Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc cho học sinh Lớp 2

.//
Vì vậy trước khi giảng một bài cụ thể giáo viên cần dự tính những chỗ học sinh hay ngắt giọng sai để xác định điểm cần luyện ngắt giọng.
 	Ví dụ: Bài: Dậy sớm:
	Tinh mơ / em thức dậy
	Rửa mặt / rồi đến trường
	Núi giăng hàng / trước mặt
	Giáo viên cần lưu ý về cách ngắt nhịp vì theo dự tính học sinh sẽ ngắt:
	Tinh mơ em / thức dậy
	Rửa mặt rồi / đến trường
	Núi giăng / hàng trước mặt.//	
	Trong khi đó xét về mặt ý nghĩa và lí thuyết trọng âm hai câu đầu ngắt nhịp 2/3 và câu sau ngắt nhịp 3/2.
	Bên cạnh dạy học sinh ngắt giọng thể hiện đúng quan hệ ngữ nghĩa, ngữ pháp còn cần phải dạy ngắt giọng biểu cảm, nhằm gây ấn tượng về cảm xúc, nhằm tập trung sự chú ý của người nghe vào những từ ngữ mang trọng âm ngữ nghĩa.
Ví dụ: Đó là chỗ ngừng lâu hơn trong các câu thơ cuối bài: 
 	Mẹ/ là ngọn gió của con suốt đời.//
	c. Luyện đọc nhấn giọng.
	Qua việc giảng dạy và thức tế trên lớp để giúp học sinh đọc diễn cảm, đọc nhấn giọng người giáo viên cần phải thực hiện các nội dung sau: 
	Chuẩn bị kĩ cho việc dạy nhấn giọng
 	Tìm hiểu kĩ nội dung bài dạy để hiểu rõ và cảm thụ sâu sắc bài, giúp học sinh đọc có hiệu quả hơn.
	Bài đọc trong sách giáo khoa của giáo viên cần nghi vắn tắt cách đọc, cách ngắt nhịp, cách nhấn giọng, sắc thái tình cảm đọc.
	Ví dụ :
	- Bài: “Chim sơn ca và bông cúc trắng” (Tiếng Việt 2- tập 2, trang 23)
	Đoạn 1: Đọc với giọng vui tươi khi tả cuộc sống tự do của sơn ca và bông cúc. 
	Đoạn 2, 3: Giọng đọc ngạc nhiên, bất lực, buồn thảm khi kể về nỗi bất hạnh dẫn đến cái chết của sơn ca và bông cúc trắng.
	Đoạn 4: Giọng thương tiếc, trách móc khi nói về đám tang long trọng mà các chú bé dành cho chim sơn ca.
	- Bài: “Quà của Bố” (Tiếng Việt 2- tập 1, trang 106)
	Đọc chậm rãi diễn tả hình ảnh về người bố, nhấn giọng ở các từ tả về món quà của người bố.
	- Bài: “Thương ông” (Tiếng Việt 2- tập 1, trang 83)
	ở bài này giáo viên hướng dẫn học sinh đều đọc ở nhịp 2/2, các câu thơ đọc giọng vui, cần ghi rõ từ nhấn mạnh ( hoặc gạch chân) những đoạn câu cần ghi trọng âm, kí hiệu ngắt ( / ), nghỉ ( // ), lên giọng ( ­ ), xuống giọng ( ¯ ), kéo dài ( ® ).
Trong từng bài giáo viên sẽ dự tính những lỗi học sinh sẽ mắc, giọng đọc cả bài, đoạn cần nhấn mạnh, tốc độ đọc.
	Giáo viên cần chuẩn bị đồ dùng dạy học. Phương tiện trực quan chủ yếu trong giờ tập đọc là bài đọc và ngôn ngữ của giáo viên. Vì vậy, giáo viên cần sử dụng triệt để sách giáo khoa để học phân môn Tập đọc đạt kết quả tốt. Đồ dùng dạy học thông thường trong tiết Tập đọc là tranh mẫu và một số vật thực mô hình để giảng từ và ý. Ngoài ra giáo viên cần chuẩn bị bảng phụ để ghi nội dung bài, ý, câu thơ cần luyện đọc (Với những tiết học không dạy đèn chiếu). Tuy nhiên khi lên lớp còn có nhiều tình huống mới mẻ cần xử lý. Xong theo tôi sự chuẩn bị của giáo viên càng chu đáo thì lên lớp sẽ chủ động và sáng tạo hơn rất nhiều, giờ dạy sẽ đạt kết quả hơn mong đợi.
