Sáng kiến kinh nghiệm Giúp học sinh Lớp 3 viết tốt bài văn tả về cảnh đẹp

Làm văn là công việc cuối cùng thử thách các kĩ năng tiếng Việt, vốn sống, vốn văn học, năng lực cảm thụ của các em một cách tổng hợp. Tập làm văn có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc bồi dưỡng HS tiếng Việt. Để viết được văn đòi hởi các em thể hiện suy nghĩ, cảm xúc, tình cảm của mình bằng ngôn ngữ viết.

Hơn nữa, Tập làm văn là một phân môn mang tính tổng hợp và sáng tạo cao. Tổng hợp các kiến thức, kĩ năng từ Tập đọc, Kể chuyện, Chính tả, Luyện từ và câu,... để viết nên một bài Tập làm văn. Như vậy, muốn dạy - học có hiệu quả Tập làm văn miêu tả nhất thiết người giáo viên phải dạy tốt Tập đọc, Kể chuyện, Chính tả, Luyện từ và câu. Vì trong các bài đọc, trong câu chuyện, trong các bài tập luyện từ và câu thường xuất hiện các đoạn văn, khổ thơ có nội dung miêu tả rất rõ về cảnh vật, thiên nhiên, con người,...

Bài văn nếu không sáng tạo sẽ trở thành một bài văn khô cứng, cóp nhặt của người khác, nội dung bài văn sẽ không hồn nhiên, trong sáng, mới mẻ như tâm hồn của các tác giả nhỏ tuổi.

Chất lượng Tập làm văn là chất lượng của cảm thụ văn học, của các kĩ năng nghe, nói, đọc, viết tiếng mẹ đẻ. Cho nên, cô và trò phải soạn giảng và học tập tích cực, nghiêm túc, hiệu quả, mới mong nâng cao một cách bền vững chất lượng môn Tiếng Việt ở lớp cuối cấp Tiểu học.

Giáo viên phải giúp học sinh biết tự đánh giá, thấy được bài mình làm ở mức độ nào. Các em phát huy mặt mạnh, sửa chữa mặt yếu qua lời nhận xét của giáo viên. Biết nhận xét bài bạn, cảm nhận được cái hay trong bài các bài văn bạn viết...

Tôi tin rằng đề tài này nếu được áp dụng và vận dụng hợp lý sẽ đem lại hiệu quả cao cho phân môn Tập làm văn, góp phần nâng cao chất lượng văn tả cảnh lớp 3.

doc 32 trang Thu Nga 24/05/2025 140
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Sáng kiến kinh nghiệm Giúp học sinh Lớp 3 viết tốt bài văn tả về cảnh đẹp", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.

Tóm tắt nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Giúp học sinh Lớp 3 viết tốt bài văn tả về cảnh đẹp

