn, Luyện từ và câu. Đặc biệt là phân môn Tập đọc, Tập viết, Chính tả. Học sinh sẽ có thêm vốn kiến thức để viết đúng chính tả.
3.2. Tóm tắt nội dung
 Mặc dù tất cả các giáo viên trong tổ đã có rất nhiều cố gắng, tích cực trong việc giúp đỡ các em. Nhưng hiện nay, học sinh ở các lớp vẫn còn yếu môn chính tả rất nhiều. Một số em viết chính tả lúc nào cũng bị sai. Như ở khối 2, bài viết chỉ có 30 – 40 chữ, có em sai đến 1/4 số lượng chữ trong bài viết. Phần lớn, những em viết chính tả sai nhiều là do các em học yếu, cũng có một số ít em học trung bình, khá nhưng cũng viết sai nhiều lỗi chính tả. Hầu hết, học sinh viết yếu chính tả các em đều đọc rất chậm, tốc độ đọc chưa đạt yêu cầu, có em đọc ê, a phải đánh vần thầm trong miệng mới đọc được, có em đọc đúng theo tốc độ nhưng đọc sai nhiều do phát âm của địa phương.Thế nhưng giáo viên lại ít chú ý đến điều này.
- Chữ viết là kí hiệu bằng hình ảnh thị giác (các hình nét) ghi lại tiếng nói. Mỗi hình nét tương ứng với một đoạn âm thanh có ý nghĩa của tiếng nói. Một tổ hợp gồm các chuỗi hình nét được liên kết theo những cách thức nhất định (dạng thức viết của ngôn ngữ) để ghi lại lời nói âm thanh và trở thành phương tiện truyền đạt nội dung trong lời nói. Chính tả thực hiện những quy ước xã hội đối với chữ viết, đề phòng, ngăn ngừa sự vận dụng tùy tiện, vi phạm các quy ước làm trở ngại cho tri giác ngôn ngữ trong quá trình giao tiếp.
- Trẻ em đến tuổi học, thường bắt đầu quá trình học tập bằng chữ viết. Ở giai đoạn đầu tiên (bậc tiểu học) trẻ em tiếp tục được hoàn thiện năng lực nói tiếng mẹ đẻ. Trẻ em biết chữ mới có phương tiện để học Tiếng việt và các môn khoa học tự nhiên, khoa học xã hội khác. Mà muốn đọc thông viết thạo, trẻ em phải được học chính tả. Chính tả là phân môn có tính chất công cụ. Nó có vị trí quan trọng trong giai đoạn học tập đầu tiên của trẻ em.
=> Như vậy, để giúp cho học sinh viết chính tả đúng thì bản thân mỗi giáo viên phải nắm được nguyên nhân sai chính tả của từng học sinh lớp mình phụ trách từ đó đưa ra giải pháp phù hợp. 
VD: HS thường mắc các yếu tố chính tả nào trong các yếu tố sau:
Học sinh lẫn lộn âm đầu:
 s/x: sắc sảo → xắc xảo
 sạch sẽ → xạch xẽ
 sắp xếp → xắp xếp
v/d/gi: dọn dẹp → giọn dẹp
 giàn hoa → dàn hoa
ch/tr: con trăn → con chăn
 trông thấy → chông thấy
Học sinh không nắm vững quy tắc chính tả
Vd: băn khoăn → băn khuăn
 cổ kính → cổ cính
 gồ ghề → gồ gề
Học sinh không nắm được sự thể hiện bằng chữ viết của âm đệm trong Tiếng Việt
Vd: hoa quả → hoa qoả
 qua loa → qoa loa
 Học sinh lẫn lộn âm chính trong bộ phận vần:
* iê/yê: con thuyền → con thiền
 thường xuyên → thường xiên
* eo/êu: reo hò → rêu hò
 đi đều → đi đèo
* i/iê: dìu dịu → diều diệu
 diệu kì → dịu kì
* u/uô: khuôn mặt → khun mặt
 cúi đầu → cuối đầu
Học sinh phát âm lệch chuẩn ( theo phương ngữ miền Trung )
 Vd: Trường Sơn → Trườn Sơn
 lan man → lang mang
	 muốn → mún
Học sinh lẫn lộn dấu thanh ( hỏi, ngã ):
 Vd: mải miết → mãi miết
 nghỉ hè → nghĩ hè
Một số biện pháp rèn kĩ năng viết đúng chính tả:
	1. Luyện phát âm:
Muốn học sinh viết đúng chính tả, tôi phải chú ý luyện phát âm cho học sinh, giúp các em phân biệt các âm đầu, âm chính, âm cuối qua giọng đọc mẫu của giáo viên.