	Hướng dẫn học sinh cảm thụ văn học, đọc và cảm thụ là hai khâu có quan hệ mật thiết với nhau. Cảm thụ tốt giúp cho việc đọc của học sinh tốt hơn. Tuy nhiên, đối với học sinh lớp 2 đọc đúng, đọc diễn cảm chưa cao nên việc đọc đúng của học sinh cần chú trọng hơn. ở đây việc đọc ngắt giọng, nhấn giọng được chú ý vào những học sinh đã đọc tốt và yêu cầu đọc ở cuối kì I. Khi học sinh đã đọc chuẩn, nhanh thì trong mỗi tiết học tôi không cảm thụ thay học sinh, mà khêu gợi vốn hiểu biết sẵn có của học sinh phát huy tư tưởng của các em để tái hiện được bức tranh mà tác giả vẽ lên bằng ngôn ngữ sinh động.
	Ví dụ: Bài: Sáng kiến của bé Hà (Tiếng Việt 2, tập 1, trang 78)
	Theo em bé Hà có những sáng kiến gì?
	Hà đã tặng ông món quà gì?
	Bé Hà trong truyện là một cô bé như thế nào?
 	Với những câu hỏi trên cùng với những câu hỏi gợi ý nội dung bài, học sinh sẽ tìm ra cách đọc thích hợp để diễn tả được cái không khí tưng bừng của cả gia đình bé Hà. Bên cạnh đó một trong những biện pháp để bồi dưỡng học sinh cảm thụ văn học là làm bài tập có hiệu quả . Để hướng tới đọc diễn cảm có sáng tạo, khi giảng bài trên lớp giáo viên cần hướng dẫn luyện đọc diễn cảm. Tuy nhiên chính nội dung này đã quy định ngữ điệu của nó, nên không thể áp đặt sẵn giọng đọc của bài. Ngược lại điều này phải kết hợp luôn sự tự nhiên của học sinh đưa ra sau khi hiểu sâu sắc và biết diễn đạt dưới sự hướng dẫn của cô giáo. Để hình thành kĩ năng đọc diễn cảm học sinh cần phải:
	+ Biết thở sâu chỗ ngừng nghỉ để lấy hơi đọc.
	+ Rèn cường độ giọng đọc ( luyện đọc to).
	 + Luyện đọc đúng.
	 + Đọc diễn cảm đúng.
Trong khâu luyện đọc tôi tiến hành theo hai bước: 
	Luyện đọc theo câu, đoạn: Khi hướng dẫn học sinh tìm hiểu các câu, đoạn tôi tiến hành cho học sinh đọc ngay, điều này có tác dụng hình thành cách đọc diễn cảm sát với nội dung bài vừa đề cập. Với những câu đoạn khó, giáo viên cần gợi ý cho học sinh xác định đọc câu, đoạn văn đó và yêu cầu học sinh đọc diễn cảm .
Ví dụ: Dùng một gạch xiên ( / ) đánh dấu ngắt; hai gạch xiên ( // )đánh dấu chỗ nghỉ và gạch chân từ ngữ cần nhấn giọng ở đoạn văn sau:
Ví dụ: Ngày xưa ở làng kia, có hai em bé ở với bà. Ba bà cháu rau cháo nuôi nhau tuy vất vả nhưng cảnh nhà lúc nào cũng đầm ấm.
	 (Bà cháu- Tiếng Việt 2- tập 1, trang 86)
 	Với những câu có nhiều cách đọc, giáo viên nêu vấn đề cho nhiều em nêu ra cách đọc và giúp các em nhận ra cách đọc đúng, đọc diễn cảm (đọc ngắt giọng, đọc nhấn giọng)
 	Đọc toàn bài - đây là bước thực hiện sau khi học sinh đã đọc theo từng đoạn. Đọc toàn bài giúp học sinh cảm thụ một cách tổng thể sắc thái của nội dung tác phẩm. ở bước này giáo viên cần động viên khuyến khích cách đọc biểu lộ tình cảm riêng,tích cực trong đổi mới phương pháp giáo dục dạy học. 