Sáng kiến kinh nghiệm Giúp học sinh Lớp 3 viết tốt bài văn tả về cảnh đẹp
trên 10 năm nên nó đã già và nó đã biến thành cây đa.
 Đề: Em hãy tả một con vật mà em yêu thích nhất.
 Nhà em có một con chim chích bông, nó nhỏ và xinh, lông nó màu vàng óng, em thấy nó không ngừng nhảy và mổ mồi. Em rất yêu con gà của ông em.
 Đề: Tả em bé.
Gần nhà em có một em bé rất dễ thương, vì hay bị té nên đầu em bị móp.
 Đề: Tả con trâu (của một học sinh thành phố).
Nhà em có nuôi một con trâu. Nó đáng yêu lắm. Hàng ngày, mẹ xích nó ở góc hiên. Trên cổ nó có đeo một cái nơ màu hồng thật xinh xắn. Nó ăn rất ít cơm. Nó có khuôn mặt trái xoan thanh tú.
 Đề: Tả em bé.
Ở bên nhà em có một bé gái rất dễ thương, hai mắt em bé to tròn như hai hột lạc sống, cái mũi em to như cái trống.
 Đề: Tả một cái cây.
Cái cây rất cao và to, tán lá xum xuê, thân cây mười người ôm không xuể. Cái cây cao 15 cen ti mét.
 Đề: Tả con lợn.
Con lợn nhà em. Cái mỏ nó nhọn. Cái đuôi nó cong. Cái mào nó đỏ. Cái cựa nó sắc. Em rất yêu con lợn nhà em.
 Đề: Tả ông nội.
 Ông nội em đẹp lão lắm, hai mắt ông tròn xoe như hai hòn bi ve, râu ông dài và mượt như chùm hoa bắp ngô, lúc nào đi ông cũng chống gậy giống như hề Sác-lô.
 Đề: Tả bác công nhân.
 Tay bác toàn dầu mỡ, trán thì lấm tấm mồ hôi, tai bác như hai cái mộc nhĩ.
 Đề: Em hãy tả về bà của mình.
Nhà em có nuôi một bà nội suốt ngày ngồi phẩy quạt nhưng ruồi không bay khỏi miệng, mồm luôn dạy cháu phải sạch nhưng bà lại lấy khăn lau bàn để lau ly uống nước.
 Đề: Tả con trâu.
Quê em nhà nhà làm nông nghiệp nên gia đình ai cũng có một con trâu. Chú trâu nhà em rất khỏe mạnh và chăm chỉ. Ngày ngày chú theo bố em ra đồng để cày ruộng. Thân hình chú vạm vỡ, 2 chiếc ngà dương lên oai hùng. Chân chú rất to và đen hơn chân bố em.
 Đề: Tả con mèo.
Nhà em có nuôi một chú mèo. Lông chú trắng mượt rất xinh xắn. Đầu chú to đúng bằng quả bóng nhựa 1.500 đồng mà mẹ mới mua cho em.
 Đề: Tả về anh chị em của em.
Ông anh trai nhà em rất con trai và thông minh nữa, hẳn là vì anh có cái đầu to như trái dừa khô và đôi mắt đen huyền óng ả.
 Đề: Tả con gà.
Nhà em có nuôi 1 con gà trống, chú ăn rất khỏe lớn rất nhanh càng lớn chú càng giống gà mái.
 Đề: Tả về con vật mà em yêu thích.
Nhà em nuôi một con mèo. Thân hình của nó to bằng cái chậu tắm còn đôi tai nó lại chỉ nhỏ bằng cái móng tay của em.
 Đề: Tả về gia đình em.
Nhà em có 3 người, em thì đi học, mẹ em thì làm ruộng, còn bố em làm bộ đội ngoài đảo xa và bán điện thoại di động.
 Đề: Tả con gà trống (của một học sinh thành phố).
