Sáng kiến kinh nghiệm Đổi mới phương pháp dạy viết đoạn văn cho học sinh Lớp 2 theo chương trình GDPT 2018

 nhóm và di chuyển trong giờ học.
Để chất lượng viết văn của các em đạt kết quả tốt hơn, giúp các em có hứng thú học Tập làm văn hơn, tôi đã mạnh dạn đổi mới phương pháp, tích lũy kinh nghiệm đi sâu vào nghiên cứu và viết sáng kiến: “Đổi mới phương pháp dạy viết đoạn văn văn cho học sinh lớp 2 theo Chương trình GDPT 2018.”
III. NỘI DUNG ĐỀ NGHỊ CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN:
1. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận sáng kiến.
Giải pháp 1: Giáo viên cần lập nội dung chương trình.
 Để dạy tốt tiết luyện viết đoạn văn trước hết giáo viên cần : 
 - Nghiên cứu kĩ nội dung chương trình, xác định mục tiêu bài học và mục tiêu của từng hoạt động hoạc tập. Giáo viên mạnh dạn thay đổi học liệu trong sách giáo khoa sao cho phù hợp với khả năng nhận thức của hoạc sinh trong lớp. Từ đó đề ra các phương án cụ thể cho từng hoạt động học tập.
 - Hiệu quả của giờ học phụ thuộc rất nhiều vào sự chuẩn bị bài chu đáo của giáo viên.
 Ví dụ: Khi dạy bài: Viết đoạn văn kể về một giờ ra chơi.
 Giáo viên có thể cho học sinh xem video của các bạn học sinh trong lớp, trong trường vào giờ ra chơi. Qua video các em sẽ nắm được các hoạt động của các bạn trên sân trường và lựa chọn các hoạt động để kể.
 - Xuất phát từ đặc điểm tâm lí lứa tuổi học sinh lớp 2. Các em hiếu động, tò mò, ham hiểu biết, thích hoạt động vui chơi. Vì vậy giáo viên cần linh hoạt vận dụng nhiều hình thức học tập: Hoạt động cá nhân, Hoạt động nhóm.
Giải pháp 2: Sử dụng phương pháp dạy học tích hợp liên môn để học sinh có thêm kiến thức thực tế. 
 Dạy tiết luyện viết đoạn văn cần gắn với dạy các phân môn Tiếng Việt khác trong tuần (đặc biệt là Tập đọc , Luyện từ và câu (LTVC ) nhằm giúp HS nắm và vận dụng tốt hơn các kiến thức đã học ở các phân môn Tiếng Việt khác cũng như việc tích hợp liên môn để các em ứng dụng vào viết đoạn văn.
Ví dụ: - Qua môn TNXH, HS được làm quen với những cây cối, những con vật trong đời sống hằng ngày (sống ở đâu, có đặc điểm gì. ). Đó cũng là những tư liệu quý báu giúp các em vận dụng để làm tốt hơn các bài văn kể về con vật, cây cối.
 - Trong chương trình Đạo đức lớp hai có nhiều bài liên quan đến những nội dung các em học trong tiết luyện viết đoạn như: Bài: Biết nhận lỗi và sửa lỗi; Biết nói lời yêu cầu, đề nghị; Lịch sự khi nhận và gọi điện thoại; Lịch sự khi đến nhà người khác. ở mỗi bài này HS đều được luyện tập những hành vi ứng xử phù hợp với các chuẩn mực đạo đức xã hội trong những tình huống đơn giản, cụ thể của cuộc sống hằng ngày. Vì thế nếu các em nắm vững được những kiến thức này thì khi học Tập làm văn các em sẽ thấy rất nhẹ nhàng, quen thuộc và gần gũi.
- Qua bài Tay khéo tay đảm; Gọn gàng ngăn nắp; Em tự làm lấy việc của mình trong môn HĐTN dạy các em biết cách làm một số việc đơn giản phục vụ bản thân. Qua đó các em vận dụng vào viết bài 2 trang 23: Viết 2 - 3 câu kể về việc em đã làm ở nhà. Hay bài 2 trang 30: Viết 3 - 4 câu kể về những việc em thường làm trước khi đi học.
