Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp học sinh Lớp 5 viết đúng chính tả

Về phía giáo viên:

Chưa mạnh dạn áp dụng đổi mới phương pháp dạy học để giúp học sinh có kĩ năng viết đúng chính tả.

Chưa phân loại lỗi chính tả của học sinh.

Chữa lỗi chính tả cho học sinh chưa thường xuyên.

Về phía học sinh:

Một số học sinh không nắm được nguyên tắc kết hợp các chữ cái, quy tắc viết hoa trong Tiếng Việt, không nắm được vị trí phân bổ giữa các kí hiệu.
Do các em chưa hiểu nghĩa của từ, chưa nhớ đầy đủ các quy tắc chính tả vì quá trình học chính tả có liên quan mật thiết với quá trình trí nhớ.

Do các em chưa có động cơ, thái độ đúng đắn trong việc học và rèn luyện viết chính tả, khi viết các em còn lơ là, không tập trung vào bài viết, lâu ngày thành thói quen cẩu thả “viết quen tay”. Vì có nhiều em khi hỏi về quy tắc viết hoa thì các em trả lời tương đối đầy đủ nhưng vẫn mắc rất nhiều lỗi về viết hoa.

Nhiều em còn có hoàn cảnh gia đình khó khăn, các em ít có điều kiện học tập, rèn luyện ở nhà nhiều nên vốn từ ngữ của các em ít được mở rộng.

Tóm lại: Đa số học sinh của lớp tôi chủ nhiệm tôi nhận thấy đa số các em chưa có ý thức về ích lợi của việc viết chữ đẹp, đúng chính tả cũng như các em chưa thấy được tác hại của việc viết chưa đẹp, mắc nhiều lỗi chính tả. Vì vậy giúp các em có ý thức để học tốt phân môn chính tả là bổn phận và trách nhiệm của mỗi người giáo viên nói chung và bản thân tôi nói riêng.

docx 20 trang Thu Nga 27/08/2025 200
Bạn đang xem tài liệu "Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp học sinh Lớp 5 viết đúng chính tả", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.

Tóm tắt nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp học sinh Lớp 5 viết đúng chính tả

Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp học sinh Lớp 5 viết đúng chính tả
giúp đỡ đến nay các em này không còn sai nữa. Đó là điều tôi vô cùng phấn khởi.
 3.8. Giúp học sinh chú ý để học sinh khắc sâu kiến thức của từng bài chính tả:
	Ở mỗi bài chính tả, tôi cho học sinh tự rút ra từ khó, tìm hiểu nghĩa xong, học sinh tiến hành phân tích miệng. Sau đó giáo viên giới thiệu chữ có chữ viết gần giống nhau hay nghe phát âm giống nhau để học sinh tự so sánh. Sau đó gọi học sinh nhận xét và cho học sinh lặp lại. Mỗi lần các em rút ra một từ khó, phân tích và so sánh, nhận xét và phát âm xong tôi cho học sinh viết bảng con. Tiếp tục các em rút ra từ khó thứ hai và cũng làm giống như từ thứ nhất đến khi hết từ khó trong bài chính tả. Làm như thế giúp cho các em dễ dàng khắc sâu kiến thức. 
	Ví dụ: Bài chính tả “Quà của đồng nội” có các từ:
	- (giọt) sữa: sau khi giáo viên hướng dẫn học sinh hiểu nghĩa của từ, học sinh phân tích “sữa” gồm có âm ghép với vần ưa và thanh ngã trên âm ư; giáo viên giới thiệu tiếng sửa (sửa chữa, sửa đổi, sửa lại, sửa lưng,). Từ đó học sinh so sánh “sửa” và “sữa” biết khi nào cần viết “sửa” và khi nào viết “sữa” (so sánh dấu thanh hỏi / ngã).
	Tương tự tiến hành với các từ khác như:
	- (hương) vị so sánh với dị (dạng)
	- phảng (phất) so sánh với phản (ánh)
	Đến phần luyện tập ở mỗi tiết, tôi cho các em làm vào vở bài tập Tiếng Việt (phần chính tả). Sau đó tôi gọi học sinh làm miệng và tôi trình bày lên bảng (hoặc gọi học sinh lên bảng làm). Học sinh sẽ đối chiếu bài làm của mình và nhận xét đúng, chưa đúng. Có như thế mới làm cho các em thấy được cái chưa đúng của mình để từ đó khắc phục, sửa chữa. Không những ở môn chính tả mà các phân môn khác như Tập làm văn, Luyện từ và câutôi cũng đặc biệt chú ý vấn đề viết đúng chính tả của các em. Khi nhận xét bài Tập làm văn những bài nào viết chưa đúng nhiều lỗi chính tả tôi viết lên bảng chỉ cho các em thấy chỗ chưa đúng và sửa lại theo cách viết đúng chính tả. Ngược lại bài nào viết đúng chính tả, sạch sẽ thì tôi tuyên dương trước lớp. Có như vậy thì mới giúp học sinh mau tiến bộ. Từ đó những em chậm tiến sẽ nỗ lực cố gắng nhiều hơn nữa để được cô giáo khen.
3.9. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà:
	Ngoài việc rèn luyện cho học sinh trên lớp, tôi còn chú trọng đến việc rèn viết chính tả ở nhà. Để việc rèn viết ở nhà có hiệu quả tôi yêu cầu mỗi em trang bị riêng cho mình một quyển tập luyện viết (tôi thường xuyên kiểm tra quyển tập này) và hướng dẫn cho các em cách thực hiện để dễ dàng áp dụng cho việc tự học ở nhà, cụ thể như sau:
	- Hướng dẫn luyện viết từ khó: trước tiên các em nhìn sách đọc từ khó, sau đó không nhìn sách ghi nhớ từ và viết vào nháp hoặc bảng con. Cuối cùng đối chiếu lại sách kiểm tra lại từ vừa viết đúng hay chưa đúng. 
	- Luyện viết chính tả: học sinh tự nhìn sách đọc (hoặc nhờ người thân) đọc từng cụm từ và viết vào vở luyện viết. Sau đó rà soát lại, chữ nào viết sai thì tập viết lại đến khi nào không còn sai nữa.
	- Đối với những bài chính tả trên lớp, những chữ viết chưa đúng chính tả tôi yêu cầu học sinh về nhà viết lại, cứ mỗi chữ một dòng. Việc này sẽ giúp cho các em nhớ lại các chữ đã viết chưa đúng để khắc phục ở những bài sau.
	Tất nhiên việc luyện viết này luôn được kiểm tra chặt chẽ, hàng tuần đến ngày thứ ba, thứ năm hai em ngồi cùng bàn (đôi bạn học tập) sẽ đổi vở chéo kiểm tra và báo lại tổ trưởng của mình. Tổ trưởng sẽ báo cáo lại cho giáo viên. Ngoài ra tôi cũng thường xuyên thu về kiểm tra để theo dõi kịp thời nhắc nhở, uốn nắn các em. Bên cạnh đó tôi còn giúp cho các em hiểu ích lợi của việc luyện viết ở nhà, để các em có ý thức cao trong việc thực hiện. Tôi cũng không quên khen ngợi những em thực hiện tốt để các em nỗ lực phấn đấu hơn. Tôi cũng thường xuyên trao đổi với phụ huynh tìm hiểu việc học ở nhà và thuyết phục gia đình hỗ trợ tích cực trong việc nhắc nhở, kiểm soát việc tự học ở nhà, góp phần giúp học sinh viết đúng chính tả hơn.