	Việc rèn phát âm được thực hiện thường xuyên trong các tiết Tập đọc và một số môn học khác.
	2. Luyện tập về phân tích, so sánh:
	Trong các giờ chính tả tập chép hay nghe viết, tôi thường xuyên hướng dẫn các em phân tích về cấu tạo tiếng rồi so sánh những tiếng dễ lẫn lộn, luyện viết bảng con trước khi viết vào vở.
	Vd: Khi viết tiếng “muống”, học sinh dễ lẫn lộn với tiếng “muốn”, tôi yêu cầu học sinh phân tích cấu tạo 2 tiếng này đồng thời giải nghĩa từ:
Muống = M + uông + thanh sắc (rau muống)
Muốn = M + uôn + thanh sắc (ước muốn)
So sánh thấy được sự khác nhau đó để học sinh ghi nhớ, khi viết các em sẽ không bị viết sai.
3. Giúp học sinh khắc phục lỗi chính tả bằng cách hướng dẫn các em nắm nghĩa của từ phối hợp với việc so sánh, phân tích chính tả, tôi sử dụng đồ dùng dạy học, những hình ảnh và giáo cụ trực quan để giúp học sinh quan sát và phân biệt từ khó dựa vào việc sử dụng thiết bị dạy học vừa nêu hoặc hướng dẫn học sinh hiểu nghĩa từ bằng cách cho học sinh đặt câu, đọc chú giải.
Vd: * ch/tr Chân : bộ phận nâng đỡ cơ thể người hoặc vật
 Trân: ngó trân trân hoặc trân trọng
 * s/x Sen: hoa sen, vòi sen
 Xen: xen lẫn, xen kẽ
	4. Rèn luyện trí nhớ cho học sinh để có kĩ năng viết đúng chính tả bằng cách hướng dẫn cho các em đọc - viết vào các buổi thứ hai trong tuần, giúp các em có kĩ năng phân biệt về thanh, về phụ âm đầu, phụ âm cuối qua các bài tập chính tả để giúp học sinh vận dụng các kiến thức đã học. 
Vd: * Bài tập phân biệt r/d/gi
	Hãy điền r/d/gi thích hợp vào chỗ trống:
	ỗ dành, ỗ chạp, mặt ỗ
	ữ gìn, cặp a, ..a vào
 * Bài tập phân biệt các phụ âm cuối c/t, n/ng, 
 Đây là lỗi mà học sinh miền Trung hay mắc phải do ảnh hưởng của phương ngữ.
 Để giúp học sinh viết đúng các tiếng có phụ âm cuối c/t hoặc n/ng ta phải khảo sát, thống kê lỗi chính tả mà học sinh mắc phải ( vd: tấc cả, gậc đầu,). Trên cơ sở đó soạn cho học sinh 1 hệ thống bài tập chính tả “so sánh”
viết phân biệt c/t
viết phân biệt n/ng
 Sau đó tổ chức cho học sinh thực hành luyện tập
 Vd:
Điền c hoặc t: lượ.. bỏ,lần lượ, biến mấ, ướ mơ.
Điền n hoặc ng: ngâ nga, yên lặ
5. Rèn chính tả thông qua trò chơi:
 Với biện pháp này nhằm giúp học sinh ghi nhớ các âm khi đọc giống nhau nhưng viết thì khác nhau.
Vd: Trò chơi thi viết từ ngữ gồm các tiếng có âm “ngờ” hoặc “gờ”
Giúp học snh ghi nhớ về mẹo luật khi viết chính tả:
 Hướng dẫn học sinh ghi nhớ các quy tắc chính tả bằng hệ thống bài tập giúp các em nắm quy tắc khi viết âm : g/gh; ng/ngh; c/k.