 Nhà em có một con gà trống. Trông nó rất đẹp. Toàn thân nó phủ một màu vàng. Nó chẳng biết gáy cũng chẳng biết làm gì. Miệng nó thường ngậm một bông hoa hồng. Mẹ em thường đặt nó trên bàn thờ để thắp hương cúng cụ.
 Đề: Hãy tả một loại cây mà nhà em trồng?
Nhà em có trồng một cây chuối. Đến mùa chuối ra quả. Cả buồng chuối dài 3 cm. Lúc quả chín mẹ em chia cho hàng xóm, ăn mấy ngày không hết.
 Đề: Tả về vật nuôi trong nhà em.
Nhà em có một con mèo tam thể rất đẹp. Nó tên là Miu Miu. Lông nó óng mượt. Đôi mắt nó tròn to như 2 hòn bi. Mấy cái râu vểnh lên vểnh xuống. Từ ngày có Miu Miu, chuột chạy hết sang nhà hàng xóm. Em rất quý con mèo nhà em.
 Đề: Tả con lợn.
Nhà em có nuôi một con heo có bộ lông vàng óng, hai tai to như hai lá mít, hai mắt to như hai hạt điều, cái đầu to bằng trái dừa khô, và cái bụng to bằng chiếc thùng gánh nước...
 Đề: Em hãy phân tích câu tục ngữ "Uống nước nhớ nguồn"
Câu tục ngữ uống nước nhớ nguồn cho ta thấy nước ta có nguồn nước rất dồi dào. Nước rất quan trọng trong đời sống chúng ta: cây cối cũng cần nước, ví dụ: đậu bắp, động vật cũng cần nước, ví dụ: trâu, bò, gà, vịt... Không có nước thì con người sẽ chết. Câu tục ngữ uống nước nhớ nguồn làm em liên tưởng đến câu tục ngữ "ăn quả nhớ người trồng cây" nghĩa là ăn quả rồi phải nhớ giữ lại hạt để trồng cây mới.
 Đề: Tả con gà.
Nhà em có nuôi một con gà rất to và đẹp, nó nặng chừng 10 kg, bụng to như cái chậu, mỏ nó như hai hạt trấu chắp lại....
 Đề: Tả con voi.
Chủ nhật tuần vừa rồi em được mẹ em cho đi chơi công viên, ở đó có rất nhiều con vật nhưng em thích nhất là con voi. Con voi có cái tai như cái chổi, cái mồm như cái máy tính laptop của mẹ em.
 Đề: Tả con gà trống.
Mẹ đi chợ mua cho em một con gà trống con. Em rất thích. Sau mấy tháng chăm nom chú gà, bây giờ nhà em có thêm được 5 chú gà con.
 Đề: Tả mẹ em. 
 Mẹ em cao 1m3, dáng người to ngang trông rất vừa vặn... Mỗi khi nhìn chúng em, mắt mẹ sáng lên như 2 cái đèn pin.
 Đề: Tả cây chuối.
Trước cửa nhà em có một cây chuối. Rễ của nó cắm sâu xuống lòng đất. Sáng nào em cũng vun đất cho cây, trưa em vun đất cho cây, chiều em cũng vun đất cho cây. Quả của nó sum suê, rụng cả xuống đất.
 Đề: Tả con bò.
Giữa trưa hè nóng nực, em thấy con bò kéo xe trên phố, mồ hôi chảy ròng ròng. Em học tập con bò tính cần cù chăm chỉ.
 Đề: Tả cây bàng.
Sân trường em có một cây bàng trồng đã 3 năm cao 3 mét, nặng 2 kg, tán xoè như một cái ô.
 Đề: Tả mái đình.
Hôm nay cô giáo cho chúng em về làng quê chơi, đầu làng có cái mái đình cong cong, khi chúng em đến mái đình rung rinh chào đón chúng em.
 Đề: Tả về người mẹ.
Mẹ em rất dễ thương, mắt mẹ em như hai hòn bi ve, mái tóc mẹ em đen nhánh, má mẹ em mũm mĩm.
 Đề: Tả vườn rau muống.