 3.10. Giáo viên phải chú trọng chữ viết của mình hằng ngày trên lớp:
	Đặc điểm của học sinh tiểu học là hay bắt chước, do vậy giáo viên phải thật sự gương mẫu về mọi mặt trước học sinh. Ở bất kì môn học nào giáo viên phải phát âm thật chuẩn, chính xác, rõ ràng để học sinh nghe đúng thì mới viết đúng. Cũng như khi viết bài trên bảng, tôi luôn chú ý đến chữ viết của mình, viết theo mẫu quy định, nhất là cách cầm phấn, bỏ các dấu thanh (dấu thanh hỏi bỏ ngay âm chính của vần). Trước học sinh ta không nên viết cẩu thả hay viết chưa đúng, điều đó sẽ ảnh hưởng rất lớn đối với học sinh.
	Để cho học sinh viết chữ đúng mẫu tôi còn treo bảng chữ cái (viết kiểu hoa, viết thường) trước lớp để học sinh có thể quan sát hàng giờ, hàng ngày. 
3.11. Tổ chức trò chơi trong tiết học :
	Những trò chơi hấp dẫn sẽ tạo điều kiện để hình thành ở trẻ những phẩm chất cần thiết cho việc lĩnh hội các kiến thức mới như tính linh hoạt, sự nhanh trí, óc thông minh sáng tạo và khả năng quan sát. Nếu được hướng dẫn một cách cụ thể và đúng đắn, có hệ thống, trò chơi học tập sẽ giúp cho quá trình nhận thức và ngôn ngữ của trẻ được phát triển thuận lợi.
	Với phần môn chính tả, giáo viên có thể tổ chức cho học sinh chơi dưới dạng các bài tập và hình thức thi đua giữa các tổ, đội, cá nhân, trong các giờ sinh hoạt lớp hay hoạt động tập thể giáo viên có thể tổ chức các buổi sinh hoạt với chủ đề: “Tiếng Việt em yêu” hay “nét chữ, nết người”; qua các kĩ thuật dạy học trình bày một phút cho học sinh thi đọc diễn cảm, trình bày về nội dung một văn bản đọc trong sách giáo khoa. Điều này giúp các em nói lưu loát rồi sẽ có tác dụng viết đúng chính tả .
	Quan trọng nữa là hoạt động đánh giá, nhận xét bài của học sinh giáo viên phải nhận xét thật chính xác, cụ thể, học sinh viết sai phải viết lại cho đúng. Phải có những lời nhận xét đối với những học sinh viết chữ chưa đúng, chưa đẹp, có thể kể cho học sinh nghe chuyện: “Thần siêu luyện chữ”, “Văn hay chữ tốt” hoặc các câu chuyện có liên quan đến tính kiên trì nhẫn nại để từ đó các em có sự tự tin hơn. Giáo viên theo dõi, khích lệ các em cho dù chỉ có chút ít tiến bộ.
	Đố vui về các động từ bắt đầu với “hiện tượng chính tả”
VD: Bốn anh cùng viết “lờ - lờ” 
Một anh siêng việc, tối mờ chưa thôi 
Một anh khuấy nước chọc trời 
Một anh thấy việc tức thời quay đi 
Một anh giả bộ kiêu kỳ 
Khoe khoang nhưng chẳng có chi là tài 
Đố anh, đố ả, đố ai 
Động từ ai biết một hai đáp liền 
Đáp án: a- làm lụng 	b- làm loạn 	c- làm lơ 	 d- làm le
3.12. Rèn chữ viết đúng, viết đẹp trong các hoạt động khác :
	Chữ viết đẹp và đúng chính tả cần phải rèn luyện theo một quy trình nghiêm ngặt. Giáo viên cần phải chú ý rèn luyện thường xuyên, liên tục trong tất cả các giờ học không nên chỉ tập trung chủ yếu vào giờ Chính tả và phối kết hợp với các hoạt động khác.
	Đối với học sinh viết hay sai chính tả giáo viên cần yêu cầu các em phải có một tập riêng sổ tay chính tả để ghi các lỗi hay mắc để giáo viên có thể rèn thêm trong các giờ ra chơi.
	Nhằm khích lệ học sinh có ý thức rèn luyện viết rèn luyện chữ viết tốt, giáo viên cần lập một sổ theo dõi “lỗi chính tả” của cả lớp với mục đích sau: Khi chấm bài của học sinh giáo viên cần theo dõi việc “rèn chữ” của từng em và xếp loại vào sổ. Tôi còn có một sổ theo dõi riêng về diễn biến chữ viết của các em. Hàng tuần vào tiết sinh hoạt tôi có thể lồng ghép trò chơi về thi viết chữ, thi đọc đúng từ khó, thi đọc hay bài tập đọc trong tuần. Để giúp học sinh ghi nhớ từ mình hay viết sai và đánh giá sự tiến bộ của các em, hàng tháng dựa vào việc chấm vở sạch chữ đẹp cho các em làm tiêu chí đánh giá thi đua về mặt chữ viết. Đây là một giải pháp quan trọng thúc đẩy các em nỗ lực phấn đấu viết đúng, viết đẹp chính tả.
