Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp học sinh Lớp 2 sửa ngọng hai phụ âm đầu L/N

hợp khác nhau và nghãi khác nhau của các từ đó.
Ví dụ:
Cách 1: Cách dùng khác nhau
La: la bàn, con la, la hét; Na: một loại cây, loại quả
Làng: làng mạc, già làng, làng xóm; Nàng: chỉ người phụ nữ
Cách 2: Giải nghĩa từ
Lo: Trạng thái tâm lí lo lắng điều gì đó; No: cảm giác trong ăn uống
Giáo viên cần nhắc nhở học sinh khi cô giáo đọc, mỗi học sinh phải tự có cách ghi chép những từ có sự so sánh này vào một vở riêng khi luyện đọc, nói, viết nếu có quên ta có thể tra lại nhanh, nhớ lại nhanh.. tránh mất thời gian.
+ Nhớ nghĩa đọc, viết từ, tạo câu có nghãi và nhầm đọc.
+ Phối hợp luyện phát âm đúng các tiếng, từ có phụ âm đầu L/N trong tất cả các giờ dạy các môn học, kể cả giờ giải lao.
Ví dụ: Giáo viên tổ chức cho học sinh luyện theo cặp đôi: Một bạn nói nghĩa, một bạn nói từ tương ứng. Như:
A
B
Vật dùng để nấu cơm
Nồi
Trái với rách
Lành
Cùng nghĩ với không quen
Lạ
Thứ quả có nhiều mắt, hạt đen
Na
+ Giáo viên có thể cho học sinh thi tìm những từ có phụ âm đầu L/N, sau đó cho học sinh đọc lại nhiều lần.
Ví dụ: Yên lặng, nhẫn nại, gian nan, nở hoa, lấm tấm, lá vàng, lo lắng, lăn lóc, lơ lửng, lung linh, lạnh lùng, lỏng lẻo, non nớt, nấu nướng, no nê.
+ Giáo viên cho các em luyện phát âm từ từ dễ, ngắn đến từ khó, dài, luyện làm nhiều lần, liên tục.
Ví dụ: Làm
Làm việc chăm chỉ
Sau khi các em đọc phát âm chuẩn rồi thì chuyển sang luyện đọc câu văn, câu thơ.
3.3. Luyện đọc các câu, đoạn văn thơ có các từ ngữ có phụ âm đầu L/N
* Mục đích: Để các em nhớ phát âm và từ ngữ mang âm được phát gắn với nghĩa đi vào hoạt động giao tiếp bằng văn tự (chữ viết). Lúc này chữ viết nhắc nhớ lại âm và bật ra đúng.
* Cách luyện:
-Thời gian: Luyện trong các giờ hoạt động tập thể và giờ sinh hoạt lớp.
- Hình thức: Giáo viên chọn câu văn, câu thơ, đoạn văn có ý nhĩa hấp dẫn, hay, vui vẻ, hài hước, nhằm tạo ra sự hấp dẫn, dễ nhớ, dễ thuộc, và gần gũi với các em. Từ đó các em sẽ tham gia hào hứng hơn.
Ví dụ:
+ Năm nay em lớn lên rồi
+ Không còn nhỏ xíu như hồi lên năm..
+ Công cha như núi Thái Sơn
 Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
 Một lòng thờ mẹ kính cha
 Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con
 (Ca dao)
 Lên non mới biết non cao
 Nuôi con mới biết công lao mẹ thầy.
 (tục ngữ)
 Lặng rồi cả tiếng con ve
 Con ve cũng mệt vì hè nắng oi
 Nhà em vẫn tiếng ạ ời
 Kẽo cà tiếng võng mẹ ngồi mẹ ru.
 (Mẹ)
+ Giáo viên cho học sinh đọc nhiều lần, thuộc lòng càng tốt để nhẩm đọc bất cứ lúc nào. Thi đua đọc: bạn đọc lớp nhận xét sửa cách phát âm. Bạn nào đọc đúng tuyên dương ghi điểm khuyến khích. Những em đọc còn ngọng, sai giáo viên cần kiên trì sửa lỗi giúp học sinh trong và ngoài giờ học. Có thể kiểm tra nguyên nhân sai của học sinh.
+ Khi học sinh đọc câu tốt rồi thì chuyển sang đọc đoạn văn, đoạn thơ, đọc toàn bài. Giáo viên chọn những bài có nhiều phụ âm L/N cho học sinh luyện trong các tiết Sinh hoạt tập theerhoawcj tiết Hướng dẫn học.