Nhà em có một vườn rau muống. Chiều chiều mẹ em lại bắc thang lên hái lá về nấu canh.
 Đề: Tả con gà.
Con gà nhà em mới nở trông đến là xinh đẹp, cái đầu nó to như một nắm tay, còn mình nó to như hai nắm tay.
 Đề: Tả một thắng cảnh.
Tuần trước, bố mẹ em cho em đi thăm rừng Cúc Phương. Rừng Cúc Phương toàn là hoa cúc phương.
 Đề: Em hãy giải thích câu tục ngữ "Giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh".
Câu tục ngữ nói lên sự dã man của bọn giặc cướp, khi đã tràn vào làng mạc, nhà cửa thì không cứ đàn ông, mà cả đàn bà, trẻ em chúng cũng đánh đập, hành hạ. Câu tục ngữ trên nhằm kêu gọi nhân dân đánh đuổi quân giặc xâm lược.
 Đề: Tả về bác nông dân.
Bên cạnh nhà em có một bác nông dân tên là Xuyến. Bác có làn da trắng như trứng gà bóc, mái tóc bác bóng mượt như dầu nhờn Castrol. Mỗi buổi sáng bác thường hay dắt trâu ra ngoài đồng, tiếng bước chân bác và chân trâu nghe rộn ràng.
 Đề: Em hãy phân tích bài ca dao: "Trên đồng cạn, dưới đồng sâu. Chồng cày vợ cấy con trâu đi bừa".
Đây là cảnh làm nông của một gia đình khá giả. Họ có ít nhất ba thửa ruộng. Một thửa ruộng do chồng cày, một thửa thì vợ đang cấy và một ruộng đang bừa. Họ có ít nhất hai con trâu. Một con đi cày, một con đi bừa.
 Đề: Tả con lợn.
Em thích nhất con lợn trong chuồng nhà em. Đầu nó to như cái gầu múc nước, mồm nó to bằng cái bò đong gạo, mình nó to bằng người bố em, chân nó to bằng khuỷu tay của anh em, đuôi nó dài như cái thước kẻ của em. Mỗi lần mẹ em cho nó ăn nó lại vẫy đuôi rối rít. Lúc nó ngủ trông nó thật đáng yêu.
 Đề: Tả cây hoa hướng dương.
Hôm nay em đi học về nhặt được một hạt hướng dương. Em cho nó vào chậu, sau nó mọc một cây như chiếc đũa. Em chăm bón nó và nó nở một bông hoa như cái nắp ấm. Sau đó hoa rụng hết cánh, em lấy hạt vào rang ăn
 Đề: Tả cây bàng.
Trước cửa nhà em có trồng một cây bàng. Mùa bàng chín rụng đầy sân. Mẹ em nhặt bán lấy tiền mua tivi và tủ lạnh.
 Đề: Phân tích tác phẩm "Mảnh trăng cuối rừng".
Nguyệt cởi quần áo bỏ trên bờ, nhảy ùm xuống nước, bơi tung tăng như một con cá vàng sang bờ bên kia.
 Đề: Bình luận câu tục ngữ "Uống nước nhớ nguồn".
Uống nước nhớ nguồn là khuyên chúng ta phải nên tiết kiệm nước, khi tắm phải từ từ, không được xối ào ào...
 Đề: Tả về người bà của em.
Bà nội em năm nay đã ngoài sáu mươi. Người bà to béo. Tóc bà lấm tấm bạc. Răng bà đều như hạt bắp có điểm vàng.
 Đề: Tả con đường tới trường.
Con đường đến trường thân yêu của em, em đi mỗi ngày. Đường rất xa khi em đi bộ nhưng lại rất gần khi mẹ chở em bằng xe Honda.
 Đề: Tả bố em.
Nhà em có nhiều người nhưng em yêu bố nhất. Bố em 43 tuổi. Bố rất cao lớn. Mỗi lần bố ôm em, em chìm trong bóng tối.

