Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp rèn chữ viết đúng, đẹp cho học sinh Lớp 5

chậm; đúng điểm đặt bút, hướng di chuyển, và điểm dừng bút. Viết một chữ, xem lại mẫu rồi mới viết chữ tiếp theo. Nếu đúng quy trình thì mới được viết tiếp.
+ Tương tự giới thiệu và viết N M
Chú ý:
Cuối nét thứ nhất của chữ N gần tới đường kẻ dọc.
Cuối nét chữ thứ nhất chữ M ở đúng giữa ô li.
Nhóm 2: P R B D Đ
Nhận xét: độ cao, độ rộng của 4 chữ
- Phân tích điểm đặt bút, dừng bút.
Giáo viên chỉ bảng và hướng dẫn.
Cả 4 chữ trong nhóm cao 2,5 đơn vị, rộng 2 đơn vị không kể các nét móc.
Viết chữ P
Nét thứ nhất đặt bút giữa ô đơn vị thứ 3, sổ lượn trái 1 nét đậm, cong hết 1 ô đơn vị thứ nhất, dừng bút giữa ô.
Nét thứ hai đặt bút trên đường kẻ ngang 2, kéo xuống dưới uốn cong trái, cong đều lên vị trí 2,5 đơn vị, tiếp tục cong phải đến sát đường kẻ dọc xuống dưới đến giữa chữ rồi móc vào trong, dừng bút thấp hơn đường kẻ ngang 2.
+ Tương tự: Giới thiệu và viết R B D
Chú ý:
+ Chữ R B khác chữ P ở nét xoắn và móc.
+ Chữ B khác chữ R ở nét móc và nét cong trên nhỏ hơn.
+ Chữ D chỉ viết một nét liền mạch.
Nhóm 3:	Nhóm 3: C G S L E Ê T
Nhận xét độ cao, độ rộng
Cao 2,5 ô, rộng 2 ô không kể các nét móc
Giáo viên hướng dẫn quy trình.
Viết chữ C
Đặt bút trên đường kẻ dọc cao 2,5 đơn vị viết nét cong sang trái 1 đơn vị (1 li) tiếp xúc với đường kẻ dọc, tiếp tục cong xuống đến điểm giữa chiều cao của chữ, cong phải lên vị trí 2,5 đơn vị rồi cong liên tục đến đường kẻ đậm, cong lên 1 đơn vị rồi cong xuống 1/2 đơn vị dừng bút giữa ô.
Chú ý: Giáo viên xác định đánh dấu các điểm đường cong chữ C đi qua
Tương tự: giới thiệu và viết các chữ G S L E Ê
Giáo viên chú ý điểm khác biệt của các chữ so với chữ c
+ Chữ g viết như chữ c rồi thêm nét khuyết dưới
+ Chữ s L thân chữ là nét sổ lượn.
+ Chữ e nét cong ở phần trên hỏ hơn, điểm thắt chữ e là ở điểm giữa chiều cao của chữ.
+ Chữ T khác chữ C ở điểm đặt bút và hướng di chuyển, thân chữ T gần giống chữ C nhưng cong hơn.
Giáo viên quan sát hướng dẫn học sinh yếu.
Nhóm 4: I K V H
Nhận xét: độ cao, độ rộng của các chữ, phân tích điểm đặt bút, hướng di chuyển và điểm dừng bút.
Các chữ K V H cao 2,5 đơn vị, rộng 2 đơn vị không tính các nét móc. Riêng chữ i rộng 1,5 đơn vị.
* Hướng dẫn viết chữ I
Điểm đặt bút: trên đường kẻ ngang thứ 2
Hướng di chuyển: Đưa bút xuống dưới vòng trái lên độ cao 2,5 đơn vị tạo móc trên của chữ, tiếp tục sổ lượn giống như nét sổ lượn của chữ. Nét cong trên rộng 1 đơn vị nét cong dưới rộng 1.5 đơn vị.
+ Tương tự: hướng dẫn học sinh viết.
Chữ K nét thứ nhất giống chữ I nhưng nét cong trên bằng nét cong dưới, điểm thắng của nét móc ở giữa chữ.
Chữ v nét thứ nhất giống chữ I nhưng dừng bút ở đường kẻ đậm rồi đưa ngược lên giống nét của chữ L
Chữ H chú ý nét khuyết dưới to hơn nét khuyết trên một chút.
