Sáng kiến kinh nghiệm Dạy Tập làm văn trải nghiệm sáng tạo kết hợp dạy ngoài không gian lớp học Lớp 5

 chia sẻ bài của mình với các bạn, ). Hình thức chia sẻ mục tiêu rất nhẹ nhàng, nhưng thực tế, đây chính là hình thức giao nhiệm vụ nhưng không gây áp lực cho HS.
Bước 3: Tổ chức cho HS quan sát, trải nghiệm, phát hiện và tích lũy kiến thức.
Giáo viên giới thiệu bài, nêu nhiệm vụ HS cần làm trong tiết học. HS tiến hành các hoạt động trải nghiệm.
+ Quan sát bao quát cảnh vật: GV cho cả lớp trực tiếp quan sát và trải nghiệm tổng thể cảnh vật ở một vị trí thích hợp, hướng dẫn cách quan sát để HS có cái nhìn bao quát về cảnh đẹp đó, HS đưa ra nhận xét cho riêng mình. (Cảnh đó ở đâu? Nhìn tổng thể, nó đẹp như thế nào? Nhìn cảnh đẹp đó, em liên tưởng đến điều gì? )
HS quan sát toàn cảnh khu vườn thực nghiệm vào một buổi sáng.
HS quan sát toàn cảnh ngôi trường
HS quan sát toàn cảnh dòng sông vào một buổi bình minh.
+ Quan sát chi tiết cảnh vật: GV tổ chức cho HS quan sát, trải nghiệm cảnh vật từ nhiều phía, nhiều góc độ hoặc quan sát sự thay đổi của cảnh theo trình tự thời gian. HS không cần quan sát tất cả các bộ phận của cảnh. Các em thấy cảnh nào ấn tượng, cảnh nào gây cho mình nhiều cảm xúc thì các em sẽ quan sát kĩ hơn. Trong khi các em quan sát, GV có thể gợi ý cho từng em, từng nhóm về các từ ngữ gợi tả hình ảnh, gợi tả âm thanh, hình ảnh so sánh, nhân hóa để các em cảm nhận vẻ đẹp tự nhiên của cảnh. Như vậy mỗi em sẽ có sản phẩm cho riêng mình bằng sự cảm nhận của chính bản thân.
HS quan sát chi tiết từng bộ phận của khu vườn thực nghiệm.
HS quan sát từng bộ phận của ngôi trường.
HS có thể vừa quan sát, vừa hoàn thành phiếu học tập hoặc có thể quan sát trải nghiệm xong, nhớ lại rồi hoàn thành phiếu học tập, tùy theo năng lực của từng em. Trong quá trình các em hoàn thành phiếu học tập, GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ các em về cách viết câu văn hoàn chỉnh, cách sử dụng các câu văn chia theo mục đích nói để diễn đạt cảm xúc, cách viết các câu có nhiều vế, cách dùng từ ngữ miêu tả để lột tả hết vẻ đẹp của cảnh vật.
HS làm bài tập trên phiếu học tập Quan sát, miêu tả dòng sông.
+ Chia sẻ bài làm của mình trong nhóm học tập: Sau khi HS hoàn thành phiếu học tập, GV tổ chức cho các em chia sẻ bài của mình cặp đôi, nhóm. Việc đầu tiên của hoạt động này, các em phải tự mình làm việc cá nhân, ghép các câu văn, các ý mà các em quan sát được thành đoạn, có câu mở đoạn, câu kết đoạn, lưu ý liên kết các câu văn. Sau khi sắp xếp xong các ý của từng đoạn, các em sẽ chia sẻ cặp đôi. Hai em góp ý cho nhau, bổ sung, sửa chữa cho nhau để câu văn, đoạn văn hay hơn. Việc tiếp theo, các em chia sẻ bài của mình trong nhóm, thông thường mỗi nhóm có từ 4- 6 HS. Một lần nữa các em lại được các bạn trong nhóm góp ý hoàn thiện hơn cho bài của mình. Trong hoạt động này,
GV tiếp tục hỗ trợ cho các em về cách chia sẻ, cách góp ý, cách tiếp thu ý kiến góp ý của bạn và cách hoàn thiện để bài mình hay hơn. Thông qua hoạt động này, HS không những rèn kĩ năng viết và cảm thụ văn mà HS còn được rèn thêm kĩ năng hợp tác, kĩ năng tiếp thu học hỏi, kĩ năng trình bày vấn đề, và đặc biệt rèn thêm sự tự tin trong học tập và trong cuộc sống.