 Giải pháp 3: Cung cấp vốn từ ngữ cho học sinh, rèn kĩ năng đặt câu, viết đoạn.
Để cung cấp thêm vốn từ cho học sinh, trước tiên người giáo viên phải tiến hành dạy tốt các tiết Luyện từ và câu, đặc biệt là các kiểu bài:“Mở rộng vốn từ ”. Trong kiểu bài này giáo viên cần chú ý xây dựng vốn từ ngữ cho học sinh. Ngoài những từ ngữ vốn có trong sách giáo khoa, các em có thể tự bổ sung một số từ ngữ khác dựa vào sự hiểu biết của riêng mình về các chủ đề đã học.
Khi giảng dạy Luyện từ và câu tôi để giúp học sinh tăng thêm vốn từ ngữ giúp viết văn tả được hay, có hình ảnh Khi dạy các tiết bổ trợ tôi đã sử dụng các biện pháp sau:
+ Sưu tầm những đoạn văn tả hay ra dạng bài tập, cho học sinh đọc và yêu cầu học sinh tìm những từ gợi tả âm thanh, hình ảnh trong đoạn văn, câu đó.
 Ví dụ: Từ ngữ nào được dùng để nói về âm thanh của sáo diều?
 No gió Trong ngần Uốn cong
 + Ra các bài tập yêu cầu học sinh điền từ, qua đó giúp học sinh có thêm vốn hiểu biết về nghĩa của từ để sử dụng cho đúng.
 Ví dụ: Chọn từ trong ngoặc đơn điền vào chỗ chấm
 ( nhớ, tươi vui, thân thiết, vui đùa)
 Cá nhỏ và nòng nọc là đôi bạn .......... . Hằng ngày, chúng cùng nhau bơi lội. Thế rồi nòng nọc trở thành éch. Nó phải lên bờ để sinh sống. Nhưng nó vẫn ......... cá nhỏ. Thỉnh thoảng nó nhảy xuống ao .......... cùng cá nhỏ.
 + Cho học sinh đóng vai để nói lời chúc mừng, khen ngợi , an ủi nhau:
- Giáo viên đưa ra các tình huống khác nhau để học sinh lên đóng vai. Các nhóm khác xem và nhận xét. 
Ví dụ: Một bạn gái mặc bộ váy đẹp và bị giây mực ra váy. Một bạn khác đang an ủi bạn có váy đẹp bị giây bẩn.
 Bạn trai lỡ tay làm rách một trang sách của quyển truyện. Bạn đó đến bên cạnh nói lời xin lỗi.
 Một số bạn khen một bạn trai bơi giỏi.
 Em quên bút, bạn cho em mượn bút. Hãy nói lời cảm ơn bạn.
Giải pháp 4: Tổ chức, hướng dẫn học sinh quan sát đối tượng cần tả .
 Kĩ năng quan sát rất cần cho học sinh khi viết văn: 
 + Quan sát trên lớp theo gợi ý, hướng dẫn của giáo viên. 
 + Học sinh tự quan sát khi chuẩn bị bài ở nhà.
 + Học sinh quan sát cuộc sống xung quanh em.
 + Có thể quan sát bằng mắt, bằng tai thậm chí bằng cả vị giác để có thể cảm nhận một cách có cảm xúc về sự vật.
 Tuy nhiên trước khi học sinh quan sát giáo viên phải có định hướng giúp các em đi vào trọng tâm tránh kiểu liệt kê.
 + Tập trung quan sát đặc điểm nổi bật của sự vật.
 + Tập trung quan sát hành động, cách di chuyển của sự vật.
 +Tập trung quan sát thái độ, biểu hiện tình cảm của sự vật đối với người quan sát.
 Ví dụ: + Tiết Luyện viết đoạn tuần 23: Viết 3 - 5 câu giới thiệu tranh( ảnh) về một con vật em yêu thích.
 * Tôi sẽ giao cho các em tìm bức tranh con vật mà em thích. Sau đó quan sát xem con vật đó có lông màu gi? Trong tranh con vật đó đang làm gì? Nó có đặc điểm gì nổi bật? 
 * Tôi cũng cho học sinh quan sát một số tranh ảnh con vật.
 + Tiết Luyện viết đoạn tuần 24: Viết 3 - 5 câu kể lại hoạt động của một con vật mà em qua sát được.