 Trích Những bài văn gây cười trên mạng Internet.
 
 Trò chơi trên, tôi đã không những tạo niềm vui trong học văn mà còn giúp các 
em sửa lỗi dùng từ, câu văn chưa rõ nội dung hay câu văn còn tối nghĩa.
 + Trò chơi tìm từ, hoặc đặt câu qua hành động miêu tả: Học sinh dùng hành động của mình miêu tả một câu văn giáo viên cho sẵn hoặc câu của mình viết ra cho một người chứng kiến. Sau đó em tự diễn tả. Chẳng hạn, một em lên diễn tả câu: Dòng sông có khúc thẳng, có khúc ngoằn ngoèo, uốn lượn. Đương nhiên, khi miêu tả, các em phải vận động, dùng chân tay,... để diễn tả. Tất cả các học sinh khác phải quan sát để có câu văn đúng yêu cầu.
 Trò chơi này thật thú vị. Nó gióp học sinh nhanh ý, khéo léo trổ tài trước lớp.
 Nhờ vào những trò chơi được áp dụng linh hoạt trong các tiết văn, tôi nhận thấy các em rất háo hức trờ giờ văn. Đặc biệt các em còn là nguồn cảm hứng giúp tôi có hứng thiết kế thêm nhiều vấn đề hay áp dụng vào dạy văn thành công.
 IV. Những kết quả đạt được:
 Bồi dưỡng học sinh lớp 3 viết văn tả cảnh được áp dụng ở lớp lớp 3D năm học 2019- 2020. Qua áp dụng đề tài sáng kiến kinh nghiệm này, hiệu quả của việc dạy văn tả cảnh ở lớp lớp 3D có nhiều tiến bộ rõ nét, các em có hứng thú khi viết văn tả cảnh, hạn chế được lỗi sai trước kia về viết văn; các em viết bài văn có trọng tâm, lô gích và bố cục chặt chẽ gây ấn tượng cho người đọc. 
 Nhiều em có kĩ năng viết văn tốt, bài văn của các em lúc nào cũng đầy cảm xúc. Một số em viết văn ấn tượng trong lớp 3D đó là: Ngô Thị Quỳnh Hoa, Đặng Thị diễm Quỳnh, Nguyễn Minh Đức, Nguyễn Anh Thư, Nguyễn Thị Minh Khánh , Đinh Nhật Anh.
Qua một tiết học tập làm văn cuối năm học, tôi cho học sinh làm bài khảo sát chất lượng, kết quả thu được như sau :
Tổng số
 Học sinh
Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
33
7
21,2
16
48, 5
10
30. 3
0
0
So sánh với kết quả đối chứng đầu năm và cuối năm tôi nhận thấy sau khi áp dụng đề tài chất lượng cuối năm cao hơn nhiều so với đầu năm.Điều đáng mừng là đầu năm học, khi mới bước vào học phân môn Tập làm văn có không ít HS lớp tôi rất “sợ ” học phân môn này. Nhưng dần dần với sự động viên, dìu dắt của tôi, số lượng các em sợ học phân môn này ngày càng giảm dần. Thay vào đó HS rất mong muốn, phấn khởi chờ đón giờ Tập làm văn. HS lớp tôi đã có ý thức hơn trong các giờ học Tập làm văn, HS tự tin và hứng thú học tập. Chất lượng học Tập làm văn có chuyển biến rõ rệt. Nội dung các bài viết phong phú, các bài viết có sự khác biệt rõ HS được bộc lộ kinh nghiệm, sự cảm nhận của cá nhân khi quan sát, HS được tự do diễn đạt bằng sự lựa chọn từ ngữ, mô hình câu của riêng mình. Giờ học hứng thú hơn bởi HS có động cơ nói ra, viết ra điều mình thấy, mình cảm nhận được.
Đạt được kết quả nêu trên, cả cô và trò phải bỏ ra rất nhiều công sức: vất vả, khó khăn nhưng bù lại các em có một niềm đam mê, yêu thích văn học, viết được những bài văn giàu cảm xúc, gợi tả. Học sinh nắm chắc trọng tâm bài, bố cục rõ ràng, liên kết tốt, biết sử dụng từ hợp lí...
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ :
 1. Kết luận:
Sau một học kì áp dụng sáng kiến kinh nghiệm này, thành công tuy nhỏ nhoi nhưng tôi ý thức được rằng để giúp học sinh lớp 3 làm được bài văn miêu tả sinh động, đúng kiểu bài, đòi hỏi giáo viên phải dành nhiều thời gian, công sức nghiên cứu soạn giảng, có lòng nhiệt tình với học sinh và tâm huyết với nghề nghiệp. Thầy cô giáo đã miệt mài, tận tuỵ thì việc mong muốn có nhiều học sinh giỏi văn sẽ không còn là khó. Sau thời gian đầu tư nghiên cứu và áp dụng những biện pháp dạy học như trên, học sinh lớp tôi đã có chuyển biến đi lên về chất lượng phân môn Tập làm văn nói riêng và môn Tiếng Việt nói chung.