Nhóm 5: Ô Q
Nhận xét: Độ cao, độ rộng: hai chữ dều cao 2,5 đơn vị, rộng 2 đơn vị.
Điểm giống và khác nhau giữa các chữ.
Hướng dẫn viết chữ Ô
- Điểm đặt bút: đường kẻ dọc cao 2,5 đơn vị, viết một nét cong tròn đều, cong kín từ điểm đặt bút sang trái, xuống dưới, sang phải tiếp xúc vào các đường kẻ dọc, khi nét cong trùng với điểm đặt bút thì vòng vào trong thành một móc tròn rộng một đơn vị.
-Tương tự học sinh viết chữ Q. Chú ý nét móc của chữ Q giống hình dấu ~ Nhóm 6: U Y X
Nhận xét: cả 3 chữ đều cao 2,5 đơn vị, rộng 2 đơn vị.
* Chữ U:
- Điểm đặt bút: Giống như chữ i nhưng đầu chữ U là một nét cong tròn.
Hướng di chuyển: Viết một nét cong tròn đầu chữ U sau đó sổ thẳng đến đường đậm rồi móc lên vào góc ô vuông đơn vị, đưa bút đến vị trí cao 2,5 đơn vị trùng vào đường kẻ dọc sổ thẳng viết nét móc thứ hai, đến đường kẻ đậm thì móc lên dừng bút tại 1/2 đơn vị chữ.
Chú ý: 2 nét móc chữ U cách nhau 1 đơn vị.
-Tương tự cho học sinh viết Y X.
+ Chữ Y nét thứ hai là nét khuyết.
+ Chữ X hai nét cong trái, phải đều liền mạch.
Chữ viết thường:
Nhóm 1: Gồm các chữ: m n i u ư v r t
Với nhóm chữ này học sinh hay thắc mắc lỗi viết chưa đúng nét nối giữa các nét, nét móc thường bị đổ nghiêng, khi hất lên thường choãi chân ra nên không đúng.
Để khắc phục nhược điểm trên ngay từ nét bút đầu tiên tôi đặt trọng tâm rèn luyện học sinh viết nét móc ngược, móc 2 đầu thật đúng, thật ngay ngắn trước khi ghép các nét tạo thành chữ. Khi ghép chữ tôi luôn chú ý minh họa rõ nét điểm đặt bút, điểm dừng bút của mỗi nét để chữ viết cân đối, đẹp.
Từ các nét cơ bản ở nhóm chữ thứ nhất được viết đúng kĩ thuật học sinh sẽ có cơ sở viết chữ ở nhóm thứ 2 dễ hơn.
Nhóm 2: Gồm các chữ: l b h k y
Ở nhóm chữ này học sinh hay viết sai điểm giao nhau của nét và chữ viết còn cong vẹo.
Để giúp học sinh viết đúng điểm giao nhau của các nét khuyết tôi luôn cho học sinh xác định rõ ràng điểm giao nhau của nét khuyết bằng một dấu
chấm nhỏ và rèn cho học sinh thói quen luôn đưa bút từ điểm bắt đầu qua đúng chấm rồi mới đưa bút lên tiếp thì mới viết đúng.
Để viết được nhóm chữ này thẳng, ngay ngắn thì cần rèn cho học sinh biết viết nét sổ thật đúng, thật thẳng ở ngay các bài nét chữ cơ bản khi nào thành thạo thì mới tiến hành viết nét khuyết.
 Nhóm 3: Gồm các chữ: o ô ơ ă â
Với nhóm chữ này nhiều người cứ nghĩ là đơn giản nhưng thực tế hầu hết học sinh viết sai từ chữ O như chiều ngang quá rộng hoặc quá hẹp, nét chữ không đều đầu to đầu bé. Chính vì vậy ở nhóm chữ này tôi xác định cần dạy học sinh viết đúng chữ O để làm cơ sở cho viết đúng các chữ khác trong nhóm. vậy thì O viết thế nào cho đúng? Điểm đặt bút từ đâu? Chiều ngang chiếm tỉ lệ bao nhiêu so với chiều cao? Đó là việc làm rất khó để cho học sinh xác định được. Vì vậy khi dạy chữ O tôi kẻ một ô vuông trên bảng rồi chia ra 3 phần bằng nhau, đánh dấu 4 điểm ở giữa các cạnh hình chữ nhật, dùng phấn màu chấm hình chữ O sau đó tô lên các dấu chấm, vừa tô vừa giảng kĩ, nhấn mạnh điểm đặt bút đầu tiên và điểm dừng bút. Viết được chữ O đúng học sinh dễ dàng viết đúng các chữ cái khác trong nhóm.
