Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp hướng dẫn học sinh Lớp 2 rèn chữ viết đúng

ủa 1 tuần đầu học sinh vào học ngoài việc ổn định lớp tôi kết hợp rèn luyện kĩ năng viết nét cho các em từ bảng con đến vở. Từ những nét cơ bản này, học sinh sẽ viết sang chữ rất dễ dàng vì đã định hướng được chữ cần viết gồm có những nét nào tạo thành. Theo tôi, viết đẹp được các nét cơ bản này coi như đã hoàn thành được một nửa quá trình luyện chữ. Sau giai đoạn rèn nét, tôi sắp xếp các em viết còn yếu và chưa đúng ngồi lên phía trên để dễ kèm cặp. 
Rèn học sinh viết đúng, viết đẹp các con chữ: 
	Để thuận tiện cho công việc giảng dạy và cho học sinh dễ dàng hơn trong Tiếng Việt (phần Tập viết), tôi đã phân loại chữ cái đồng dạng thành các nhóm giúp học sinh dễ dàng tập luyện. Khi hướng dẫn học sinh viết, tôi tiến hành như sau: 
	+ Đưa chữ mẫu và tập cho học sinh có thói quen đọc thầm, phân tích hình dáng cấu tạo, độ cao chữ sắp viết. 
	+ Viết mẫu trên bảng thật chậm đúng theo qui tắc với nét chữ chuẩn và chân phương, các em sẽ tận mắt nhìn thấy tay cô đang viết từng nét chữ. Lưu ý học sinh cách nối nét sao cho đẹp là yếu tố quan trọng góp phần rèn nên chữ viết đẹp của học sinh, khi viết nhắc nhở các em chú ý về khoảng cách nối nét giữa các con chữ sao cho vừa phải, hợp lí để chữ viết đều nét và có tính thẩm mỹ. 
Hướng dẫn học sinh tập viết thuần thục trên bảng con vì bảng con là phương tiện ưu việt giúp tôi chỉnh sửa kịp thời và nhanh chóng lỗi sai của học sinh. 
- Giai đoạn viết bút chì (từ đầu năm học đến hết tuần 1) tôi đã hướng dẫn học sinh chuốt bút chì sao cho đầu bút không quá nhọn vì khi di chuyển bút trên giấy khó, dễ gãy ngòi và xước giấy, nét chữ bị mỏng, cũng không để đầu bút quá to làm nét chữ bị lớn quá không đẹp, vở sẽ bị dơ; hạn chế tối đa việc dùng tẩy bôi xoá nhằm tạo cho em có ý thức cẩn thận không ỷ lại vào “cục tẩy”.
Khi học sinh viết vở, tôi hướng dẫn cho học sinh viết từng chữ từng dòng, luôn kiểm tra, sâu sát với từng em để chỉnh sửa kịp thời kết hợp với việc nhắc các em giữ gìn vở cẩn thận (không để vở quăn góc), tôi luôn yêu cầu hai học sinh ngồi cạnh nhau thường xuyên kiểm tra vở nhau để nhắc nhau chỉnh sửa. 
- Đến giai đoạn học sinh viết bút mực và viết chữ nhỏ cũng cần phải lưu ý một số điều: thống nhất với cả lớp là dùng mực màu tím, giới thiệu một số loại bút tốt, viết nét đẹp để phụ huynh mua cho các em. Trong quá trình viết bút mực, tôi luôn lưu ý học sinh cẩn thận để hạn chế tối đa sai sót. Khi lỡ sai, các em dùng bút chì và thước kẻ gạch ngang lên chữ viết sai, rồi viết lại chữ đúng bên cạnh 
- Đối với cỡ chữ nhỏ tôi cho học sinh luyện riêng trong vở rèn chữ ở nhà nội dung bài học (chỉ cho học sinh rèn viết một phần bài học, khoảng 4-> 5 dòng) tránh tình trạng các em phải viết quá nhiều, dẫn đến việc nhàm chán. 
- Biện pháp 2: Chú ý rèn chữ viết trong tất cả các môn học.
Không chỉ uốn nắn, rèn luyện nét chữ cho các em ở phần Tập viết, bản thân tôi còn luôn chú trọng đến việc rèn chữ viết, cách trình bày bài vở sạch đẹp, khoa học ở tất cả các môn học cho học sinh. Có như thế, việc luyện tập viết chữ mới được củng cố đồng bộ và thường xuyên.