Ví dụ: 
 Buổi sáng nhà em
 Ông trời nổi lửa đằng đông
Bà sân vấn chiếc khăn hồng đẹp thay
 Bố em xách điếu đi cày
Mẹ em tát nước, nắng đầy trong khu
 Cậu mèo đã dậy từ lâu
Cái tay rửa mặt, cái đầu nghiêng nghiêng
 Mụ gà cục tác như điên
Làm thằng gà trống huyên thuyên một hồi
 Cái na đã tỉnh giấc rồi
Đàn chuối đứng vỗ tay cười, vui sao!
 Chị tre chải tóc bên ao
Nàng mây áo trắng ghé vào soi gương
 Bác nồi đồng hát bùng boong
Bà chổi loẹt quẹt lom khom trong nhà.
4. Kết hợp các biện pháp khác
4.1. Luyện phát âm L/N qua các câu chuyện có nhiều từ ngữ chứa phụ âm đầu L/N.
*Mục đích: Luyện phát âm trong hoạt động nói, một hoạt động đòi hỏi nhớ âm - nghĩa đã cao hơn - nhớ tự động và phát âm chuẩn tự dộng, không có văn tự kích thích.
*Cách kể câu chuyện:
+ Giáo viên chọn cho học sinh nhưng câu chuyện ngắn kể trước, những câu chuyện dài kể sau. Có thể lúc đầu cho học sinh kể phân vai, sau đó tự một mình kể theo giọng điệu các vai. Có như thế phần nào các em hứng thú rèn đọc phát âm hơn.
+ Lúc đầu cho các em kể chậm, vừa kể vừa nhớ cách phát âm, sau đó các em kể nhanh dần.
+ Các em tự kể chuyện một mình nhiều lần cho quen và kể cho bạn hoặc người khác nghe để mọi người kiểm tra cách phát âm L/N đã chuẩn chưa.
+ Các em tập kể nhiều lần.
+ Các em kể trên lớp, giờ ra chơi, truy bài cho bạn nghe và tự chỉnh sửa lỗi cho nhau.
Trong các giờ kể chuyện giáo viên cần cho học sinh thực hành kể nhiều. Giáo viên cần chú ý sửa lỗi cho các em.
Ví dụ:
- Chiếc bút mực. ( Khi kể cần hcus ý một số từ như: nức nở, buồn lắm, loay hoay, ngoan lắm, ...)
4.2. Luyện phát âm L/N qua các bài hát có từ ngữ chứa nhiều phụ âm - nghĩa đã cao hơn - nhớ tự động và phát âm chuẩn tự động, không có văn tự kích thích.
*Cách luyện:
+ Các em tự hát một mình và hát cho bạn, thầy cô, người khác nghe để các em có thể tự kiểm tra cách phát âm của mình hoặc nhờ thầy cô, mọi người sửa giúp.
+ Hát nhiều lần: Tìm các bài có nhiều phụ âm đầu L/N
+ Hát trong giờ âm nhạc, hát trong giờ Sinh hoạt tập thể, hát trong Hoạt động ngoài giờ, hát những lúc giải lao...
Ví dụ: - Học bài hát "Ba ngọn nến lung linh"
(Ba là cây nến vàng.Mẹ là cây nến xanh.Con là cây nến hồng.Ba ngọn nến lung linh. La là lá la la. Thắm sáng một gia đình.Lung linh lung linh tình mẹ tình cha.Lung linh lung linh cùng một mái nhà.Lung linh lung linh cùng buồn cùng vui.Lung linh hai tiếng gia đình.Lung linh hai tiếng gia đình.)
4.3. Luyện phát âm L/n trong giao tiếp hàng ngày
*Mục đích: Đây là mục đích luyện phát âm có phụ âm đầu L/n đi vào hoạt động giao tiếp mang tính tự động.
*Cách luyện:
+ Các em nói, hỏi người giao tiếp với mình bằng những câu có từ ngữ có phụ âm đầu L/N.
+ Trả lời bằng những câu có từ ngữ có phụ âm đầu L/N.
Ví dụ:
- Bà Nụ ơi! năm nay cây na nahf bà có nhiều quả lắm không?
+ Cảm ơn bà Lam, năm nay cây na nhà tôi nhiều quả lắm.
- Hôm nay tôi làm bài chậm nên lo lắm.
- Con ăn thế đã no chưa?
