Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp hướng dẫn học sinh học tốt phân môn Tập đọc Lớp 3

ng, tình cảm hoặc nhẹ nhàng, tha thiết. Nhịp thơ khi đọc tuỳ thuộc vào từng thể thơ.Như bài Chú ở bên Bác Hồ (Tiếng Việt 3 tập 2, trang 16) đây là bài thơ thuộc thể thơ tự do, ở bài này 2 khổ thơ đầu cần hướng dẫn học sinh đọc với giọng ngây thơ, hồn nhiên thể hiện được sự băn khoăn, thắc mắc rất đáng yêu của bé Nga, khổ thơ cuối hướng dẫn học sinh đọc với nhịp chậm, trầm lắng thể hiện sự xúc động nghẹn ngào của ba mẹ Nga khi nhớ đến người chú đã hy sinh. 
Chú ở đâu,/ở đâu?//
Trường Sơn dài dằng dặc?//
Trường Sa đảo nổi,/chìm? //
Hay Kon Tum,/Đăk Lăk?//
b4.6. Luyện đọc học thuộc lòng:
Ở những bài dạy có yêu cầu luyện đọc thuộc lòng, tôi chú ý kết hợp luyện đọc thành tiếng bằng cách tổ chức đọc cá nhân riêng lẻ, hoặc nối tiếp đọc đồng thanh theo nhóm, tổ, cả lớp, thi đọc thuộc lòng từng khổ thơ hoặc cả bài thơ, đọc phối hợp với nhiều học sinh.
Khi lắng nghe học sinh đọc tôi đã kịp thời động viên, khích lệ từng em, gợi ý, khuyến khích trao đổi cách đọc với học sinh để các em thấy được chỗ nào mình đọc diễn cảm rồi, chỗ nào mình đọc chưa diễn cảm để giúp học sinh biết rút kinh nghiệm, tự tin và đọc tốt hơn. Bên cạnh luyện đọc thành tiếng tôi còn giúp học sinh luyện đọc theo tranh minh họa hoặc luyện đọc theo một số từ ngữ trên bảng. Cách đọc này, vừa giúp học sinh thuộc bài nhanh lại vừa giúp học sinh khắc sâu kiến thức và ghi nhớ nội dung bài. Khi đọc cá nhân hoặc đọc đồng thanh tôi nhắc nhở học sinh phải đọc với giọng nhịp nhàng, vừa phải, gây hứng thú cho người nghe.
Ngoài ra, giáo viên cần chuẩn bị đầy đủ đồ dùng, tranh ảnh, vật thực cho giờ học và bảng phụ ghi câu văn, đoạn văn khó cần luyện đọc cho học sinh.
Ví dụ với bài Hai bàn tay em (SGK Tiếng Việt 3, tập I, trang 7) tôi đã tổ chức cho học sinh luyện đọc thuộc lòng bài thơ với hình thức trò chơi “Nhìn tranh thi đọc thuộc lòng khổ thơ mình thích” theo cặp, rồi từng cặp thi đọc trước lớp và nêu nội dung bài, nêu nội dung khổ thơ nhóm mình đọc.
Hai bàn tay em/
Như hoa đầu cành/
Hoa hồng hồng nụ/
Cánh tròn ngón xinh./
 Với hình thức thi đọc như trên đã tạo được không khí thoải mái, vui tươi trong giờ học, làm cho học sinh hăng hái, chủ động tham gia vào quá trình luyện đọc; giúp học sinh thuộc lòng bài thơ nhanh hơn đồng thời lại khắc sâu kiến thức hơn.
b4.7. Tổ chức giờ học thân thiện - học sinh tích cực
Đây là giờ học rất có ý nghĩa nhất đối với phân môn Tập đọc. Vì ở lứa tuổi này học sinh rất hiếu động, nếu giờ tập đọc chỉ đọc và trả lời câu hỏi thì học sinh không hứng thú học tập, không khích lệ được học sinh đọc chậm vươn lên, không tạo được môi trường thân thiện để các em thích học. Chính vì vậy, trong giờ học tôi kết hợp cho học sinh tham gia nhiều trò chơi học tập mang tính chất hòa đồng, thân thiện giữa thầy và trò, giữa trò và trò. Nếu bài học có hội thoại thì tôi cùng sắm vai với học sinh đọc theo nhân vật. Còn đối với các thể loại khác, tôi tổ chức trò chơi thi đọc đúng, rõ ràng, lưu loát, trôi chảy và diễn cảm một câu văn hoặc một đoạn văn, ... trong bài. 