	Phát động phong trào thi đua giữ vở sạch, rèn chữ đẹp không mắc lỗi chính tả trong lớp nhân dịp các ngày lễ lớn trong năm học. Tặng quà cho những em đạt giải bằng những món quà nhỏ khích để khích lệ tinh thần học tập của các em.
	Giáo viên có thể kể cho các em nghe những gương rèn chữ của những người đi trước được viết trong sách báo câu chuyện. VD: Câu chuyện: Quyển sổ liên lạc, Cao Bá Quát, Thần siêu luyện chữ,  Những gương rèn chữ của học sinh năm trước để các em học hỏi, rút kinh nghiệm
3.13. Phối kết hợp với phụ huynh học sinh trong việc rèn chữ viết đúng, viết đẹp :
	Tăng cường công tác tuyên truyền, tác động làm thay đổi nhận thức của cộng đồng bằng nhiều hình thức. Phối kết hợp với phụ huynh trong việc chia sẻ kinh nghiệm, trách nhiệm hỗ trợ cùng nhau làm tốt vai trò của giáo dục về vấn đề chữ viết đúng, đẹp cho học sinh. Vào những buổi họp phụ huynh hay qua trao đổi trực tiếp giáo viên hướng dẫn cho phụ huynh biết các mẹo luật chính tả đơn giản để phụ huynh trực tiếp hướng dẫn con em mình viết đúng. Rèn luyện nói đúng, viết đúng trong môi trường gia đình. Một khi công tác phối hợp với phụ huynh được làm tốt thì việc viết đúng viết đẹp bài chính tả mới đạt được kết quả như mong muốn. Giáo viên chia sẻ phương pháp dạy kèm cho học sinh ở nhà với các phụ huynh và ngược lại phụ huynh có thể cho giáo viên biết thêm những chuyển biến trong chữ viết của học sinh tốt hơn.
	Cần thông tin hai chiều cho phụ huynh phối kết hợp với việc luyện viết sao cho đúng chính tả. Nhắc nhở thường xuyên các lỗi sai phổ biến của học sinh để phụ huynh nắm được. Từ đó có ý thức kiểm tra theo dõi sự tiến bộ của con em mình.
4. Kết quả sau khi thực hiện:
	Sau khi tìm hiểu nguyên nhân, tôi đề ra biện pháp khắc phục và áp dụng cho cả lớp.
	Gần một năm thực hiện các biện pháp trên, lớp tôi đã đạt được kết quả rất khả quan. Các em không còn lười học nữa mà còn rất phấn khởi, tích cực học tập làm cho tiết học trở nên sinh động hơn. Về chất lượng học môn chính tả có tiến bộ nhiều, so với đầu năm học các em đã có tiến bộ rất nhiều. Trong những tháng đầu của học kì I, có em viết chữ có thể nói là tôi không đọc được còn đọc chữ thì đánh vần từng tiếng. Vậy mà qua một thời gian phấn đấu của bản thân cộng thêm sự giúp đỡ của tôi, của bạn bè đến nay em đọc chữ tương đối trôi chảy, chữ viết dễ xem hơn. Tôi tin rằng nếu tiếp tục vận dụng tốt phương pháp trên đến cuối năm em sẽ không còn hạn chế môn chính tả nữa.
	Qua bài chính tả tuần 30 lớp 5 nghe viết : Cô gái đến từ tương lai. Khi kiểm tra và chấm bài chính tả cho học sinh thì số lỗi thừa, thiếu nét, thừa, thiếu chữ, sót dấu phần phụ đã giảm đáng kể. Trong số học sinh mắc lỗi sai phụ âm đầu “tr”, “ch”; “l”, “n” còn 2 học sinh. Trong số những em mắc lỗi không phân biệt dấu hỏi, dấu ngã còn 1 em, lỗi nguyên âm đôi hầu như không còn học sinh mắc lỗi. Nhìn chung các em đã có ý thức viết bài cẩn thận, lưu ý đến chữ viết của mình hơn, nhìn tổng thể bài viết đều đẹp hơn. ( Có minh chứng kèm theo )
	Như vậy, từ thực tiễn vận dụng đề tài: “Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 viết đúng chính tả ” với đối tượng học sinh mà tôi chủ nhiệm. Tôi nghĩ rằng đây là những vấn đề thiết thực, có tác dụng to lớn trong việc giúp học sinh học tốt phân môn chính tả cho các đối tượng học sinh nhất là đối với học sinh chậm tiến. Các em đã dần dần viết ít sai lỗi chính tả trong tiết học Chính tả cũng như trong các bài viết của phân môn Tập làm văn hay Luyện từ và câu. Với những kinh nghiệm trên tôi nghĩ các anh chị dạy lớp 5 ở trong trường, trong huyện có thể tham khảo để vận dụng vào trong quá trình giảng dạy của mình, từ đó có thể nghiên cứu rộng hơn để góp phần nâng cao chất lượng dạy và học phân môn Chính tả của môn Tiếng Việt ở cấp Tiểu học.