- Biện pháp 3:Đổi mới phương pháp, tạo sự hài hước nhẹ nhàng trong giờ rèn chữ:
	Tôi đã vận dụng phương pháp giáo dục thân thiện giữa thầy và trò trong giờ rèn chữ. Đó là sự ân cần hướng dẫn chi tiết đến từng học sinh, không nên, không vội, không nóng nảy, chú ý nếu có vấn đề mà mình chưa thể trả lời được ngay thì nên khiêm tốn hẹn học sinh để nghiên cứu và xem xét lại rồi hẹn và thực hiện trả lời trước học sinh. Sự khiêm tốn của người thầy trong trường hợp này là một tấm gương rất có giá trị cho học sinh. Đôi khi trong quá trình dạy viết giáo viên có thể nhầm lẫn, ví dụ: gọi nhầm tên nét chẳng hạn – đừng khoả lấp vì học sinh sẽ phát hiện – lúc này tôi nói “cô xin lỗi – cô nhầm” theo tôi không nên để học sinh ngồi im chỉ biết nghe, tôi luôn cố gắng dành thời gian hỏi – đáp và tạo cơ hội cho học sinh hỏi những vấn đề các em còn thắc mắc qua đó đánh giá kết quả tiếp thu của học sinh và kết quả giảng dạy của mình một cách chính xác.
 Tạo cơ hội thảo luận, đối đáp trong học sinh bằng hình thức nhóm hoạt động cặp đôi, hoạt động nhóm hoặc hoạt động chung cả lớp.Từ đó rèn phản ứng nhanh nhạy, phản xạ tốt, mạnh dạn, chủ động trước đám đông. Ví dụ: Khi tôi đố các nhóm trong lớp chữ hoa B có bao nhiêu nét và gồm những nét gì? Học sinh thảo luận nhóm và trình bày. Tôi thể hiện sự chú ý lắng nghe ý kiến của học sinh để từ đó xây dựng điều gì cần chỉnh. Cần sửa sai cho học sinh. Nếu các em nêu đúng thì tôi không tiếc lời khen học sinh theo phương châm “phát huy ưu điểm để khắc phục nhược điểm” nếu học sinh nói chưa đúng tôi nhẹ nhàng chỉnh sửa với thái độ thân thiện. Ví dụ: bạn nêu rất là rõ ràng nhưng chưa chính xác
 Trong giờ học rèn chữ viết đúng nói riêng và trong tất cả các môn học nói chung tôi tránh gây căng thẳng với học sinh thay vào đó là nụ cười thân thiện. Điều đó sẽ tạo nên một không khí thoải mái, không bị ức chế, theo tôi như vậy học sinh sẽ tiếp thu tốt hơn. 
 Nếu học sinh có sai sót, ngớ ngẩn tôi không tỏ ý bực dọc, mắng nhiếc, mà coi đó là cơ hội sư phạm để giải đáp, điều chỉnh, uốn nắn, nhằm tăng hiệu quả giáo dục của mình. Theo tôi sửa cái sai trong học sinh cũng cần thiết và quan trọng như dạy điều đúng cho học sinh. 
 Tôi luôn thể hiện sự bao dung, tha thứ, sự hiểu biết về tâm lí lứa tuổi trước các lỗi lầm của học sinh “nhẹ nhàng mà nghiêm khắc” (như quên mang vở, lỡ tay làm lem mực vào vở, viết sai nét,) với những trường hợp như vậy có thể cho học sinh viết tạm vào một quyển vở khác, hay nhắc nhở học sinh rút kinh nghiệm lần sau. 
 Theo tôi nên chia sẻ, động viên, khuyên bảo, lắng nghe những ý kiến, những thắc mắc của các em để khoảng cách giữa thầy và trò gần lại. Từ đó, các em mới dám thể hiện những “điểm yếu” của mình trong môn học và mong muốn được cô giúp đỡ. Ví dụ: Cô ơi con viết chữ “th” không được hay chữ “o” con viết chưa tròn
 Tạo hứng thú trong giờ học thông qua các thủ thuật suy luận của giáo viên, dẫn dắt học sinh tự tìm ra con đường giải quyết vấn đề, tạo cho học sinh có cảm giác là chính các em đã tìm ra giải pháp, rèn luyện, khuyến khích các em có thói quen tự học, giữ lâu bền độ tập trung chú ý để tạo hứng thú học tập lâu dài. 