 	Ngoài những biện pháp trên người giáo viên có thể kết hợp nội dung luyện đọc lồng ghép với trò chơi như: Thả thơ, truyền điện, chạy tiếp sức, ... 
 Trên đây là những biện pháp mà tôi đã thực hiện và đã có kết quả. Tuy nhiên dù học sinh có tiến bộ ở mức độ nào đi nữa thì sự khen ngợi, động viên kịp thời của người thầy, của bạn bè, của gia đình là vô cùng quan trọng. Vì nó phù hợp với tâm lí đặc điểm của các em.
	d . Luyện đọc diễn cảm.
	Muốn rèn cho các em đọc đọc diễn cảm thì trước hết phải rèn cho các em đọc đúng, đọc ngắt giọng và nhấn giọng. Đọc diễn cảm là đọc văn bản sao cho giọng điệu phù hợp với tình huống miêu tả trong văn bản, thể hiện được tình cảm, thái độ, đặc điểm của nhân vật hay tình cảm, thái độ của tác giả đối với nhân vật và nội dung miêu tả trong văn bản. Đọc diễn cảm có nhiều mức độ: 
- Biết nhấn mạnh các từ quan trọng trong câu. 
Ví dụ: Trong bài “Cây dừa” (Tiếng Việt 2, tập 2, trang 88) có câu:
	 Cây dừa xanh toả nhiều tàu
	Dang tay đón gió, gật đầu gọi trăng.
 Khi đọc giáo viên phải lưu ý học sinh đọc nhấn giọng ở các từ ngữ gợi tả, gợi cảm như: toả, dang tay, gật đầu.
	- Biết thể hiện ngữ điệu (Sự thay đổi cao độ, trường độ của giọng đọc) phù hợp với từng loại câu.
	- Biết đọc giọng phân biệt lời kể của tác giả và lời nhân vật.
	- Biết đọc phân biệt lời của của các nhân vật. 
	Ví dụ : Trong bài Tập đọc “ Một trí khôn hơn trăm trí khôn” (Tiếng Việt 2 tập 2, trang 31). Khi đọc giọng Chồn lúc hợm hĩnh, lúc thất vọng, cuối truyện lại rát chân thành. Còn giọng Gà Rừng lúc khiêm tốn, lúc bình tĩnh, tự tin.
	- Biết thể hiện ngữ điệu phù hợp với tình huống miêu tả trong đoạn văn hoặc văn bản.
* Tóm lại : 
Để rèn tốt các kỹ năng đọc đã nêu. Nhằm nâng cao hiệu quả đọc cho học sinh cần phải đảm bảo các yêu cầu sau: 
- Giáo dục việc đọc ngay từ đầu phải hướng dẫn sự trải nghiệm và tạo niềm vui cho học sinh. 
- Giáo dục việc đọc cho học sinh cần phải khách quan khoa học, nghĩa là phải chú trọng bản chất của hoạt động đọc và quá trình đọc.
- Trong đổi mới phương pháp dạy học phải có sự hợp tác của thầy và trò, sự phối hợp giữa hoạt động dạy và hoạt động học thì mới thành công.
- Giáo viên phải kiên trì hướng dẫn học sinh để dần dần xây dựng cho học sinh phương pháp học tập chủ động một cách vừa sức, phù hợp với từng đối tượng học sinh trong lớp mình phụ trách, theo nguyên tắc từ thấp đến cao, từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. 
	2. Dạy thực nghiệm.
	a. Địa điểm thực nghiệm.
Tiết dạy thực nghiệm tại lớp 2B trường Tiểu học Thái Hòa.
	b.Bài thực nghiệm: Tôi đã chọn bài: Kho báu.
	Sở dĩ tôi mạnh dạn chọn bài này vì đây là bài văn xuôi, khi học sinh đọc hay sai cả phát âm, ngắt giọng và nhấn giọng. Xong đây lại là bài văn rất hay bởi nội dung gần gũi, giáo dục cho học sinh yêu quý đất đai, yêu lao động.
 	kiểm tra đánh giá
Trong quá trình dạy học tôi luôn áp dụng những biện pháp trên vào giảng dạy. Sau đó tôi đã tiến hành khảo sát học sinh như sau:
Kiểm tra miệng:
1.Em hãy đọc đúng các từ sau:
nông dân, hai sương một nắng, cuốc bẫm cày sâu, lặn mặt trời, cấy lúa, làm lụng, đàng hoàng, hão huyền, .
