SKKN Một số biện pháp dạy học giúp học sinh Lớp 2A trường Tiểu học Lý Thường Kiệt kể chuyện tốt trong phân môn Kể chuyện

 bật ý nghĩa của câu chuyện.
          b. Nội dung và cách thức thực hiện
* Để thực hiện tốt trò chơi này giáo viên cần chuẩn bị:
– Dùng mảnh bìa cứng làm thành vòng mũ, phía trước ghi tên nhân vật.
– Lập ban giám khảo để ghi điểm từng học sinh tham dự cuộc thi kể chuyện theo lời nhân vật
* Cách tiến hành:
Trước hết, giáo viên giúp học sinh nhớ lại tình tiết câu chuyện, xác định câu chuyện có những nhân vật nào? Cốt chuyện như thế nào? Bằng các câu hỏi gợi ý.
Ví dụ: Trong truyện kể: Người thầy cũ để các em nắm được từng nhân vật trong truyện tôi đặt một số câu hỏi gợi ý sau:
+ Câu chuyện này có mấy nhân vật?
+ Chú bộ đội đến trường làm gì?
+ Dũng đã suy nghĩ gì khi bố đến thăm thầy giáo cũ?
Để phát huy tính độc lập và sáng tạo của học sinh tôi gọi 1 nhóm lên kể mẫu sau đó cho học sinh dưới lớp nhận xét từng vai diễn. Nếu học sinh kể không được giáo viên có thể gợi ‎ý cho các em cách thể hiện từng vai, phân tích từng lời nói, điệu bộ của từng nhân vật trong truyện.
Ví dụ kể câu chuyện Quả tim Khỉ:
Tôi sẽ hỏi một số câu hỏi gợi ý để học sinh nắm vững tính cách của từng nhân vật. Chẳng hạn: Giọng người dẫn chuyện cần kể với giọng như thế nào? (nhẹ nhàng) Giọng của Cá Sấu khi nói rằng ông vua của nó bị ốm nặng phải ăn một quả tim khỉ, cần kể với giọng như thế nào?( buồn một cách giả dối) Giọng của Khỉ khi biết âm mưu của Cá Sấu định lừa mình để ăn thịt thì kể với giọng như thế nào? (bình thản, ân cần). Giọng của Khỉ quát nạt Cá Sấu khi Khỉ đã thoát khỏi sự nguy hiểm của Cá Sấu, cần kể thể hiện như thế nào?( giận dữ, tức tối)
Sau một nhóm kể mẫu giáo viên gọi từng học sinh xung phong tham gia thi kể chuyện theo lời nhân vật. Học sinh kể theo lời nhân vật nào thì đội mũ ghi tên nhân vật đó đẻ tạo sự ngộ nghĩnh và vui thích cho học sinh khi được hóa trang vào nhân vật.
Giáo viên yêu cầu học sinh khi kể cần kể đủ chi tiết, rõ trình tự diễn biến, đúng lời nhân vật đã chọn, giọng điệu và cử chỉ phù hợp với đặc điểm nhân vật.
Ban giám khảo theo dõi và chấm điểm, sau đó gọi học sinh bình chọn cho từng nhóm kể hay. Giáo viên công bố điểm và tuyên dương các nhóm kể chuyện theo vai tốt.
Với việc sử dụng pháp và hình thức tố chức dạy học trên, tôi thấy các em rất thích được thể hiện mình trước lớp, kể chuyện với phong cách tự nhiên, vui vẻ, hấp dẫn, biết cách thể hiện các tình tiết câu chuyện, biết cách nói lời hội thoại trong truyện.
Như vậy với các hình thức kể chuyện phong phú, đa dạng đã thu hút, lôi cuốn học sinh trong giờ kể chuyện làm cho các em như sống lại với các nhân vật trong truyện. với niềm say mê của học sinh cũng như sự dạy dỗ tận tình của giáo viên kết hợp với việc sử dụng phương pháp và  hình thức tổ chức dạy học tốt thì tiết kể chuyện sẽ là môi trường tốt để rèn kĩ năng nói và kĩ năng giao tiếp cho học sinh.