	Vd:
 1/Giúp học sinh ghi nhớ quy tắc chính tả sau:
 * Các âm đầu: k, gh, ngh đúng trước các nguyên âm i, e, ê, iê,
 * Các âm đầu: c, g, gh đứng trước các nguyên âm o, ô, ơ, a, ă, â, u, ư,
 Bài tập điền vào chỗ chấm:
“c” hay “k” : éo co, cổ ính, iên nhẫn, tổ iến.
“g” hay “gh” : ồ ghề, ..e thuyền, i nhớ, chán ét.
“ng” hay “ngh”: ngốc ếch, ngạo ễ, iêng ã.
 2/ Hoặc để phân biệt âm đầu ch/tr: Tôi cho các em quan sát một số hình ảnh chỉ tên đồ vật, tên con vật bắt đầu bằng âm ch.
 Vd: - chổi, chảo, chén, chiếu, chum,
chó, chuồn chuồn, châu chấu, chim sẻ, chim sâu, 
 3/ Hoặc đối với phụ âm đầu s/x: Tôi cho các em thi tìm tên chỉ cây cối hoặc tên con vật đều bắt đầu bằng âm “s”
	Vd: - sả, sầu đâu, sầu riêng, sắn, sứ, si,
 - sò, sóc, sứa, sáo, sói, sư tử, sên,
 4/ Để phân biệt dấu thanh hỏi, ngã: Tôi sử dụng một số bài tập trắc nghiệm hoặc điền từ vào chỗ trống để luyện cho học sinh.
	Ví dụ:
	a) Khoanh tròn vào chữ cái trước những từ viết đúng:
	a. sữa tươi	d. thi đỗ
	b. sửa sai	e. nghiêng ngã
	c. ngả ba 	g. mãi miết 
 Với dạng bài tập này, tôi thường đưa ra câu trả lời đúng nhiều hơn sai để giúp các em vận dụng kiến thức khi sử dụng dấu thanh.
	b) Chọn từ thích hợp trong ngoặc để điền vào chỗ trống:
	- (đổ, đỗ ) : thi  ,  rác
	- ( giả, giã ) :  vờ (đò),  gạo
Hoặc để nâng cao hơn về kĩ năng viết chính tả cho học sinh tôi đưa thêm dạng bài tập khó hơn bằng các câu đố, câu tục ngữ hay các bài thơ để giúp các em phát hiện được âm, vần hoặc thanh cần điền đúng vào yêu cầu của bài tập.
	Ví dụ: 
	* Em chọn ch/tr để điền vào chỗ trống rồi giải câu đố sau:
	Mặt òn, mặt lại đỏ gay
	Ai nhìn cũng phải nhíu mày vì sao
	Suốt ngày lơ lửng ên cao
	Đêm về đi ngủ, ui vào nơi đâu?
	( là gì? )
	* Em chọn dấu hỏi hay dấu ngã để đặt trên những chữ in đậm sau:
	- Kiến cánh vỡ tô bay ra
	 Bao táp mưa sa gần tới.
	- Muốn cho lúa nay bông to
	 Cày sâu, bừa ki, phân gio cho nhiều.
=> Ngoài ra giáo viên cũng cần phải chú ý đến các vấn đề sau để hiệu quả tiết dạy phân môn chính tả đạt cao như:
- Trong giờ học, giáo viên cần quan tâm, giúp đỡ nhiều đối với học sinh yếu.
- Thường xuyên gọi học sinh yếu đọc bài để giúp đỡ, sửa sai cách phát âm.
- Chú ý sửa sai tư thế ngồi viết và cách cầm bút cho học sinh để tránh sự mệt mỏi, chán nản của học sinh trong tiết học.
- Giờ dạy chính tả, giáo viên cần phát huy tính tích cực của học sinh, cho học sinh tự tìm ra những từ khó trong bài viết, đoạn viết, giáo viên có nhiệm vụ hướng dẫn các em phân biệt nghĩa của từ.