Ngoài việc giảng dạy theo phương pháp đặc trưng phân môn, trong quá trình rèn luyện tôi đặc biệt chú ý uốn nắn học sinh những điểm sau:
- Về tâm lí học sinh tiểu học, nhất là học sinh lớp 2 thường hiếu động, thiếu kiên trì nên nhiều em không tự giác khi viết bài. Các em muốn viết thật nhanh chóng cho hết bài để chơi. Để khắc phục điều này, tôi có quy định với học sinh: viết từng dòng theo hiệu lệnh của cô. Nhờ vậy, tránh được tình trạng viết nhanh, viết ẩu trong quá trình viết của học sinh. Đặc biệt, với những em viết đẹp, có nhiều cố gắng thì tôi sẽ nhận xét động viên, tuyên dương trước lớp để các em khác nhìn vào noi theo. 
- Không chỉ vậy, muốn học sinh viết đẹp thì với những chữ khó viết, tôi thường cho các em luyện viết ở bảng con nhiều, đến khi nào học sinh viết tương đối đồng đều thì lúc đó mới viết vào vở. Những học sinh nào viết bảng con xấu, chậm, tôi thường xuống tận nơi cầm tay uốn nắn các em viết cho đúng. 
- Sau khi học sinh viết xong bài, tôi nhận xét ngay một số vở, sửa lỗi nhầm cho học sinh: tuyên dương những bài viết tốt. Với những bài viết chưa đẹp, viết ẩu thì ngoài việc kèm thêm ở lớp, tôi còn thường xuyên động viên học sinh về viết lại bài, khắc phục các lỗi sai nhầm, nhằm giúp học sinh tiến bộ hơn. Học sinh có một chút tiến bộ thì giáo viên cần tuyên dương, khen thưởng ngay thì học sinh sẽ cảm thấy thích thú và cố gắng rèn luyện hơn.
- Với học sinh, việc ôn bài của học sinh cũng góp phần rất quan trọng để tạo hứng thú cho học sinh, tôi tiến hành theo một số cách sau để thu hút học sinh trong các giờ học Tập viết: 
+ Khi nhận xét chữ viết của học sinh, tôi cho học sinh quan sát lại chữ mẫu, gợi ý để học sinh tự nhận xét chữ viết của mình và của bạn, biết tự tham gia chữa lại những chỗ đã viết sai.
+ Cho học sinh luyện viết lại những chữ chưa đạt yêu cầu. 
+ Tổ chức một số trò chơi để tránh căng thẳng, mệt mỏi cho học sinh.
- Cuối mỗi tuần tôi quy định cho học sinh viết 1 bài thi viết chữ đẹp và chọn những em có bài vở trong tuần sạch sẽ và chữ đẹp để trao phần thưởng, có khi là cây bút chì, cây thước nhựa nhưng các em rất vui vẻ và rất có ý thức phấn đấu. Các bài sạch đẹp của các em được tôi gắn lên trưng bày sản phẩm: góc Chữ viết đẹp cho các bạn tham khảo và noi gương.
III . KIỂM CHỨNG CÁC GIẢI PHÁP ĐÃ TRIỂN KHAI 
Do nắm được vai trò quan trọng của môn Tiếng Việt (phần Tập Viết), nên những việc làm trên đã được tôi tiến hành một cách thường xuyên trong các giờ Tập viết, kết hợp với các môn học khác để thấy được hiệu quả của học sinh. Nếu so với đầu năm, nhiều em còn viết ẩu, viết xấu, thậm chí còn lệch dòng kẻ, sai cỡ chữ thì chữ viết của học sinh lớp tôi tương đối đều, thẳng hàng, đúng mẫu chữ quy định và đạt được tốc độ yêu cầu đối với học sinh lớp 2 theo từng giai đoạn, một số em viết chữ đúng chuẩn, đẹp, tốc độ viết của học sinh đã nhanh hơn, tỉ lệ viết đúng, viết đẹp của học sinh cũng nâng lên. Vở viết của học sinh tương đối sạch và đẹp, không nhàu nát, bài viết cẩn thận hơn. Lớp 2D của tôi được rèn theo những kinh nghiệm qua cũng có tiến bộ rõ rệt. Dựa theo đánh giá xếp loại dựa vào tiêu chí đánh giá như sau:
NỘI DUNG CÁC CHUẨN
ĐIỂM
Nội dung
( 6,5 điểm )
1. Số lượng bài vở đảm bảo đủ theo qui định.
0,5 điểm
2. Chữ viết: các con chữ, câu đoạn bài:

+ Rõ về nét ( không bị mất nét ), các nét chữ hài hoà.