2.Em hãy đọc đúng đoạn văn sau:
 Ngày xưa, có hai vợ chồng người nông dân kia quanh năm hai sương một nắng, cuốc bẫm cày sâu. Hai ông bà thường ra đồng từ lúc gà gáy sáng và trở về nhà khi đã lặn mặt trời.
 Đáp án bài 2: 
Ngày xưa,/ có hai vợ chồng người nông dân kia/ quanh năm hai sương một nắng,/ cuốc bẫm cày sâu.// Hai ông bà/ thường ra đồng từ lúc gà gáy sáng/ và trở về nhà khi đã lặn mặt trời.//
 Tôi đã tiến hành khảo sát học sinh theo nội dung trên và thấy rằng kết quả đọc đúng, đọc ngắt giọng và nhấn giọng dẫn đến đọc diễn cảm của học sinh được nâng cao nhiều so với kết quả đầu năm, số lỗi mà học sinh mắc phải đã giảm đi nhiều.
 	Chất lượng của giờ dạy sau thực nghiệm như sau:
Lớp

Sĩ
 số
Luyện phát âm
Ngắt giọng
Nhấn giọng
Đọc diễn cảm
Đúng
Chưa đúng
Đúng
Chưa đúng
Đúng
Chưa đúng
Đúng
Chưa đúng
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
2B
32
28
87,5
 4
12,5
 26
81,3
 6
18,7
 25
78,1
 7
21,9
24 
75,0
8
25,0
 Qua tiết dạy Tập đọc bài “Kho báu” nhằm rèn kĩ năng đọc đúng, đọc ngắt giọng, nhấn giọng và đọc diễn cảm cho học sinh lớp 2, tôi thu được một số kết quả sau:
 Nâng cao được trình độ của giáo viên: Giáo viên phải dành nhiều thời gian nghiên cứu, tham khảo các tài liệu hướng dẫn, sách giáo khoa để dạy phù hợp với trình độ của học sinh. Đặc biệt trong khi dạy phân môn Tập đọc nói chung với các phân môn khác trong trường tiểu học nói chung, người giáo viên cần phải có tính kiên trì, tỉ mỉ, có cách giảng truyền cảm để hướng dẫn các em cặn kẽ từng bài thu hút sự hứng thú học tập của học sinh. Qua đó giáo viên được tư duy khoa học, tạo niềm say mê đối với nghề nghiệp của người giáo viên, từ đó nâng cao chất lượng đọc cho học sinh. 
C. PHẦN KẾT THÚC.
1. Kiến luận. 
	Trong giao tiếp, trong học tập, trong công tác hàng ngày, con người luôn phải học hỏi, tiếp thu nền văn minh của xã hội loài người. Vậy mà trong những kinh nghiệm cuộc sống, những thành tựu về văn hóa, khoa học, xã hội những tư tưởng tình cảm của các thế hệ đi trước và của xã hội đương thời thì phần lớn đơn vị ghi lại bằng chữ viết. Do vậy nếu không biết đọc thì con người không thể tiếp thu nền văn minh của nhân loại, không có niềm vui, hạnh phúc với đúng nghĩa của nó trong xã hội hiện tại. Chính vì vậy dạy học là một việc làm vô cùng quan trọng ở tiểu học, trong các giờ học của các môn học nói chung và ở phân môn Tập đọc nói riêng. Việc đọc đúng, đọc hay cho học sinh là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu. Bởi có đọc được thì học sinh mới có thể học được các môn học khác. 
	Để học sinh có khả năng đọc đúng, đọc hay, đọc diễn cảm thì người giáo viên phải dạy cho học sinh đọc đúng, đọc diễn cảm ngay từ những lớp đầu cấp. Nhưng không phải bằng cách tăng thời gian luyện đọc mà coi trọng chất lượng đọc, mà phải xác định nội dung đọc, hiểu như nhau. Xác định được ngữ liệu nội dung từng đoạn của bài để xác định các yếu tố nghệ thuật và giá trị của chúng trong diễn đạt nội dung. Giáo viên phải là người đọc mẫu chuẩn, hay. Dạy phải tỉ mỉ, kiên trì, nhẹ nhàng. Việc đưa ra hệ thống phiếu bài tập phải đảm bảo các yêu cầu, phải thực hiện được mục đích, học sinh phải chiếm lĩnh được một ngôn ngữ để dùng trong giao tiếp và trong học tập. Khi giảng dạy cần chú ý đến nội dung bài tập đọc. Những bài có yếu tố văn cần có những bài tập giúp học sinh phát hiện ra những giá trị tác dụng của chúng trong tác phẩm. 