        3. Một số biện pháp áp dụng khác
Để tiết kể chuyện đạt hiệu quả cao, ngoài các biện pháp đã nêu ở trên, tôi đã thường xuyên sử dụng một số biện pháp nữa:
Trước hết, giáo viên phải nhớ được nội dung câu chuyện, lời kể mẫu phải rõ ràng, khúc chiết, rành mạch, thông qua cử chỉ thái độ. Trong tiến trình dạy tiết kể chuyện, giáo viên chỉ là người tổ chức hướng dẫn các em kể chuyện để tiết học diễn ra một cách nhẹ nhàng mà sôi nổi. Đối với những câu chuyện thể hiện giọng, điệu bộ khó, tôi thường kể mẫu,  kể xong tôi cho học sinh nhận xét. Nhận xét ở đây không phải là cô kể có hay hay không mà nhận xét về cách kể: đoạn thứ nhất cô kể với giọng như thế nào? Ví dụ: đoạn kể thứ nhất cần kể với giọng vui tươi, nhẹ nhàng. Để kể được giọng vui tươi nhẹ nhàng cần kể  thể hiện giọng điệu, cử chỉ  như thế nào? Đoạn thứ hai kể với giọng như thế nào?( buồn rầu). Vậy để kể thể hiện sự buồn rầu thì cần kể như thế nào?( giọng kể trầm xuống, chậm rãi, nét mặt buồn rầu, mắt nhìn xa xa hoặc nhìn xuống, chớp mi..) Giáo viên hỏi: khi kể có câu hỏi của nhân vật thì cần kể như thế nào? Với cách hướng dẫn như trên, sẽ hình thành được kĩ năng kể chuyện tốt cho học sinh.
– Cho các em tìm hiểu trước câu chuyện ở nhà
– Giáo viên cần quan tâm đến kĩ năng nói ở một số em còn chậm để tập cho các em tính mạnh dạn, tự tin nói trước lớp, trước tập thể. Khi các em có tiến bộ cần  tuyên dương, khen ngợi để các em phấn khởi và làm động lực cho lần kể sau.
– Giáo dục cho các em hiểu thêm về môi trường thông qua nội dung câu chuyện mà các em vừa học từ đó các em sẽ hứng thú và hăng say học tập hơn trong tiết kể chuyện. Nhắc nhở các em luôn chú ý lắng nghe các bài kể chuyện sinh hoạt ngoài giờ lên lớp để học tập. Hoặc nghe kể chuyện trên đài, ti vi
IV.KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC:
Qua việc áp dụng những phương pháp dạy học tích cực đã nêu ở trên,  tôi thấy chất lượng kể chuyện của các em đã được nâng lên một cách rõ rệt.
Sang đến học kì 2, học sinh lớp tôi đã không e dè khi kể chuyện nữa, các em rất thích kể chuyện, ai cũng thích thể hiện mình trước lớp để thi kể cho nhau nghe, nhất là những câu chuyện có sắm vai các em thể hiện sắm vai rất tốt. Khi kể, các em đã biết kể không những diễn cảm mà còn biết dùng điệu bộ để minh họa cho câu nói của mình rất phù hợp với nội dung của truyện.