Ví dụ dạy bài Tiếng ru (SGK Tiếng Việt 3, tập I, trang 64) tôi đọc câu 1 “Con ong làm mật,/ yêu hoa” và gọi một em khác đọc câu tiếp theo “Con cá bơi, yêu nước;/ con chim ca yêu trời”, sau đó em học sinh được quyền mời bạn khác đọc câu tiếp theo, cứ như vậy lần lượt đọc hết bài. Với phương pháp này học sinh được tham gia đọc nhiều hơn, các em lại chú ý vào bài đọc một cách vui vẻ, nếu không chú ý thì không đọc được và sẽ bị các bạn phê bình. Chính vì thế, các em rất chăm chú, trật tự thi đua với nhau đoc thuộc lòng mà không gây áp lực cho học sinh mà tạo được môi trường học tập thân thiện, học sinh tích cực.
Phương pháp đọc trên có thể đọc thi đua theo tổ. Tổ nào đọc hay, đọc lưu loát, diễn cảm thì tổ đó được biểu dương, khen ngợi. Từ hình thức đọc trên đã giúp các em trước đây đọc chậm, giờ đã đọc tốt hơn rất nhiều và có ý thức vươn lên trong học tập. Ngoài ra tôi còn sắp xếp chỗ ngồi cho em đọc tốt ngồi cạnh em đọc chậm, đọc đánh vần, đọc bỏ sót văn bản để em đọc tốt, đọc diễn cảm kèm cặp bạn đọc chậm vào các giờ học và giờ ra chơi bằng nhiều hình thức như thi đọc đúng, rõ ràng, lưu loát một câu văn hoặc một đoạn văn, ...nhằm giúp các em mạnh dạn, tự tin hơn trong học tập và ngày càng học tốt phân môn Tập đọc. 
b4.8. Kết hợp giữa gia đình và nhà trường
Đối với học sinh đọc chậm, đọc đánh vần, đọc bỏ sót văn bản mà chưa được cha mẹ quan tâm nhiều đến việc học tập. Bản thân đã đến thăm gia đình em, tìm hiểu hoàn cảnh, đời sống sinh hoạt cũng như văn hóa trong gia đình. Kiểm tra góc học tập của em và tâm sự với cha mẹ em về sự cần thiết phải quan tâm đến việc học tập của em và nhất là phân môn Tập đọc. Mong gia đình tạo điều kiện kèm cặp, nhắc nhở em buổi tối ở nhà cố gắng xem lại bài đã học để đọc nhanh hơn, rõ ràng hơn. Ngoài ra tôi còn tổ chức tốt các cuộc họp với cha mẹ học sinh để thông báo và đề ra những biện pháp học tập cụ thể cho từng em, từng đối tượng học sinh.
Các giờ học trên lớp, tôi thường xuyên gọi các em đọc chậm, đọc đánh vần, đọc bỏ sót văn bản đọc bài rồi uốn nắn, sửa chữa những câu, từ do học sinh đọc sai. Mặt khác, vào giờ ra chơi bản thân còn cùng ngồi đọc bài với những em đọc đánh vần, đọc bỏ sót văn bản để giúp em mạnh dạn hơn trong giao tiếp, dần dần sẽ đọc tốt hơn. Bên cạnh đó tôi còn thường xuyên động viên, khen ngợi các em kịp thời khi em có tiến bộ và liên lạc với cha mẹ em để tìm biện pháp giúp đỡ em vươn lên trong học tập. 
b4.9. Ví dụ minh họa cho các biện pháp thực hiện hướng dẫn học sinh học tốt phân môn Tập đọc lớp 3
Tập đọc: (T48) VỀ QUÊ NGOẠI (SGK Tiếng Việt 3, tập I, trang 133)
I. MỤC TIÊU 
	- Đọc trôi chảy toàn bài, chú ý đọc đúng một số từ như: ríu rít, mát rợp,  Biết đọc ngắt nghỉ đúng nhịp giữa các dòng thơ, các câu thơ lục bát.