Viết nối nét các con chữ:
Nét nối thuận lợi: Là những nét nối giũa hai con chữ có điểm dừng bút và đặt bút trùng nhau. ( Ví dụ: ông, ênh.)
Nét nối không thuận lợi là những nét nối giũa hai con chữ có điểm dừng bút và đặt bút không trùng nhau.
Khi học sinh đã viết đúng và viết đều các chữ viết hoa và chữ viết thường tôi tổ chức cho học sinh luyện viết nối các con chữ như sau:
Các con chữ hoa có thể nối từ dưới dòng kẻ chân chữ “ đường kẻ 1” nối lên có nét nối thuận lợi với các chữ tạo âm – tiếng với các chữ cái: Anh, Hoàng, Quỳnh
Các nét nối không thuận lợi với các chữ tạo âm hoặc tiếng với các chữ cái. Những chữ cái không thuận lợi tôi hướng dẫn học sinh lia bút tạo nét hất liền mạch khi viết một tiếng: Tiến. Nguyên, Xuân, Vương
Trường hợp: G và Y cùng các chữ cái hoa nối nét không thuận lợi với các chữ cái khác có thể dùng nét phụ để viết liền mạch, ví dụ: Thái Nguyên, Yên Bái.
* Các chữ thường:
Các nét nối thuận lợi có nét nối từ đường kẻ 1 nối với các chữ tạo âm tiếng: mùa xuân, thịnh vượng
Các nét nối không thuận lợi: hoa hồng, trong trắng,.thì có thể không viết liền mạch ( nhấc bút).
Luyện viết và đặt dấu thanh:
Cách viết dấu thanh:
Dấu “sắc” và dấu “huyền”, dấu “hỏi” độ dài bằng 1/2 ô li.
Dấu “ngã” độ dài bằng 2/3 ô li.
Dấu “ nặng” độ lớn bằng một nét chấm.
Cách đặt dấu thanh:
Dấu thanh đánh vào âm chính của vần và không vượt quá li thứ hai. Nếu chữ có dấu mũ thì đặt dấu thanh nằm bên phải của dấu mũ.
Với các âm tiết có âm chính là nguyên âm đơn: Đặt dấu thanh vào vị trí của chữ cái ghi âm chính đó. Ví dụ: nhà, chính tả
Sau khi chia các nhóm chữ, hướng dẫn viết từng nét, nối chữ và cách ghi các dấu thanh đồng thời xác định trọng tâm cần dạy kĩ ở mỗi nhóm, tôi luôn đặt ra một kế hoạch rèn chữ hàng tuần, hàng tháng một cách cụ thể. Mỗi tuần tôi rèn một nhóm chữ nhất định, rèn đúng loại chữ này thì mới chuyển sang loại chữ khác rồi tiến tới rèn viết đẹp như vậy học sinh rất say mê, phấn khởi, không căng thẳng, lo lắng khi tập viết.
Sau mỗi bài viết cần nhận xét “ nét nào được, nét nào hỏng?”. Tìm nguyên nhân vì sao hỏng? Tại tư thế cầm bút, ngồi viết không đúng quy định, tay đặt bút không có điểm tựa, vì chưa chuyển dịch bút đúng tầm tay đưa bút, do vướng vấp cạnh bàn, mặt giấy không nhẵn, mực xuống không đều... Tóm lại có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến chữ xấu trong khi viết.
Sau khi phát hiện ra nguyên nhân chỗ viết hỏng, tôi hướng dẫn các em rút kinh nghiệm, tránh vấp phải sai sót tương tự ở lần sau.
Khi viết thấy mỏi tay, mồ hôi tay ra nhiều, hoặc hoa mắt, nhức đầu, có nghĩa là ngồi quá lâu, phải nghỉ giải lao, chuyển sang các hoạt động cơ bắp như: vươn vai, hít thở, tập thể dục... Sau 4 đến 5 phút trở lại ngồi viết sẽ có hiệu quả hơn.
Ngoài việc chú trọng rèn chữ cho học sinh ở phân môn chính tả và tập viết tôi còn chú trọng rèn chữ ở tất cả các môn học khác kể các tiết hướng dẫn học.