Vào ngày 10/3 vừa qua, Tổng phụ trách đội trường tôi đã phát động phong trào kể chuyện kể về  tấm gương của Bác. Tôi đã cho học sinh cả lớp thi để chọn ra học sinh nào kể hay nhất lớp để đi dự thi kể chuyện cấp trường. Tôi đã chấm và phân loại mức độ kể chuyện của học sinh và đã đạt kết quả qua bảng số liệu sau:
T. gian
Kết quả học sinh kể
Giai đoạn I
(Tháng 9)
Nắm n.dung câu chuyện
Cách diễn đạt
Cách thể hiện
Nắm nội dung
Chưa nắm nội dung
Thành câu
Kể bằng lời mình
Kể tự nhiên
Kể không tự nhiên
K.hợp cử chỉ, điệu bộ
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
10
50
10
50
5
25
0
0
5
25
15
75
0
0
Giai đoạn II
(Th. 3)
18
90
2
10
20
100
14
70
15
75
5
25
10
50
Nhìn vào bảng kết quả trên, cho thấy cách tổ chức học sinh kể chuyện theo hướng đã trình bày ở trên giúp học sinh kể chắc chắn, thành thạo, chất lượng kể chuyện của học sinh tăng lên rõ rệt qua từng tuần
Mặt khác, qua quá trình dạy thực nghiệm trên lớp, tôi thấy giờ học diễn ra sôi nổi. Học sinh tiếp thu bài một cách chủ động. Song điều đáng nói hơn cả là hiện tượng nói câu không rõ nghĩa, không trọn ý không còn nữa. Học sinh đã biết dùng các từ ngữ giàu hình ảnh, câu nói khá sinh động, khi nói về sự vật xung quanh mình.
Qua các buổi sinh hoạt ngoài giờ lên lớp, các em đã mạnh dạn kể nhiều câu chuyện hay, hấp dẫn cho khối và toàn trường cùng nghe. Đặc biệt qua hội thi kể chuyện cấp trường vừa qua lớp có 2 em tham gia thì cả 2 em đều đạt, trong đó có 1 em đạt giải cao ( giải nhì ). Còn riêng bản thân tôi, nhờ vào sự nỗ lực của bản thân, cũng như tinh thần tự học tự rèn cao và không ngừng học hỏi đồng nghiệp, bạn bè cũng như sự tìm tòi sách báo để đúc rút kinh nghiệm. Qua cuộc thi kể chuyện Tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh do trường tổ chức, tôi cũng đã đạt giải ba.
Nhờ vào sự tận tình và sự đổi mới  phương pháp cũng như sự tổ chức hình thức dạy học phù hợp theo tâm sinh lý lứa tuổi học sinh tiểu học của giáo viên mà chất lượng học sinh ngày càng tiến bộ, giúp các em kể chuyện tốt, mạnh dạn và tự tin trước đám đông.
Từ đó củng cố những kiến thức đã học, học sinh còn được mở rộng và tích cực hóa vốn từ ngữ, phát triển tư duy, nâng cao hiểu biết về đời sống, góp phần hình thành nhân cách con người mới từ đó các em rút ra được những bài học sâu sắc.
Điều đó chứng tỏ cách dạy kể chuyện theo hướng đã trình bày ở trên đã đem lại kết quả rất khả quan, cần được phát triển để thực sự nâng cao chất lượng phân môn kể chuyện nói riêng và học môn Tiếng Việt nói chung cho học sinh lớp 2.
Tôi tự nhận thấy mình đã tìm được hướng đi đúng, cách làm phù hợp cho việc nâng cao chất lượng giảng dạy phân môn Kể chuyện. Tôi thấy mỗi giờ dạy bản thân mình rất say mê, hứng thú trong việc rèn cho các em học Kể chuyện. Cho nên tiết Kể chuyện bây giờ trở nên nhẹ nhàng hơn, hiệu quả hơn so với trước.
Đầu năm học, khi mới bước vào học phân môn kể chuyện, có không ít học sinh lớp tôi rất sợ học phân môn này. Nhưng dần dần với sự động viên, dìu dắt của tôi, số lượng các em sợ học môn này ngày càng giảm dần. Thay vào đó, học sinh rất mong muốn, phấn khởi chờ đón giờ Kể chuyện. Học sinh lớp tôi đã ý thức hơn trong các giờ học kể chuyện, học sinh tự tin và hứng thú học tập. Chất lượng học có chuyển biến rõ rệt. Đó chính là những động lực thúc đẩy tôi ngày càng nỗ lực phấn đấu hơn nữa trong sự nghiệp trồng người đầy khó khăn thử thách này.