	- Hiểu nghĩa một số từ mới trong bài như: hương trời, chân đất,Hiểu bài thơ nói đến một bạn nhỏ về thăm quê ngoại, bạn cảm thấy yêu thêm cảnh đẹp ở quê và yêu thêm những người nông dân đã làm ra hạt gạo.
	- Học sinh yêu quý môi trường thiên nhiên, yêu quý người nông dân đã làm ra lúa gạo, yêu quý cảnh vật ở nông thôn thật đẹp đẽ và đáng yêu.
	II. ĐỒ DÙNG DẠY - HỌC: Tranh minh họa bài học, bảng phụ viết sẵn khổ thơ hướng dẫn học sinh đọc.
II. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC
B1: Luyện đọc đúng
- Đọc mẫu toàn bài + HD giọng đọc
- Luyện đọc câu
- Yêu cầu học sinh nêu từ khó 
- Hướng dẫn cách đọc
B2: Luyện đọc rõ ràng, lưu loát, trôi chảy.
- Luyện đọc khổ thơ + giải nghĩa từ
- Gắn bảng nhóm HDHS đọc câu khó 
- Luyện đọc khổ thơ 
+. Hương trời là như thế nào?
- Đọc theo nhóm 
- Nhận xét, tuyên dương
B3: Luyện đọc thầm, đọc hiểu
- Y/C HS đọc khổ thơ 1
+. Bạn nhỏ ở đâu về thăm quê?
+. Câu thơ nào cho biết điều đó?
+. Quê ngoại của bạn ở đâu?
+. Bạn nhỏ thấy ở quê có những gì lạ?
- Nhận xét, chốt ý, GDHS
- Y/C đọc khổ thơ còn lại
+) Bạn nhỏ nghĩ gì về những người làm ra hạt gạo?
- Y/C HS thảo luận (2 phút) và báo cáo
- Nhận xét, bổ sung, tuyên dương
+. Chuyến về thăm quê ngoại đã làm bạn nhỏ thay đổi như thế nào?
- Liên hệ: Em đã làm gì để cuộc sống thêm tươi đẹp? 
B4. Luyện đọc diễn cảm (đọc học thuộc lòng)
 - Gắn bảng phụ yêu cầu đọc khổ thơ 1 
- Chốt ý, HD cách đọc
- Thi đọc 
- Nhận xét
- Tổ chức thi đọc thuộc lòng bài thơ 
- Cất bảng phụ, gắn tranh yêu cầu học sinh thi đọc thuộc lòng, đọc diễn cảm bài thơ, khổ thơ mình yêu thích trước lớp. 

- HS theo dõi SGK
- Nối tiếp đọc câu
- HS nêu: ríu rít, mát rợp, 
- HS đọc cá nhân + đồng thanh
- 1 HS đọc, lớp nhận xét
- 1 HS đọc và 2 HS thi đọc
- 2 HS nối tiếp đọc từng khổ thơ 
- Ý nói mùi thơm của hoa sen tỏa ngát trong không gian.
- HS đọc theo nhóm đôi
- Thi đọc khổ thơ theo nhóm
- Nhận xét, bình chọn.
- Lớp đọc đồng thanh toàn bài
- 1 HS đọc toàn bài
- 1 HS đọc, lớp đọc thầm, suy nghĩ trả lời câu hỏi 
- Ở thành phố về thăm quê
- Câu: Ở trong phố chẳng bao giờ có đâu.
- Quê ngoại của bạn ở nông thôn
- Có đầm sen nở ngát hương trời, gặp trăng, gặp gió bất ngờ,
- 1 HS đọc, lớp đọc thầm
- HS thảo luận theo cặp và báo cáo
- Vì bạn ăn hạt gạo từ nhỏ mà hôm nay mới thấy người làm ra hạt gạo 
- Vì những người làm ra hạt gạo họ rất thật thà nên bạn rất thương họ như thương bà ngoại mình 
- Chuyến về thăm quê ngoại đã làm bạn nhỏ thêm yêu cuộc sống, yêu con người ở quê thật thà 
- HS nêu 
- 1 HS đọc, lớp đọc thầm, nhận xét, - - Học sinh nêu cách đọc
- 1 HS đọc lại đoạn 1, 2 HS thi đọc, lớp nhận xét, bình chọn 
- HS thi đọc theo cặp trước lớp 6– 8 cặp
- Nhận xét bình chọn
- Yêu cầu đọc thuộc lòng toàn bài
- Nhận xét 
- Dặn học sinh về luyện đọc lại bài nhiều lần.