1 điểm
+ Chữ viết liền mạch, chân phương.
1 điểm
+ Khoảng cách giữa các con chữ đều.
1 điểm
+ Độ cao, thế chữ cân đối.
1 điểm
3. Chính tả:

Trong tất cả các vở, nội dung bài học, bài làm đều ít sai lỗi chính tả.
2 điểm
Hình thức
( 3,5 điểm )
1. Trình bày các bài học, bài làm mẫu mực, cân đối khoa học ( cách ghi ngày, tháng, năm, môn học, ... )
1 điểm
2. Sử dụng đồ dùng học tập hợp lí: màu mực, dùng thước kẻ, không dùng bút xoá,....
1 điểm
3. Bảo quản vở tốt và sạch sẽ:

+ Có bìa và nhãn vở rõ ràng, sạch đẹp.
0,5 điểm
+ Các mép vở không bị quăn, bài viết không bị bôi xoá.
1điểm

Cộng
10 điểm
Xếp loại
A : 8 – 10 điểm
B : 5 – 7 điểm
C : điểm dưới 5


THỐNG KÊ XẾP LOẠI VỞ SẠCH - CHỮ ĐẸP
Thời điểm
Loại A
Tỉ lệ
Loại B
Tỉ lệ
Loại C
Tỉ lệ
Đầu năm
6 /34 HS
17,6%
15/34 HS
44,2%
13/34 HS
38,2%
 Học kì 1
16/34 HS
47,0%
15/34 HS
44,1%
3/34 HS
8,9%

- Từ những kết quả đạt được qua các lần kiểm nghiệm thực tế đối với học sinh của mình, tôi có thể khẳng định, nếu giáo viên chúng ta áp dụng nội dung và cách làm nêu trên để rèn luyên chữ viết cho học sinh thì các em sẽ viết đúng, viết đẹp hơn. Nếu so với đầu năm, nhiều em còn viết nhầm, viết chưa đạt, thậm chí còn lệch dòng kẻ, sai cỡ chữ, chưa có ý thức giữ gìn tập vở. 
- Sau khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm này để hướng dẫn rèn chữ viết đúng cho các em thì kết quả tiến bộ rõ rệt: chữ viết của học sinh lớp tôi tương đối đều hơn, bài viết sạch đẹp hơn, số lượng học sinh có ý thức giữ gìn tập vở tăng lên rõ rệt.Tốc độ viết của các em đã nhanh hơn, tỉ lệ viết đúng, viết đẹp của học sinh cũng nâng lên. Một số em thời gian đầu chưa đạt yêu cầu nhưng giờ đã đạt môn học này.
- Chữ viết của các em tương đối đều, thẳng hàng, tương đối đúng mẫu chữ quy định và đạt được tốc độ yêu cầu đối với học sinh lớp 2 theo từng giai đoạn.
- Vở viết của học sinh sạch và đẹp, không nhàu nát, bài viết cẩn thận.
- Sau một thời gian thực hiện, các em có nhiều tiến bộ rõ. Các bài Tập viết đưa ra các em đều hoàn thành tốt, đúng thời gian. Nếu so với đầu năm, nhiều em còn viết nhầm, viết chưa đạt yêu cầu, thậm chí còn lệch dòng kẻ, sai cỡ chữ thì giờ đây chữ viết của học sinh đã rất đẹp, viết đúng chiều cao quy định và liền nét, bài viết sạch đẹp, tỉ lệ viết đúng, viết đẹp của học sinh cũng nâng lên. 
	- Tôi tiếp tục đưa ra các bài tập để cho các em thực hành và kết hợp rèn luyện cho các em không chỉ ở môn Tập Viết mà còn các môn học khác. Sau nhiều đợt kiểm tra, tôi nhận thấy các em cơ bản đã viết đúng, viết đẹp, tốc độ viết đã nhanh hơn.