KẾT QUẢ
Qua một thời gian áp dụng những biện pháp trên vào quá trình giảng dạy và rèn chữ viết cho học sinh và nhóm học sinh tôi bồi dưỡng về chữ viết. Tôi thấy có sự tiến bộ rõ rệt và thu được kết quả khả quan. Cụ thể là: Chữ viết của học sinh ngày càng tiến bộ, tất cả học sinh trong lớp cùng thi đua luyện chữ. Chữ viết của các em đã trở nên mềm mại mượt mà hơn. Phần lớn các em đã biết trình bày sổ sách sạch đẹp, viết chữ đúng khoảng cách. 100% học sinh viết chữ đúng độ cao theo quy định. Nhiều em có khả năng viết chữ nghiêng, chữ sáng tạo có nét thanh nét đậm.
- Bên cạnh đó chữ viết của lớp cũng được các tổ chức trong nhà trường đánh giá và xếp loại là lớp đạt phong trào vở sạch chữ đẹp theo tiêu chuẩn đánh giá của bộ giáo dục. Năm nay, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên các em không có điều kiện tham gia cuộc thi viết chữ đẹp do cấp trên tổ chức mà chỉ tổ chức được ở cấp trường. Các em học sinh lớp tôi đã tham gia và thu được một số kết quả cao trong trường. Cụ thể là:
Đối với lớp:
TS HS

Thời điểm
Xếp loại
A
B
C
SL
%
SL
%
SL
%

Đầu năm
19
55,9
12
35,3
3
8,8

34
Cuối HKI
26
76,47
7
20,59
1
2,94
Giữa HKII
27
79,41
7
20,59
0
0

Đối với câu lạc bộ:
Có nhiều em tham dự cuộc thi viết chữ đẹp do lớp tổ chức vào cuối học kỳ I còn lại đều đạt giải. So với đầu năm kết quả tăng lên rất nhiều.
HIỆU QUẢ
Bắt đầu từ tháng Chín, các con được nhắc lại tất cả các kĩ thuật viết con chữ. . Qua hết học kì 1, lớp 34 học sinh có 26 em xếp loại chữ A, 07 em xếp loại chữ B. Số học sinh chữ C là 1 em. Nhờ áp dụng những phương pháp trong dạy học ‘’Một số biện pháp rèn chữ viết đúng, đẹp cho học sinh lớp 5, sang đến kỳ 2, số học sinh viết đẹp tăng lên rõ rệt, 01 học sinh xếp loại chữ C ở kỳ 1, nay đã viết và trình bày đúng một đoạn thơ, đoạn văn với chữ viết xếp loại B. Đặc biệt là trong đợt thi viết chữ đẹp cấp trường tháng 2/2023 do nhà trường tổ chức. Lớp 5C đã đạt 1 giải nhất và 2 giải khuyến khích . Trong đợt kiểm tra vở sạch chữ đẹp năm học 2022 -2023 lớp 5C đạt lớp vở sạch chữ đẹp của trường. Năm học 2023 -2024 tôi chắc chắn rằng lớp tôi sẽ lại đạt lớp vở sạch chữ đẹp của
trường.
Kết luận:
KẾT LUẬN
Với sáng kiến "Một số biện pháp rèn chữ viết đúng, đẹp cho học sinh lớp 5" đã được áp dụng ở lớp tôi chủ nhiệm đã có được kết quả ngoài mong đợi mặc dù diễn ra trong năm học "đặc biệt" này. Giáo viên và học sinh trong trường ít nhiều cũng có suy ngẫm, nhìn nhận lại những ưu điểm, hạn chế của mình trong quá trình giảng dạy và quá trình luyện chữ viết cho học sinh để từ đó có ý thức khắc phục, sửa chữa.
Chữ viết của giáo viên, đặc biệt là chữ viết học sinh ngày càng đúng đẹp là cơ sở để học tốt các môn học và đạt kết quả cao trong quá trình học tập.
Tạo mối liên hệ chặt chẽ giữa giáo viên với phụ huynh và học sinh từ đó có phương pháp giáo dục học sinh phát triển một cách toàn diện hơn.