Tập làm văn đúng là phân môn có tính chất tổng hợp và sáng tạo cao. Cho nên mỗi bài văn là một tác phẩm văn học của các em, chúng ta phải tôn trọng các em, giúp đỡ các em để mỗi ngày có được nhiều học sinh giỏi văn. Biết đâu
 sau này trong các em, sẽ có người trở thành nhà văn, nhà thơ...
Có thể nói, bước đầu thành công trong việc dạy Tập làm văn miêu tả cho học sinh lớp 3 là nguồn động viên rất lớn cho tôi. Tôi sẽ đem kinh nghiệm này tiếp tục áp dụng để giảng dạy phân môn Tập làm văn ở học kì II và các năm sau, với mong muốn lớn nhất của tôi là giúp học sinh nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt cấp Tiểu học.
Tuy nhiên những biện pháp mà tôi đã áp dụng trên, tuỳ đối tượng học sinh cũng cần có sự vận dụng một cách khéo léo, sáng tạo của giáo viên. Tôi nghĩ rằng nội dung đề tài này không có nhiều điểm mới, đó chỉ là nhiệm vụ hằng ngày của giáo viên mà thôi. Nhưng đồng thời tôi cũng tin rằng nếu lâu nay ta làm chưa tốt thì bây giờ ta dốc hết tâm huyết vào, tận tuỵ với học sinh, soạn giảng nghiêm túc thì chắc chắn sẽ gặt hái được thành công.
 Rất mong nhận được sự đồng tình của quý thầy cô và các bạn đồng nghiệp 
 2. Đề xuất kiến nghị : 
Để dạy học có hiệu quả Tập làm văn ở Tiểu học ( nhất là văn miêu tả ở lớp 
3 ) tôi xin có mấy đề nghị sau :
 1. Đối với cấp trên : Cần điều chỉnh phân phối chương trình Tập làm văn lớp 3 để có thêm số tiết Tập làm văn viết và trả bài.
 2. Đối với BGH nhà trường : Cần cho áp dụng đối với các lớp khối 3 trong trường, nhằm rút kinh nghiệm chung đồng thời nâng cao chất lượng, hiệu quả giảng dạy phân môn Tập làm văn nói chung và kiểu văn tả cảnh nói riêng.
 3. Đối với đồng nghiệp dạy lớp 3 : Thầy, cô giáo cần phải đầu tư hơn nữa về phương pháp và biện pháp cho mỗi giờ học phân môn Tập làm văn ( từng thể loại, từng kiểu bài cụ thể ) để từng bước giúp các em nắm vững kiến thức, chủ động nói lên những suy nghĩ hồn nhiên của mình; nói đúng, nói hay, làm giàu thêm vốn từ ngữ và giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt .
 4. §©y lµ ®Ò tµi t­¬ng ®èi míi trong ph¹m vi hÑp cña c¸ nh©n t«i. Vµ ®Ò tµi nµy còng lµ t©m huyÕt mµ t«i dµy c«ng t×m tßi, s¸ng t¹o, kh¬i dËy mÇm non v¨n häc ë mçi em. Nh÷ng kÕt qña nªu trªn kh«ng chót v× thµnh tÝch nªn t«i mong
 muèn ®Ò tµi nµy ®­îc ¸p dông trong toµn tr­êng.
 Bồi dưỡng học sinh viết văn tả cảnh rất khó nhất là với đối tượng là học sinh Tiểu học. Tôi mong trường, Phòng giáo dục nên tổ chức hội thảo chia sẻ kinh nghiệm dạy học sinh viết văn hay để giáo viên học hỏi lẫn nhau cùng nhân mầm tài năng văn học. 
 Tôi xin chân thành cảm ơn.
 Ba Vì, ngày 23 tháng 5 năm 2020	 	 Người thực hiện	
 Đoàn Thị Lan
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Sách giáo khoa Tiếng Việt 3, tập 1, tập 2, Nhà xuất bản Giáo dục.
- Sách giáo viên Tiếng Việt 3, tập 1, tập 2, Nhà xuất bản Giáo dục.
- Trò chơi học tập Tiếng Việt 3, Nhà xuất bản Giáo dục.
- Tham khảo một số đề tài viết về văn miêu tả. 
 - Những bài văn gây cười trên mạng Internet.
MỤC LỤC
STT
Nội dung
Trang
1
Phần I: Mở đầu
1
2
Lí do chọn đề tài
1
3
Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2
4
Phạm vi nghiên cứu
2
5
Thời gian thực hiện đề tài
3
6
Phương pháp nghiên cứu
3
7
PHẦN II: NỘI DUNG CỦA ĐÊ TÀI
3
8
Chương I: Cơ sở khoa học
3

9
Chương II: Thực trạng trước khi chưa thực hiện đề tài
5
10
Chương III: NHỮNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
 
6
11
 Phần III: Kết luận và kiến nghị
21
12
Tài liệu tham khảo
24
 
 Tôi xin cam đoan đề tài:“Giúp học sinh lớp 3 viết tốt bài văn về cảnh đẹp” là do tôi nghiên cứu và áp dụng thực hiện trong năm học 2019 - 2020
 Nếu sai, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.

File đính kèm:

  • docsang_kien_kinh_nghiem_giup_hoc_sinh_lop_3_viet_tot_bai_van_t.doc