+ Con no lắm rồi mẹ ạ!
4.4. Luyện đọc trong các tiết học
Giáo viên và học sinh có ý thứ rèn luyện đọc ở tất cả các bộ môn dạy và học trong chương trình Tiểu học. Giáo viên luôn có ý thức đọc đúng, chuẩn và chú ý rèn học sinh đọc đúng, sửa ngay lỗi phát âm khi các em mắc.
- Trong các tiết tập đọc, tôi luôn đưa nội dung và phương pháp dạy học vào để dạy thực nghiệm nhằm kiểm tra hiệu quả của việc đổi mới phương pháp rèn đọc chuẩn hai phụ âm L/N cho học sinh
Ví dụ: Trong bài: Người mẹ hiền
Tôi chú ý cho các em luyện đọc các từ như: Lách ra, lùi lại, lấm lem, xin lỗi, hài lòng...
Ví dụ: Trong bài "Chuyện bốn mùa"
các từ cần luyện như: Đầu năm, nảy lộc, nàng tiên, lúc nào...
Ngoài ra, trong khi tiến hành các bài dạy trên lớp ở những phân môn khác tôi cũng đã tích cực lồng ghép rèn ngọng L/n cho cá em.
- Trong môn Toán tôi cũng đã áp dụng vào việc luyện cho các em nói đúng chauarn.
Ví dụ: Số 55 đọc là: Năm mươi lăm.
- Trong môn Tập làm văn cũng được chú ý rèn ngọng hai phụ âm đầu L/N cho các em.
Ví dụ: Tiết Tập làm văn "Kể về cô giáo lớp 1" các em sẽ nói được các câu đúng như:
+ Năm nay em đã lên lớp 2 nhưng em vẫn nhớ như in hình ảnh cô giáo lớp 1 của em.
- Trong các tiết Hoạt động tập thể thường được áp dụng sửa ngọng âm đầu L/N cho các em rất nhiều. Ví dụ: Chủ điểm " Em yêu Tổ quốc Việt Nam" có phần tìm hiểu về các làn điệu dân ca. Tôi đã áp dụng việc luyện L/N cho các em qua một số làn điệu dân ca các vùng miền.
4.5. Trò chơi học tập
Ví dụ 1: Trò chơi Xì điện
Với trò chơi này các em sẽ được chỉ định nhanh một bạn nào nói câu hoặc từ có chứa âm đầu L/N khi mình đã nói xong. Khi áp dụng trò chơi này tôi thấy các em rất sôi nổi và tham gia tích cực.
Ví dụ 2: Trò chơi " Hái hoa dân chủ"
Với hình thức này, tôi đã chuẩn bị một số câu được in sẵn và một số phần thưởng cho các em đã đọc đúng. Các em sẽ bốc thăm vào câu nào thì đọc câu đó như:
- Chị lan được lên lớp năm.
- Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
*Đọc và giải câu đố
Ví dụ:
Mùa gì nóng bức
Trời nắng chang chang
Đi học đi làm
Phải mang mũ nón?
 (mùa ...)
Sau khi áp dụng biện pháp này tôi thấy học sinh rất hào hứng và tích cực tham gia chơi và sửa ngọng cho các bạn.
5. Hình thức kiểm tra lần L/N
5.1. Kiểm tra hoạt động bài
Giáo viên chủ động nghĩ ra một số câu có nhiều tiếng có phụ âm đầu L/N để cho học sinh nói lại ở các tiết Sinh hoạt tập thể hay Hướng dẫn học.
Ví dụ:
Học sinh lớp 2E luôn lễ phép, niềm nở với thầy cô.
Ông tặng cho tôi một chiếc quạt nan rất đẹp.
Nam rất chăm chỉ làm bài.
Lớp mình hôm nay vắng năm bạn.
Cô Linh nói năng nhẹ nhàng lắm.
Chú công có bộ lông lộng lẫy.
Những lời nói nặng nề làm Na chán nản.
Nòng nọc sống dưới nước, lớn lên sống trên cạn.
Bạn lan khóc nức nở hồi lâu rồi mới nói.
Trong thời gian dạy thực nghiệm lớp tôi, tôi dự giờ các tiết tập đọc của các lớp trong khối. Quan sát theo nội dung, phương pháp dạy của giáo viên. Quan sát quá trình học tập của học sinh, trao đổi kinh nghiệm, góp ý đồng nghiệp.