 * Khi dạy bài này tôi sẽ giao cho học sinh về nhà quan sát hoạt động của con vật mà nhà em nuôi hoặc nhà hàng xóm và ghi lại vào nháp.
 * Tôi sẽ sưu tầm thêm các video về hoạt động của một số con vật cho học sinh quan sát.
 Giải pháp 5: Cách hình thành dàn ý đoạn văn thông qua bài tập 1 và hệ thống câu hỏi gợi ý.
 Trước khi viết một đoạn văn ngắn để giới thiệu, tả, viết đoạn văn kể hay tự thuật lại sự việc. Học sinh cần được tích lũy hiểu biết, trải nghiệm từ nội dung bài các bài đọc và các hoạt động nghe nói xung quanh những ý tưởng, thông tin được gợi ra từ bài tập 1 của tiết học Luyện viết đoạn.
 Ví dụ: + Tiết luyện viết đoạn tuần 26 
 Trước khi yêu cầu học sinh Viết đoạn văn kể về việc em đã làm để bảo vệ môi trường thì các em sẽ phải hoàn thành bài tâp 1.
 + Tiết luyện viết đoạn tuần 30 trước khi học sinh viết lời cảm ơn chú bộ đội Hải quân cá em cũng được quan sát tranh và luyện nói ở bài tập 1.
 Ở bài tập 1 tôi khuyến khích học sinh diễn đạt tự do, suy nghĩ chân thật, thể hiện thoải mái, sau đó mới dần uốn nắn cách diễn đạt, cách dùng từ, đặt câu của các em.
 Trong các bài đều có hệ thống câu hỏi gợi ý rõ ràng, đầy đủ. Tôi thường tranh thủ thời gian cuối tiết để hướng dẫn học sinh chuẩn bị đọc câu hỏi gợi ý. Suy nghĩ bài viết cho tiết sau. Đối với những bài không có hệ thống câu hỏi gợi ý, tôi sẽ cung cấp cho các em hệ thống câu hỏi.
 Ví dụ: + Tiết luyện viết đoạn tuần 30 hệ thống câu hỏi gợi ý như sau:
 1.Mở đầu, em gửi lời chào đến các chú bộ đội hải quân. 
 2. Tiếp theo, em giới thiệu ngắn gọn về mình.
 3. Em viết lời cảm ơn và nêu rõ lí do khiến em biết ơn các chú bộ đội hải quân. 
 4. Cuối cùng, em gửi lời chúc , lời chào dến các chú bộ đội hải quân. 
 Từ hệ thống câu hỏi này các em đã nắm được yêu cầu chính của bài và phát triển thành đoạn văn.
 + Hướng dẫn học sinh trả lời từng câu hỏi gợi ý.
 + Nhận xét, sủa những câu trả lời chưa đúng, chưa hay. Giáo viên có thể cung cấp thêm những từ ngữ gợi tả, những mẫu câu có hình ảnh.
 + Hướng dẫn học sinh sắp xếp các câu trả lời theo một trình tự hợp lý để hoàn chỉnh bài làm miệng. 
 + Hướng dânc học sinh viết liền mạch các câu trả lời thành đoạn văn ngắn.
Giải pháp 6: Nhận xét bài, sửa bài
 Đây là việc làm hết sức cần thiết, giúp học sinh nhận ra lỗi sai để sửa chữa, hoàn thành bài văn. Học sinh lớp 2 chưa được học và luyện tập nhiều về từ ngữ, ngữ pháp,chắc chắn trong bài viết của các em sẽ có rất nhiều lỗi sai. Trong quá trình chấm, nhận xét giáo viên phát hiện và giúp học sinh khắc phục, các em sẽ biết lựa chọn và thay thế các từ ngữ khác cho phù hợp.
 Đối với những bài văn có ý hay, giáo viên giúp học sinh thêm hoặc bớt câu , từ để bài văn của các em hoàn chỉnh hơn.
 Giáo viên giới thiệu thêm cho các em những bài văn hay của các anh chị năm trước hoặc các bạn lớp khác để các em học tập.