Phần C: KẾT LUẬN
I. Bài học kinh nghiệm
Qua quá trình nghiên cứu một số biện pháp dạy học phân môn kể chuyện ở học sinh lớp 2A , tôi đã rút ra được những kinh nghiệm sau:
– Trước hết người giáo viên phải có tâm với nghề, luôn tìm tòi, học hỏi, trao đổi kiến thức, cập nhật những vấn đề mới của xã hội để có phương pháp dạy phù hợp.
– Nắm chắc nội dung chương trình sách giáo khoa Tiếng Việt 2 nói chung và phân môn Kể chuyện nói riêng. Nắm vững từng đối tượng học sinh để có những sáng tạo, cải tiến về mặt phương pháp sao cho phù hợp với từng đối tượng và từng bài cụ thể.
Cần xác định rõ mục tiêu yêu cầu bài dạy, các bước dạy Kể chuyện cho học sinh.
Thường xuyên dự giờ, quan sát tìm hiểu thực tế để rút ra ưu khuyết điểm của phương pháp giảng dạy mình đang thực hiện từ đó có hướng khắc phục.
– Hình thành cho các em kĩ năng học tập, làm việc một cách khoa học.
– Quan sát thực tế, sử dụng đồ dùng dạy học, câu hỏi gợi ý, dẫn dắt học sinh hình thành kĩ năng và kiến thức mới.
– Đặt các tình huống có vấn đề giúp học sinh luôn suy nghĩ, tìm tòi để phát triển tư duy, học cách ghi nhớ để nhớ lâu kiến thức.
– Sử dụng nhiều hình thức: thi đua, khen thưởng để khuyến khích các em nỗ lực học tập.
– Phải có phương tiện tối thiểu để phục vụ bài giảng : tranh minh họa, bảng phụ. Song cần lưu ý rằng: hãy sử dụng triệt để đồ dùng sẵn có.
– Không ngừng công tác tự học, tự rèn để nâng cao trình độ về chuyên môn nghiệp vụ. Luôn bám sát yêu cầu sách giáo khoa và chuẩn kiến thức để giảng dạy phù hợp, chuẩn bị chu đáo, kĩ lưỡng trước khi lên lớp, thường xuyên luyện tập các kĩ năng kĩ xảo trong lời kể và cử chỉ, điệu bộ.
II. Kết luận
Đứng trước vai trò, vị trí, tầm quan trọng của việc dạy kĩ năng nói cho HS Tiểu học nói chung và đối với học sinh lớp hai nói riêng, tôi thấy việc hướng dẫn cho các em nắm được phương pháp học phân môn Kể chuyện là hết sức cần thiết . Học Kể chuyện không chỉ là học những tri thức về ngôn ngữ mà quan trọng hơn là bồi dưỡng và phát triển năng lực kể chuyện của mỗi người. Năng lực này bao gồm năng lực tư duy và năng lực cảm xúc, năng lực thể hiện, tức là khả năng nói, diễn đạt cảm nghĩ của mình trong một văn bản hay trong một lời nói. Một trong những mục đích quan trọng của việc dạy Tiếng Việt cho HS trong nhà trường là giúp cho các em hiểu và sử dụng được Tiếng Việt, một phương tiện giao tiếp quan trọng nhất của chúng ta. Hơn nữa, việc dạy học Tiếng Việt không phải chỉ đơn thuần nhằm cung cấp cho học sinh một số những khái niệm hay quy tắc ngôn ngữ mà mục đích cuối cùng cần đạt đến lại là việc giúp các em có được những kĩ năng, kĩ xảo trong việc sử dụng ngôn ngữ. Học sinh không chỉ biết những lý thuyết về hệ thống ngữ pháp Tiếng Việt, biết một khối lượng lớn các từ ngữ tiếng việt, mà lại không có khả năng sử dụng hiểu biết ấy vào trong giao tiếp Để làm được điều này giáo viên phải linh hoạt trong mọi tiết dạy mà lựa chọn các phương pháp và hình thức tổ chức lớp học sao cho đảm bảo tính vừa sức của học sinh tạo tiết học hứng thú và bổ ích.