Sau khi áp dụng một số biện pháp sửa lỗi phát âm L/N cho học sinh lớp 5.2. Tôi cũng tiến hành kiểm tra học sinh qua bài đọc:
- Lớp học hôm nay sạch sẽ quá.
- Bác cú mèo mắt cứ lim dim.
- Chữu viết nắn nót.
- Giọt sương long lanh.
- Cái lọ lộc bình lăn lông lốc.
5.3. Kiểm tra viết
Nói đúng dẫn đến viết đúng và ngược lại, viết đúng thì phát âm sẽ đúng. Chính vì vậy mà tôi đã sử dụng cả biện pháp kiểm tra trong bài viết của học sinh. Để học sinh dễ dàng hơn trong việc viết đúng các thứ tiếng, từ chứa hai âm L/N, tôi đã cung cấp cho các em mẹo cơ bản sau:
*Mẹo về âm đệm: L có thể đứng trước âm đệm, còn N thì không. Theo thống kê, các vần có âm đệm trong Tiếng việt là oa, oă, uâ, oe, uê, uy.
Ví dụ: lòa xòa, cái loa, loắt choắt, lí luận, quấn loa, lóa sáng, luyến tiếc, luyện tập..
Bài viết 1: Cơn mưa rả rích đêm hè
Gió đưa mát lạnh bốn bề không gian
Thoáng đưa hương lúc nồng nàn
Giấc mơ em cũng ngập tràn niềm vui.
Bài viết 2:
Bác Hồ rất chăm rèn luyện thân thẻ. Hồi ở chiến khu Việt Bắc, sáng nào Bác cũng dậy sớm luyện tập. Bác tập chạy ở bờ suối. Bác còn tập leo núi, Bác chọn những ngọn núi caco nhất trong vùng để leo lên với bàn chân không.
Bài tập: Điền vào chỗ trống l hay n ?
Về mùa ày, hoa gạo bắt đầu ở đỏ chói ở ven hồ, rơi xuống ước xanh, rụng xuống cỏ xanh. Ve sầu kêu rền rĩ vào buổi trưa. Trời óng như ung như ấu. Đường phố vắng lặng đến lạ lùng.
*Đáp án: Về mùa này, hoa gạo bắt đầu nở đỏ chói ở ven hồ, rơi xuống nước xanh, rụng xuống cỏ xanh. Ve sầu kêu rền rĩ vào buổi trưa. Trời nóng như nung như nấu. Đường phố vắng lặng đến lạ lùng.
6. Kết quả
Qua một năm áp dụng các biện pháp trên, mặc dù kết quả thu được chưa phải là tối đa song so với năm học trước tôi thấy kĩ năng nói và viết của các em tiến bộ rõ rệt đặc biệt là các em đã biết phân biệt hai phụ âm đầu L/N rất tốt. Các em còn biết sửa sai cho chính những người trong gia đình mình. Các em thấy giờ học vui tươi, nhẹ nhàng, mỗi em đều bộc lộ vốn sống, vốn từ ngữ của mình, đặc biệt là thể hiện bài nói rất tự tin trong các văn bản có phụ âm đầu là L/N. Từ đó các em đã say mê học hơn.
Qua quá trình thể nghiệm rèn kĩ năng đọc đúng phụ âm L/n cho học sinh theo phương pháp kể trên. Nhờ sự theo dõi đánh giá sát sao cùng với sự kiểm tra thường xuyên bài đọc, bài viết của các em kết quả đạt được như sau:
SS
Đọc đúng
Sai 1-2 lỗi
Sai trên 5 lỗi
Sai lẫn lộn giữa L/N
39HS
28HS = 71,8%
8HS = 20,5%
2HS = 5,1 %
1HS = 2,6%
(HS thiểu năng)
Như vậy, qua việc áp dụng các biện pháp trên, giúp học ính lớp chủ nhiệm sửa ngọng hai phụ âm đầu L/N, tôi thấy có hiệu quả rõ rệt trong tất cả các môn học. Đặc biệt là trong giao tiếp hàng ngày. Các em còn có thói quen sửa ngọng thường xuyên cho các bạn trong giờ học và sửa ngọng cho người thân của mình. Từ đó mà các em đã tự tin hơn, kết quả học tập cũng tiến bộ hơn rất nhiều thể hiện rõ ở môn Chính tả nghe viết.