Trong bộ môn Tiếng Việt ở bậc tiểu học, việc viết mẫu chữ của giáo viên là một phương pháp dạy học trực quan đã được áp dụng bấy lâu nay trong các nhà
trường. Từ việc quan sát giáo viên viết chữ mẫu, học sinh nắm được cấu tạo của các nét chữ, nắm được quy trình viết từng chữ cái và thực hành bắt chước viết
theo. Nét chữ của giáo viên thường để lại dấu ấn sâu đậm trong tâm trí học sinh. Một giáo viên chữ viết đẹp sẽ có thể có nhiều học trò viết chữ đẹp và ngược lại. Chữ viết đẹp vì thế trở thành một phẩm chất chuyên môn cần có của người giáo viên, nhất là ở bậc tiểu học.
Muốn học sinh có chữ viết đẹp, gia đình và nhà trường cần quan tâm, chú trọng đúng mức đến việc rèn luyện chữ viết của học sinh ở trên lớp và ở nhà. Luyện viết chữ, thường xuyên trau dồi nét chữ là một công việc góp phần rèn luyện đức tính kiên nhẫn và ý chí của bản thân đồng thời cũng góp một phần vào việc giáo dục toàn diện cho học sinh.
Tạo được sự nhiệt tình hưởng ứng của cha mẹ học sinh trong quá trình rèn chữ viết của học sinh tại nhà trường trong các cuộc thi, không những chỉ trong năm học này mà cả trong những năm học sắp tới. Đó cũng chính là những điều tôi tâm huyết trong đề tài này của tôi mong được lan tỏa.
Là một giáo viên say mê với sự nghiệp ‘‘Trồng người’’ khi nhìn thấy các em học sinh trong lớp mình ngày càng viết đẹp lên tôi sung sướng vô cùng. Do đó, tôi mạnh dạn viết ra những kinh nghiệm nhỏ mà bản thân tôi đã thử nghiệm và đạt được kết quả bước đầu để đồng nghiệp cùng tham khảo. Tôi mong rằng, mình sẽ được tiếp cận nhiều hơn với những kinh nghiệm rèn chữ của đồng nghiệp để việc rèn chữ cho học sinh ngày càng hoàn thiện hơn.
Bài học kinh nghiệm:
Từ thực tế giảng dạy và thử nghiệm các biện pháp đã nêu ở trên, tôi nhận thấy khi rèn vở sạch chữ đẹp cho học sinh cần chú trọng tới một số vấn đề sau:
Giáo viên cần thực sự hăng say với việc này.
Giáo viên cần tự mình rèn luyện viết chữ đẹp đúng.
Giáo viên cần hiểu được phương pháp dạy tập viết cho học sinh.
Giáo viên cần kiên trì, nhẫn nại, thường xuyên khích lệ động viên các em.
Cơ sở vật chất tối thiểu đảm bảo đúng yêu cầu.
Học sinh hiểu và say mê luyện tập.
Có sự giúp đỡ, ủng hộ của đồng nghiệp, của nhà trường và phụ huynh học sinh.
Kiến nghị - đề xuất:
Các cấp lãnh đạo tổ chức thường xuyên các cuộc thi viết chữ đẹp để thu hút học sinh tham gia không nên giới hạn số lượng thí sinh dự thi để học sinh có cơ hội giao lưu, học hỏi và thể hiện năng lực bản thân.
Ở các lớp giáo viên chủ nhiệm cần quan tâm tới phong trào rèn chữ- giữ vở. Thường xuyên tổ chức cho các em thi đua viết bài chữ đẹp trong lớp và có hình thức khen thưởng phù hợp để động viên, khích lệ tinh thần cho các em.
Cần có khen thưởng động viên thích đáng với giáo viên và học sinh có thành tích trong phong trào "rèn chữ, giữ vở" giữ gìn nét đẹp truyền thống.
Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ của tôi trong quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài: “Một số biện pháp rèn chữ viết đúng , đẹp cho học sinh lớp 5”. Mặc dù tôi có thu được một số kết quả nhưng không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong các cấp quản lý, các bạn đồng nghiệp đóng góp ý kiến để tài liệu này thêm phong phú , để tôi nâng cao chất lượng giảng dạy và giáo dục học sinh một cách toàn diện.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Tôi cam kết sáng kiến kinh nghiệm trên đây là do cá nhân tôi làm , không sao chép và không trùng lặp với các sáng kiến đã được công nhận trước đó hoặc đã có ở nơi khác.
Châu Sơn, ngày 05 tháng 4 năm 2023
Người viết
Kiều Minh Phượng