- Nhận xét tiết học
- HS nhận xét, bình chọn
- 1 HS đọc toàn bài 

c) Điều kiện để thực hiện giải pháp, biện pháp 
Để thực hiện thành công các giải pháp, biện pháp của đề tài này, giáo viên giảng dạy phân môn Tập đọc lớp 3 cần phải hết lòng vì học sinh. Thường xuyên tạo sân chơi cho học sinh để học sinh có cơ hội giao tiếp, học hỏi lẫn nhau và tạo cho các em sự mạnh dạn, tự tin trước tập thể.
Trao đổi thường xuyên với đồng nghiệp để tìm phương pháp, hình thức tổ chức các hoạt động học tập linh hoạt, phong phú, đa dạng. 
Vận dụng, tổ chức tốt một số hoạt động trong giờ Tập đọc như: Luyện đọc đúng, luyện đọc rõ ràng, lưu loát, trôi chảy văn bản, luyện đọc thầm, đọc hiểu, luyện đọc diễn cảm, ... và trò chơi “Thi đọc diễn cảm theo vai”;“Nhìn tranh thi đọc diễn cảm câu văn, câu thơ mình thích” để học sinh vừa củng cố khắc sâu kiến thức vừa góp phần nâng cao chất lượng học tốt phân môn Tập đọc và chất lượng giáo dục toàn diện.
d) Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
Các giải pháp, biện pháp trên có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Nếu thiếu một trong các điều kiện trên thì chất lượng học sinh học tốt phân môn tập đọc sẽ không đạt yêu cầu.
e) Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
* Kết quả khảo nghiệm
 	Đề tài này khi vận dụng vào hướng dẫn học sinh học tốt phân môn Tập đọc lớp 3 thì chất lượng đọc đúng, rõ ràng, lưu loát, trôi chảy, diễn cảm văn bản của học sinh tăng lên rõ rệt. Đặc biệt số học sinh đọc chậm, đọc nhỏ, đọc đánh vần giảm hẳn và còn giúp học sinh yêu thích môn học, hứng thú, sôi nổi tham gia vào các hoạt động của giờ học: chơi mà học, học mà chơi-môn học mang đến bao điều bổ ích, niềm vui của thiên nhiên và cuộc sống quanh ta. 
Qua thăm dò kết quả khảo sát chất lượng học tốt phân môn Tập đọc của học sinh trong lớp đầu năm học 2013-2014 khi bắt đầu thực hiện đề tài:
Năm học
Số học sinh tham gia
Mức độ học tốt phân môn Tập đọc 
Đọc diễn cảm 
Đọc đúng, rõ ràng, lưu loát
Đọc to nhưng ngọng, đọc còn thêm, bớt
Đọc chậm, đọc nhỏ, đọc còn phải đánh vần
2013- 2014
29 em
2 em
5 em
12 em
10 em
* Giá trị khoa học 
Từ kết quả khảo nghiệm trên, bản thân đã áp dụng một số giải pháp, biện pháp hướng dẫn học sinh học tốt phân môn Tập đọc đã mang lại kết quả khả quan. Những biện pháp mà bản thân đưa ra khá phong phú, phù hợp với đối tượng học sinh. Đồng thời giúp học sinh chủ động, tích cực tham gia vào các hoạt động học tập, dễ dàng vận dụng kiến thức đã học vào cuộc sống và lĩnh hội thêm nhiều kiến thức mới. 