	Đề tài Một số biện pháp rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 2 giúp học sinh pháp âm đúng, chuẩn, đọc đúng ngữ điệu, ngắt giọng đúng. Khi dạy giáo viên phải đầu tư nhiều thời gian và có đầy đủ sách giáo khoa, sách giáo viên và phải chuẩn bị cả về đồ dùng dạy học phục vụ cho bài dạy đó thì tiết học mới có hiêụ quả cao. Mặc dù còn khó khăn trong trong quá trình thực hiện phương pháp nhưng nếu khắc phục được tôi nghĩ đây là một việc làm rất thiết thực trong quá trình nâng cao chất lượng đọc cho học sinh, góp phần lớn vào mục tiêu giáo dục tiểu học. Với đề tài Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc cho học sinh lớp 2 tôi hi vọng rằng giúp các em nâng cao khả năng đọc của mình. Đồng thời thông qua đó góp phần nhỏ bé giúp bản thân cũng như đồng nghiệp có cái nhìn đúng hơn về vấn đề “Đọc” để từ đó rèn cho các em biết: Đọc đúng, đọc hay, đọc diễn cảm. 
2. Kiến nghị 
Trước thực tế giảng dạy trong năm học qua nhằm mục đích nâng cao chất lượng dạy học cũng như việc rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 2 trong phân môn tập đọc. Tôi xin đưa ra một vài kiến nghị sau: 
- Khi trẻ bắt đầu đến trường, giáo viên cùng với gia đình, nhà trường, xã hội phải giáo dục và rèn kỹ năng nói, đọc cho các em một cách hiệu quả nhất. 
- Mỗi giáo viên , cần dành nhiều thời gian hơn vào việc nghiên cứu, vận dụng các phương pháp rèn kỹ năng đọc cho học sinh sao cho tốt hơn, hiệu quả hơn. 
- Tổ chức các chuyên đề chuyªn s©u vÒ ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cña m«n TËp ®äc còng nh­ c¸c m«n häc kh¸c để tạo điều kiện cho giáo viên tham gia học hỏi, trao đổi kinh nghiệm giảng dạy trong và ngoài trường theo tinh thần đổi mới phương pháp dạy học. §ång thêi viÖc cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c tµi liÖu, ®å dïng hç trî cho gi¶ng d¹y còng rÊt quan träng trong viÖc d¹y vµ häc trong nhµ tr­êng. RÊt mong ®­îc sù quan t©m hç trî nhiÒu h¬n n÷a cña c¸c cÊp qu¶n lý, ®Ó chóng t«i cã thªm ®iÒu kiÖn n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô s­ ph¹m ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c gi¶ng d¹y tèt h¬n. 
 Trong ph¹m vi vµ thêi gian nghiªn cøu ®Ò tµi cã h¹n, ch¾c ch¾n ®Ò tµi cña t«i cßn nhiÒu thiÕu sãt. V× vËy t«i rÊt mong nhËn ®­îc sù gãp ý bæ sung cña c¸c nhµ chuyªn m«n vµ ®ång nghiÖp ®Ó ®Ò tµi cña t«i hoµn chØnh h¬n. 
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
 Th¸i Hoµ, ngµy 15 th¸ng 05 n¨m 2016.
 Ng­êi thùc hiÖn 
 Phïng ThÞ Thu H»ng 
ý kiÕn nhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ cña Héi ®ång khoa häc c¬ së
.................................................................................................................................................................................................
 Ngµy.th¸ng. n¨m 2016
 Chñ tÞch Héi ®ång
§¸nh gi¸ vµ xÕp lo¹i cña Héi ®ång khoa häc
ngµnh gi¸o dôc- ®µo t¹o huyÖn Ba V×
..............................................................................
 Ngµy..th¸ng..n¨m 2016
 Chñ tÞch Héi ®ång
§¸nh gi¸ vµ xÕp lo¹i cña Héi ®ång khoa häc
ngµnh gi¸o dôc- ®µo t¹o tp hµ néi
...........................................
 Ngµy..th¸ng..n¨m 2016
 Chñ tÞch Héi ®ång