C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
I.Kết luận
Việc rèn luyện cách phát âm đúng L/N cho học sinh là một công việc hết sức tỉ mỉ đòi hỏi giáo viên và học sinh phải kiên trì, diễn ra thường xuyên, liên tục. Rèn cho học sinh cách phát âm đúng L/N là trách nhiệm của mỗi thầy cô giáo.
Muốn cho học sinh có thói quen phát âm đúng giáo viên cần sửa cho học sinh theo cấp độ từ dễ đến khó theo từng cấp độ từ âm, tiếng, từ rồi mới đến câu, đến đoạn, đến bài. Học sinh đọc viết đúng L/N là niềm vui của thầy cô giáo, hạnh phúc của trẻ là niềm vui, tự hào của cha mẹ các em.
Trong các biện pháp rèn cách phát âm trên nếu muốn đạt được kết quả như mong muốn thì cần phải kết hợp hài hòa giữa các biện pháp.
- Vận dụng sáng tạo, linh hoạt giữa các biện pháp.
- Phải chuẩn bị bài chu đáo, chi tiết bám sát yêu cầu bài dạy, khéo léo xử lí mọi tình huống sư phạm.
- Cần tạo điều kiện để các em tự tìm ra, chiếm lĩnh kiến thức bằng khả năng của mình.
Người thầy đóng vai trò là người tổ chức, hướng dẫn các em học tập. Nhưng người thầy phải biết mở rộng bài đọc bằng cách cho các em học sinh tự tìm từ, câu , đoạn văn, các em tự viết, tự đọc bằng cách cho các em học sinh tự tìm từ, câu, đoạn văn các em tự viết, tự đọc. Có như vậy các em mới say mê, hứng thú học tập. Để kích thích sự say mê luyện phát âm chuẩn L/N thì bản thân giáo viên phải là người đọc đúng, chuẩn, rõ ràng, mạch lạc. Vì mỗi thầy cô giáo là một tấm gương sáng cho học ính noi theo. Các em học sinh Tiểu học rất thích khen, những lời khen, động viên kịp thời giúp các em tiến bộ hơn. Đọc, viết đúng sẽ giúp các em học tập tiến bộ hơn, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục, đạt được mục tiêu đề ra.
Nếu mỗi thầy cô cùng nêu cao ý thức trách nhiệm, tâm huyết với nghề, thường xuyên quan tâm đến việc rèn đọc cho học sinh. Chấm, sửa cách đọc, đọc ngọng, đọc sai cho học sinh thì mới giúp các em có biện pháp sửa chữa kịp thời. Có như thế tôi tin chắc rằng các phát âm chuẩn L/N của học sinh ngày càng được nâng cao , chất lượng giáo dục toàn diện trong các nhà trường được nâng lên.
Bên cạnh đó cần phải có môi trường giao tiếp rộng khắp trong mỗi nhà trường, lớp học, gia đình và xã hội. Vấn đề đặt ra cho cán bộ quản lí cần phải phát động phong trào sửa lỗi phát âm và đưa vào tiêu chí xếp loại giáo viên, học sinh nhằm mang lại hiệu quả thiết thực. Phong trào sửa lỗi phải duy trì nhiều năm tháng, phải có sự kết hợp đồng thuận với địa phương, phụ huynh học sinh vì việc này không thể chỉ có thầy cô, nhà trường làm được. Có được phong trào sửa lỗi phát âm rộng rãi, chúng ta có được môi trường giao tiếp bằng ngôn ngữ văn hóa để sửa lỗi phát âm thành công.
II.Khuyến nghị:
Để đề tài mang lại hiệu quả, tôi mạnh dạn có những khuyến nghị sau:
- Có nhiều tài liệu, chuyển sang giúp các huyện, các trường tích lũy được nhiều kinh nghiệm sửa ngọng phụ âm L/N
- Tiếp tục xây dựng kế hoạch rèn phát âm chuẩn phụ âm L/N của nhà trường, tổ chuyên môn.
Đề tài này tôi thực hiện trong thời gian dạy lớp 2E có sự giúp đỡ của ban giam hiệu, của khối 2 và đồng nghiệp. Đề tài này tôi đã đem áp dụng tuy có thu hoạch được kết quả nhất định xong vẫn mang tính cá nhân và không sao tránh khỏi những sai sót. Rất mong đón nhận được những đóng góp của các cấp lãnh đạo và bạn bè đồng nghiệp để đề tài có ý nghĩa thiết thực hơn trong sự nghiệp trồng người.
 Xin trân trọng cảm ơn!