2. Tính mới, tính sáng tạo:
 Đứng trước vai trò, vị trí, tầm quan trọng của việc dạy Luyện viết đoạn văn cho học sinh Tiểu học nói chung và đối với học sinh lớp 2 nói riêng, tôi thấy việc hướng dẫn cho các em nắm được phương pháp học cách viết đoạn văn là hết sức cần thiết.
Học văn không chỉ là học những tri thức về ngôn ngữ, về lý luận mà quan trọng hơn là bồi dưỡng và phát triển năng lực văn ở mỗi người. Năng lực văn này bao gồm năng lực tư duy và năng lực cảm xúc; năng lực thể hiện, tức khả năng nói, viết, diễn đạt cảm nghĩ của mình trong một văn bản hay trong một lời nhắn.
Học văn vừa là học, vừa là sống. Trong cái sống đó, tri thức điều học được là cần, nhưng chưa phải là cái quan trọng nhất. Mà điều quan trọng là ở lớp, các em được tổ chức hoạt động theo phương pháp tích cực để dần dần trở thành người lao động biết làm chủ bản thân, gia đình và xã hội. Lối học thụ động không thích hợp với nhà trường mới. Nhưng chỉ chủ động trong tiếp thu bài vở trên lớp thôi thì chưa đủ. Ngoài việc học bài trên lớp, học sinh còn cần được dạy để chủ động ngay từ chuyện sắp xếp thời gian, công việc hằng ngày. 
Ví dụ: Dạy các em lập thời gian biểu là một biện pháp hình thành ở các em thái độ tích cực, chủ động, tính kế hoạch và khả năng sắp xếp cuộc sống riêng.
Tuy mới 7 tuổi các em vẫn được chơi, được nghịch, được cha mẹ, thầy cô và xã hội nâng niu, nhưng các em đã biết làm những việc tốt, những hành động nhỏ có ích và biết nói lời hay thông qua các bài văn em đã được học.. 
Dạy viết đoạn văn mà chỉ thiên về cung cấp những kiến thức thì tiết Luyện viết đoạn văn sẽ trở nên nghèo nàn và buồn tẻ biết bao nhiêu.
Một trong những mục đích quan trọng của việc dạy Tiếng Việt cho HS trong nhà trường là giúp cho các em hiểu và sử dụng được Tiếng Việt , một phương tiện giao tiếp quan trọng nhất của chúng ta. Hơn nữa, việc dạy học Tiếng Việt không phải chỉ đơn thuần nhằm cung cấp cho học sinh một số những khái niệm hay quy tắc ngôn ngữ, mà mục đích cuối cùng cần phải đạt đến lại là việc giúp các em có được những kĩ năng, kĩ xảo trong việc sử dụng ngôn ngữ. Học sinh không thể chỉ biết những lý thuyết về hệ thống ngữ pháp Tiếng Việt, biết một khối lượng lớn các từ ngữ Tiếng Việt, mà lại không có khả năng sử dụng những hiểu biết ấy vào giao tiếp. Dạy Tiếng Việt cho các em, đặc biệt ở các lớp đầu bậc Tiểu học, không phải chủ yếu là dạy “kĩ thuật ” ngôn ngữ mà là dạy “kĩ thuật ” giao tiếp. Việc dạy tiếng gắn liền với hoạt động giao tiếp là con đường ngắn nhất, có hiệu quả nhất giúp học sinh nắm được các quy tắc sử dụng ấy.Vì thế, có thể nói dạy tiếng chính là việc dạy cho các em cách tổ chức giao tiếp bằng ngôn ngữ.
Như chúng ta thấy quy trình “Luyện viết đoạn văn ” ở lớp hai chỉ có tập tả và tập kể chút ít, ngoài ra chỉ là những bài tập nói và viết những lời đối thoại trong một số tình huống giao tiếp, những bài viết văn bản thường dùng, đơn giản và gần gũi với các em.
Mỗi bài “Luyện viết đoạn văn ” là một dịp cho các em có thêm kiến thức và kĩ năng chủ động tham dự vào cuộc sống văn hoá thường ngày. Vì vậy, giáo viên cần hết sức linh hoạt để làm cho tiết “Luyện viết đoạn ” trở thành một tiết học hứng thú và bổ ích. Điều quan trọng là cần căn cứ vào nội dung, tính chất của từng bài, căn cứ vào trình độ HS và năng lực, sở trường của GV; căn cứ vào điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của từng trường, từng lớp mà lựa chọn, sử dụng kết hợp các phương pháp và hình thức dạy học một cách hợp lý, đúng mức.