 4. Kết quả 
	* Kết quả thu được sau khi khảo nghiệm
Các giải pháp, biện pháp trên từ khi áp dụng thì chất lượng học sinh học tốt phân môn Tập đọc của lớp tăng lên rõ rệt. Các em hứng thú tham gia vào các hoạt động học tập: mỗi học sinh đều được hoạt động, đều được bộc lộ mình để phát triển khả năng giao tiếp một cách sáng tạo. Đặc biệt, các em tham gia vào các hoạt động của giờ Tập đọc một cách linh hoạt, đa dạng, phong phú. Cuối năm học 2013-2014, tôi đã tiến hành kiểm tra việc học tốt phân môn Tập đọc của học sinh lớp 3A do tôi giảng dạy đạt kết quả như sau:
Năm học
Số học sinh tham gia
Mức độ học tốt phân môn Tập đọc 
Đọc diễn cảm 
Đọc đúng, rõ ràng, lưu loát
Đọc to nhưng ngọng, đọc còn thêm, bớt
Đọc chậm, đọc nhỏ, đọc còn phải đánh vần
2013- 2014
29 em
9 em
17 em
3 em
0 em
	* Giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
	Vấn đề mà bản thân lựa chọn để nghiên cứu là “Một số biện pháp hướng dẫn học sinh học tốt phân môn Tập đọc lớp 3”. Đây là vấn đề mang tính khoa học khá cao. Bởi vì nhu cầu học tập của học sinh ngày càng phát triển, việc đổi mới phương pháp hướng dẫn học sinh học tốt phân môn Tập đọc lớp 3 hiện nay đang là vấn đề cấp thiết trong quá trình truyền thụ kiến thức cho các em. Có thể tổ chức nhiều hoạt động học tập phong phú để thu hút học sinh tích cực tham gia vào các hoạt động, kết hợp với các trò chơi linh hoạt là việc làm thiết thực, đáp ứng nhu cầu “học mà chơi, chơi mà học” của học sinh trong thời đại hiện nay cũng như trong tương lai.
	III. Phần kết luận, kiến nghị
1. Kết luận 
Khi vận dụng các giải pháp, biện pháp trên vào việc hướng dẫn học sinh học tốt phân môn Tập đọc lớp 3, bản thân đã giúp học sinh sử dụng thành thạo tiếng Việt, biết được sự phong phú, đa dạng của tiếng Việt và tự tin khi diễn đạt bằng lời nói trước bạn bè, hứng thú tham gia vào các hoạt động học tập một cách linh hoạt, hồn nhiên, đồng thời làm cho các em ngày càng chăm chỉ học tập. Mỗi ngày đến lớp, đến trường các em không ngừng học hỏi lẫn nhau để phát huy tính tích cực, tư duy trừu tượng phong phú của mình, làm cho mỗi tiết học, mỗi hoạt động học tập đều đạt hiệu quả. Đặc biệt còn từng bước góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. 
2. Đề xuất, kiến nghị
* Đối với nhà trường
Bổ sung thêm tranh ảnh minh họa cho các tiết Tập đọc chưa có tranh ảnh.
Cha mẹ học sinh cần quan tâm nhiều hơn nữa đến việc học tập, rèn luyện của con em mình và liên lạc thường xuyên với giáo viên giảng dạy để kịp thời nắm bắt tình hình học tập của các em. 
Giáo viên thường xuyên quan tâm, hướng dẫn học sinh tham gia vào các hoạt động học tập bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng để củng cố, khắc sâu kiến thức đã học và phát triển tính mạnh dạn, tự tin trong học tập cũng như trong giao tiếp, nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. 
 Buôn Trấp, tháng 3 năm 2015
 Người viết
 Tào Thị Sinh 	
TÀI LIỆU THAM KHẢO
STT
Tên tài liệu
Tác giả
1
Tiếng Việt 3, tập I – sách giáo viên
Nguyễn Minh Thuyết
2
Tiếng Việt 3, tập I – sách giáo khoa
Nguyễn Minh Thuyết
3
Luyện từ và câu lớp 3
Đặng Mạnh Thường
4
155 bài làm văn – Tiếng Việt 3
Tạ Thanh Sơn
5
Luyện tập về cảm thụ văn học ở Tiểu học
Trần Mạnh Hưởng
6
Nâng cao Tiếng Việt 3
Tạ Đức Hiền
7
Bồi dưỡng và nâng cao Tiếng Việt tiểu học, tập I (dành cho HS khối lớp 3)
PGS. Phan Thiều
8
Bồi dưỡng văn-Tiếng Việt 3, tập I
Nguyễn Thị Kim Dung

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN CẤP TRƯỜNG
...............................................................................................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................................................................................
 CTHĐSKKN