– Khi áp dụng các biện pháp trên vào dạy ở từng bài Kể chuyện, tôi nhận thấy các em không sợ học phân môn kể chuyện nữa vì bản thân các em đã được đóng vai trò chủ đạo trong tiết học.Tôi nghĩ rằng, với biện pháp trên, không chỉ áp dụng ở lớp 2 mà các khối khác đều áp dụng được. Nếu người giáo viên biết vận dụng các biện pháp trên để tiến hành dạy trong giờ học, tôi nghĩ chất lượng giáo dục, hiệu quả quả giáo dục của môn Tiếng Việt cụ thể là phân môn Kể chuyện ngày càng tăng cao một cách rõ rệt.  Các biện pháp trên,  tôi đã thực hiện trong giảng dạy, tôi thấy học sinh tiến bộ hẳn trong năm học. Chắc chắn rằng giải pháp đưa ra còn nhiều hạn chế, thiếu sót do đúc kết từ kinh nghiệm giảng dạy của cá nhân. Tôi rất mong được sự đóng góp ý kiến của Hội đồng chấm sáng kiến kinh nghiệm.
Trên đây là kinh nghiệm của tôi nhằm nâng cao chất lượng dạy học trong phân môn Kể chuyện nói riêng và chất lượng học Tiếng Việt ở tiểu học nói chung. Song tôi rất mong muốn các bạn đồng nghiệp tìm tòi, sáng tạo đúc kết ra những sáng kiến kinh nghiệm quý báu để góp phần nâng cao chất lượng giờ dạy.
III.Đề xuất và kiến nghị
a. Đề nghị Bộ Giáo dục, Sở Giáo dục: trang bị thêm tranh ảnh, mẫu vật băng hình có nội dung theo các bài học để giờ dạy đạt kết quả cao hơn.
b. Đề xuất với ban giám hiệu
– Hằng năm cần tổ chức các phong trào thi đua kể chuyện, để các em có điều kiện phát huy tài năng của mình. Vào các thứ hai đầu tuần, đội nên tổ chức cho học sinh kể những câu chuyện hay về gương người tốt, việc tốt để thu hút nhiều em được tham gia kể chuyện.
– Nhà trường nên trang bị thêm tranh kể chuyện cho tất cả các khối lớp, mua thêm một số đồ dùng cần thiết để phục vụ cho việc dạy học kể chuyện như : bút chỉ tranh kể chuyện, mi cà rô cá nhân , .
– Trong các kì thi giáo viên dạy giỏi nên khuyến khích giáo viên dạy Kể chuyện để trao đổi tìm ra phương pháp hay.
– Nâng cao hiệu quả các giờ chuyên môn, khuyến khích giáo viên trao đổi kế hoạch  bài học, cùng thống nhất soạn giáo án tập thể để phát huy sở trường của từng cá nhân và sức mạnh của tập thể
c. Đối với giáo viên
Giáo viên phải hết sức nhiệt tình, tận tụy với công việc. Phải quan tâm sâu sắc đến mọi đối tượng học sinh. Phải thường xuyên đổi mới phương pháp và hình thức dạy học sao cho phù hợp với mọi đối tượng học sinh.
Coi trọng môn kể chuyện như các môn học khác, vì vậy giáo viên phải thường xuyên nghiên cứu đổi mới phương pháp và hình thức dạy học môn kể chuyện có hiệu quả.
          d. Đối với gia đình
Tôi muốn đề xuất với gia đình học sinh, mỗi phụ huynh phải là tấm gương sáng cho con mình học tập. Phụ huynh cần quan tâm đến con cái nhiều hơn nữa, nhắc nhở con chăm chỉ học bài. Mua sắm đầy đủ thiết bị, đồ dùng và sách tranh truyện cho các em. Đặc biệt phải thường xuyên liên lạc với nhà trường để cùng nhau giáo dục con em mình ngày một hoàn thiện hơn về đạo đức, học tập đạt kết quả tốt hơn.
Rất mong Ban giám hiệu và các bạn đồng nghiệp góp ý để tôi hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.
Xin trân trọng cảm ơn!