 - Sử dụng triệt để về việc dùng bảng con để viết từ khó, tiếng khó trong giờ dạy chính tả.
 - Luyện phát âm đúng cho học sinh đối với những từ khó tìm được.
 - Phối hợp với phụ huynh động viên, nhắc nhở học sinh đọc bài, viết bài ở nhà. ( Học sinh có vở riêng, hoặc bảng con để viết nhiều lần các từ đã viết sai trong bài chính tả).
 - Khi đọc bài viết giáo viên cần đọc to, rõ, phát âm đúng, đọc chậm, tách câu dài ra thành các cụm từ có nghĩa để học sinh dễ nghe, dễ viết.
 - Giáo viên cần chú ý giọng đọc và cách phát âm, phân biệt các phụ âm, vần, dấu thanh khi đọc bài cho học sinh viết.
 - Thường xuyên nhắc nhở đối với những em viết hoa tuỳ tiện.
 - Luyện phát âm đúng cho học sinh yếu các từ khó trước khi viết bài.
 - Tập cho học sinh thói quen đổi vở, hoặc tự soát lỗi chính tả của bạn, của mình.
 - Trong các tiết ôn tập, giáo viên cần rèn cho học sinh kỹ năng viết từ khó đã được chọn trong các bài chính tả chính khóa. Học sinh rèn viết từ khó trong bảng con, lớp nhận xét-sửa sai rồi mới viết vào vở.
 - Thường xuyên tổ chức cho học sinh yếu thi viết đúng, để tuyên dương, động viên cho các em cố gắng.Tạo môi trường thân thiện trong lớp học.(Đôi bạn học sinh giúp đỡ nhau cùng tiến bộ).
 - Tổ chức các phong trào: Hoa chăm ngoan, hoa học tốt trong lớp học để tạo sự thích thú cho học sinh
4. Phạm vi ảnh hưởng, hiệu quả áp dụng của sáng kiến 
Việc áp dụng:
 Tôi đã áp dụng những biện pháp trên, cho các em học sinh lớp 2 tại trường TH Phạm Ngũ Lão trong năm học 2019- 2020. Tôi sẽ tiếp tục áp dụng các giải pháp đó trong các năm học tiếp theo. 
Hiệu quả áp dụng:
 Năm học 2019-2020 các em học sinh lớp 2 tại trường TH Phạm Ngũ Lão đã dần dần viết đúng chính tả, các lớp hứng thú hơn trong các giờ chính tả. Bài làm của các em chất lượng được nâng cao rõ rệt so với đầu năm. 
Khả năng triển khai:
Trên đây là một số giải pháp mà tôi đã áp dụng đạt hiệu quả cao tại khối 2. Không những vậy các giải pháp này có thể áp dụng vào các khối khác tại trường.
 - Qua việc nghiên cứu và tìm hiểu tài liệu, cũng như qua thực tế đã áp dụng các biện pháp trên trong tiết dạy tôi thấy có kết quả cao, học sinh hay viết sai chính tả tiến bộ rõ rệt. Đặc biệt giúp học sinh có hứng thú trong học tập phân môn chính tả, học sinh tự tin hơn, tích cực, tự giác học tập hơn dẫn đến không còn tình trạng học sinh sợ hay chán học phân môn chính tả do viết sai nhiều.
 - Và cũng qua những vấn đề trên tôi lại được hiểu biết thêm nhiều, biết cách sử dụng thêm những quy tắc, mẹo luật chính tả, bổ sung thêm một số kiến thức nâng cao về phân môn chính tả, nhằm giúp việc giảng dạy chính tả cho học sinh đạt hiệu quả, gây hứng thú cho học sinh khi học phân môn chính tả.
Long Hải, ngày 15 tháng 10 năm 2022
	Người viết báo cáo
	Trần Thị Hồng Thúy
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Sách tiếng việt lớp2
Báo giáo dục thời đại.
Luật giáo dục.
Đổi mới phương pháp quản lí lớp học bằng các biện pháp giáo dục tích cực.
Một số phương pháp dạy phân môn chính tả.
Xác nhận, đánh giá, xếp loại của đơn vị