3. Phạm vi ảnh hưởng, khả năng áp dụng của sáng kiến
 Sau một thời gian học tập và rèn luyện, chất lượng học tập của HS lớp tôi dạy đã được nâng cao rõ rệt. HS đã bước đầu biết cách ứng xử, nói và viết phù hợp .
Tôi tự nhận thấy mình đã tìm được hướng đi đúng, cách làm phù hợp cho việc nâng cao chất lượng giảng dạy tiết Luyện viết đoạn văn. Tôi thấy mỗi giờ dạy bản thân mình cũng tạo được sự say mê, hứng thú trong việc rèn cho các em học Viết đoạn văn. Cho nên tiết học văn bây giờ trở nên nhẹ nhàng hơn, hiệu quả hơn so với trước.
Tôi đã mạnh dạn thực hiện kinh nghiệm của mình trong các tiết Luyện viết đoạn văn.Đầu năm học, khi mới bước vào học viết đoạn văn có không ít học sinh lớp tôi rất “sợ ” học tiết này. Nhưng dần dần với sự động viên, dìu dắt của tôi, số lượng các em sợ học phân môn này ngày càng giảm dần. Thay vào đó học sinh rất mong muốn, phấn khởi chờ đón tiết Luyện viết đoạn văn. Học sinh lớp tôi đã có ý thức hơn trong các giờ học. Học sinh tự tin và hứng thú học tập. Chất lượng học viết đoạn văn có chuyển biến rõ rệt,nội dung các bài viết phong phú, các bài viết có sự khác biệt rõ do học sinh được bộc lộ kinh nghiệm, sự cảm nhận của cá nhân khi quan sát. Học sinh được tự do diễn đạt bằng sự lựa chọn từ ngữ, mô hình câu của riêng mình. Giờ học hứng thú hơn bởi học sinh có động cơ nói ra, viết ra điều mình thấy, mình cảm nhận được.
Đó chính là những động lực thúc đẩy tôi ngày càng nỗ lực phấn đấu hơn nữa trong sự nghiệp trồng người đầy khó khăn thử thách này.
4. Hiệu quả, lợi ích thu được từ sáng kiến:
- Đề tài không gây tốn kém về kinh tế chỉ cần giáo viên chịu khó tìm tòi các hình ảnh, các thông tin thích hợp trên mạng để đưa vào bài giảng nên rất có hiệu quả.
	- Trong quá trình giảng dạy, giúp học sinh viết các đoạn văn giàu hình ảnh, biết lồng ghép cảm xúc tình cảm của mình vào bài viết đồng thời phát huy tính chủ động, sáng tạo của học sinh đặc biệt là những học sinh có năng khiếu về văn. 
	- Giáo dục học sinh thêm yêu thích tiết học Luyện viết đoạn văn và góp phần vào việc giữ gìn sự trong sáng của Tiếng việt.
- Học sinh yêu thích tiết học Luyện viết đoạn văn và yêu môn Tiếng Việt hơn, từ đó có hứng thú học môn Tiếng Việt hơn.
	Sau khi áp dụng đề tài cho lớp 2B, kết quả thu được cuối học kì I như sau:
- Kết quả bài khảo sát Luyện viết đoạn:
SS
HTT
HT
CHT
32
20
7
5

 - Qua kết quả kiểm tra đã khẳng định chất lượng môn Tiếng Việt được nâng lên rõ rệt trong đó có phần viết đoạn văn.
- Với kết quả của đề tài này, tôi mong được sự góp ý của các cấp lãnh đạo, hội đồng thẩm định sáng kiến và sự quan tâm chia sẻ của các bạn đồng nghiệp. Để sáng kiến của tôi hoàn thiện hơn, góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy tiết Luyện viết đoạn văn để tạo hứng thú và nâng cao kết quả học tập cho học sinh.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
CƠ QUAN ĐƠN VỊ 	 TÁC GIẢ SÁNG KIẾN 
ÁP DỤNG SÁNG KIẾN 	 
 Xuân Thị Nguyệt