PHẦN 3 : PHẦN KẾT LUẬN
1. Bài học kinh nghiệm
Theo tôi mỗi giáo viên khi muốn bắt tay vào việc dạy rèn chữ viết đúng cho học sinh cần rút cho mình bài học kinh nghiệm sau: 
 - Việc áp dụng giảng dạy, bồi dưỡng, rèn chữ viết đúng cho học sinh tiểu học đòi hỏi chúng ta hết sức kiên nhẫn, phải thực sự thương yêu học sinh, giúp các em vượt qua mọi khó khăn, trở ngại . 
 - Bên cạnh đó, giáo viên phải tăng cường kiểm tra thường xuyên để kịp thời tìm biện pháp giảng dạy cho học sinh thật tốt, tạo niềm tin vững chắc trong việc học tập của học sinh. 
- Đối với mỗi giáo viên đòi hỏi đầu tiên theo tôi đó là sự tận tâm, nhiệt tình, yêu thương con trẻ. Trong mỗi giờ dạy, người giáo viên phải tạo được sự say mê cho bản thân mình cũng như hứng thú cho học sinh.
- Thường xuyên rèn luyện để có chữ viết mẫu chuẩn và đẹp (vì tư duy của trẻ chủ yếu là trực quan và rất thích bắt chước theo cô giáo).
- Chuẩn bị đồ dùng dạy học chữ mẫu trong mỗi tiết dạy.
- Luôn tạo hứng thú cho các em trong các giờ học, sưu tầm chữ mẫu đẹp để phục vụ bài học.
- Tuyên dương khen thưởng kịp thời những em có nhiều cố gắng, có tiến bộ trong việc rèn chữ giữ vở.
2. Ý nghĩa, dự đoán và kiến nghị 
	 Đề tài mà tôi đưa ra đã được áp dụng nhiều năm và đem lại hiệu quả cao trong việc rèn chữ, giữ vở cho học sinh tiểu học và nhất là trong các kì thi viết chữ đẹp do ngành giáo dục tổ chức. Mỗi năm áp dụng đã đúc kết cho mình nhiều kinh nghiệm để có hướng điều chỉnh ở những năm học sau. 
 Để nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh, tôi xin có một vài đề xuất sau:
- Nên trang bị cho mỗi giáo viên bộ chữ hoa mẫu theo kiểu lật từng trang hiện ra từng nét chữ để giúp học sinh có hình ảnh cụ thể, sinh động về chữ mẫu cần viết.
- Trong các hội thi “Vở sạch - Chữ đẹp” nên tạo điều kiện cho chúng tôi được học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau hay được tham khảo những bài thi đạt giải cao để từ đó rút ra một số kinh nghiệm cho bản thân nhằm để áp dụng tốt hơn trong công tác chuyên môn của mình.
- Môn Tiếng Việt (phần Tập Viết) là môn học rất quan trọng nhưng tài liệu để giáo viên tham khảo thì còn hạn chế để cho giáo viên nghiên cứu. Mong rằng trong thời gian sớm nhất nhà xuất bản Giáo Dục sẽ có tài liệu về phân môn này để giáo viên có cơ hội học tập đẩy mạnh và nâng cao chất lượng phân môn Tập Viết nói riêng và môn Tiếng Việt nói chung.
Trên đây là một số suy nghĩ và những biện pháp mà tôi đã áp dụng trong việc rèn chữ cho học sinh lớp 2. Tôi tin rằng, nếu mỗi giáo viên luôn có ý thức rèn luyện và tận tâm dạy bảo thì chắc chắn không những các em học sinh khối 2 mà học sinh ở các khối lớp khác sẽ có những bài viết đẹp, sạch sẽ. Sau này, các em sẽ trở thành những con người có tính cẩn thận, kiên trì, làm việc có khoa học, xứng đáng là những chủ nhân tương lai của đất nước.Tôi xin chân thành cảm ơn!
PHẦN 4: PHỤ LỤC
Tài liệu tham khảo:
+ Sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 2 
+ Vở Tập viết lớp 2 
+ Bộ dạy chữ Tập viết
Xác nhận của cơ quan
(Chữ ký, dấu)
Thuận Thành, ngày 20 tháng 1 năm 2022
Người viết sáng kiến
 Nguyễn Thị Huệ