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận:
	Qua thời gian nghiên cứu và thực hiện đề tài này tôi nhận thấy học sinh có sự tiến bộ rõ rệt so với đầu năm học, đặc biệt là đối với những đối tượng học sinh chậm tiến trong lớp. Các em bước đầu biết viết đúng chính tả thông qua nghĩa của từ, cũng như các quy tắc chính tả trong Tiếng Việt.
	Muốn đạt được kết quả cao trong giảng dạy, người giáo viên phải thấy được vị trí quan trọng của phân môn chính tả, phải hết sức gương mẫu trước học sinh, phải biết quan tâm hết các đối tượng học sinh, phải biết kiên trì, chịu khó nhẫn nại, giáo viên phải có tâm huyết với nghề và quyết tâm cao trong việc tìm ra biện pháp thích hợp nhất cho từng đối tượng học sinh của lớp mình. 
	Qua việc tiến hành một số hoạt động rèn kĩ năng viết đúng chính tả trong phân môn Chính tả, các môn học khác cũng như trong tiết Hướng dẫn học Tiếng Việt, tôi thấy học sinh đã hạn chế được một số lỗi chính tả mà các em vẫn thường hay mắc phải. Bên cạnh đó, các em cũng rất tự tin khi thực hành viết các bài chính tả trong phân môn Chính tả, cũng như khi thực hành viết các đoạn văn trong phân môn Tập làm văn.
2. Khuyến nghị, đề xuất : 
	Để khắc phục tình trạng viết chưa đúng chưa đẹp các bài chính tả đoạn bài cũng như bài tập chính tả âm vần, góp phần vào việc nâng cao chất lượng chữ viết đúng đẹp trong mỗi học sinh tôi đề nghị :
	Đối với giáo viên: Sau khi nắm được chất lượng chữ viết đầu năm của mỗi học sinh giáo viên cần chú ý phân rõ đối tượng học sinh dễ bị mắc các lỗi sai chính tả ở thời điểm nào để từ đó giáo viên tiến hành từng bước hướng dẫn học sinh thực hiện các biện pháp chữa đúng các lỗi chính tả mà học sinh đã mắc phải; lựa chọn nội dung giảng dạy cho thích hợp; trong tiết dạy chính tả không bỏ bớt các bước. Giáo viên cần tăng sự linh hoạt sáng tạo trong giảng dạy, cụ thể trong việc xây dựng nội dung bài sao cho sát và hợp với đối tượng học sinh lớp mình phụ trách. Từ đó học sinh viết đúng, viết đẹp hơn bài chính tả.
	Đối với nhà trường: Thường xuyên tổ chức các chuyên đề, cuộc thảo luận về phương pháp dạy học chính tả nói chung và việc sửa đổi sửa lỗi chính tả cho học sinh. Tạo điều kiện đầy đủ cơ sở vật chất, có nhiều mẫu chữ phục vụ cho việc dạy môn tập viết ở các lớp dưới. Hàng tháng, hàng kỳ nhà trường tổ chức cho các khối trưng bày mỗi loại vở để đánh giá chung sự tiến bộ của học sinh trong viết đúng, viết đẹp cũng như bảo quản vở.
	Đối với các cấp trong ngành GD & ĐT: Hàng kỳ, hàng năm nên tiếp tục thi giao lưu chữ viết đẹp trong học sinh và giáo viên; Tổ chức triển lãm vở chữ đẹp theo cụm, theo huyện để “nét chữ, nết người” không bị mai một.
	Trên đây là toàn bộ sáng kiến “Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 viết đúng chính tả” của tôi. Để hoàn thành được sáng kiến, tôi đã được sự quan tâm giúp đỡ của Ban giám hiệu nhà trường và các đồng chí giáo viên. Qua quá trình nghiên cứu và thực hiện bản thân tôi đã tích lũy được kinh nghiệm giảng dạy bổ ích và quý báu.
	Do điều kiện thời gian có hạn nên sáng kiến của tôi không thể tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp để sáng kiến của tôi thêm hoàn chỉnh và có ý nghĩa thực tế hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 10 tháng 4 năm 2022
 Tác giả
 Nguyễn Thị Hương
PHỤ LỤC MINH CHỨNG
1. Kết quả khảo sát trước khi thực hiện : 
Lớp

Số HS
Số lỗi chính tả học sinh viết sai / bài chính tả
0 – 1 lỗi
2 lỗi
3 lỗi
Trên 3 lỗi
SL
TS%
SL
TS%
SL
TS%
SL
TS%
5B
40
13
32,5
9
22,5
10
25
8
20

2. Kết quả khảo sát sau khi thực hiện :
Lớp

Số HS
Số lỗi chính tả học sinh viết sai / bài chính tả
0 – 1 lỗi
2 lỗi
3 lỗi
Trên 3 lỗi
SL
TS%
SL
TS%
SL
TS%
SL
TS%
5B
40
25
32,5
6
22,5
7
25
2
20

File đính kèm:

  • docxsang_kien_kinh_nghiem_mot_so_bien_phap_giup_hoc_sinh_lop_5_v.docx