HS chia sẻ bài viết theo nhóm.
+ Chia sẻ bài làm trước lớp: Sau khi bình chọn đoạn văn hay nhất, tiêu biểu nhất, HS tiến hành chia sẻ trước lớp. HS nào có đoạn văn hay, ấn tượng sẽ trình bày. GV định hướng cho các em nhận xét về hình thức viết đoạn văn. Đoạn
văn có câu mở đoạn, câu kết đoạn phù hợp chưa? Câu mở đoạn có mang nội dung bao quát của đoạn văn không? Câu kết đoạn đã nêu được cảm xúc của người viết chưa? Tiếp theo, các em sẽ nhận xét về nội dung của đoạn văn. Đoạn văn miêu tả cảnh gì? Đã đúng yêu cầu chưa? Em ấn tượng nhất với hình ảnh nào trong bài của bạn? Bạn đã sử dụng từ ngữ gợi tả, gợi cảm nào, nghệ thuật nào? Câu văn nào của bạn làm em thích nhất? .. Với những câu văn chưa hay, chưa phong phú, GV nên cho các em chia sẻ theo kiểu câu hỏi: Nếu là em, em sẽ miêu tả cảnh vật này thế nào? Nếu em miêu tả cảnh vật này, em sẽ dùng từ gợi tả nào? Hoặc em có thể sử dụng hình ảnh so sánh để miêu tả hình ảnh này được không?..... Ngoài ra, GV định hướng cho HS nhận xét về cách biểu cảm của người viết: Câu văn nào nêu lên tình cảm của người viết? Đoạn văn của bạn cho em thấy tình cảm của bạn đối với cảnh đẹp ấy thế nào?.... Nếu là đoạn văn mở bài, GV định hướng cho HS nhận xét xem bạn mở bài theo kiểu trực tiếp hay gián tiếp? Bạn đã giới thiệu đúng đối tượng miêu tả chưa? Với đoạn kết bài, đó là kết bài không mở rông hay mở rộng? Cảm xúc của người viết với cảnh vật thế nào?... Như vậy, qua hoạt động chia sẻ đoạn văn trước lớp, để HS hứng thú học tập, GV định hướng cho các em nhận xét các mặt tích cực của bài HS trình bày. HS nêu được những từ ngữ, những hình ảnh, những câu văn hay mà các em có thể học tập. GV chọn ưu điểm để động viên, khích lệ; khéo léo dẫn dắt HS cách sửa những câu văn chưa hay, những hình ảnh dùng chưa sinh động để HS tiếp nhận bài học một cách nhẹ nhàng.
+ Đánh giá việc thực hiện mục tiêu của bài (HS tự đánh giá mình trong việc thực hiện các nội dung học tập): Để đánh giá các hoạt động của bản thân HS trong giờ học, GV hướng dẫn Chủ tịch HĐTQ hoặc Trưởng ban học tập tổ chức cho các bạn đánh giá việc thực hiện mục tiêu của chính bản thân mình. HS tự nhận xét trong giờ học, bản thân mình đã làm được những gì, việc làm nào bản thân HS cảm thấy hài lòng, việc làm nào chưa hài lòng. Đây là việc làm để chính bản thân HS nhìn nhận lại mình sau một tiết học, rút kinh nghiệm cho chính mình vào những giờ học sau. Ở hoạt động này, GV không cần phải nhắc nhở mà chính HS đã tự rút ra bài học cho mình.
+ Chia sẻ nội dung, những điều tâm đắc, những khó khăn vướng mắc sau khi thực hiên các nội dung học tập: Hoạt động cuối cùng là cho HS viết thư chia sẻ. Các em chia sẻ niềm vui, điều mà các em tâm đắc, bài học mà các em học được hay những băn khoăn, thắc mắc mà các em chưa biết cách giải quyết với bạn bè, cô giáo. Từ hoạt động này, GV sẽ hiểu được tâm tư, nguyện vọng của từng em. Bản thân GV sẽ lập kế hoạch giúp đỡ các em, lập kế hoạch cho các tiết học sau để các tiết học đạt hiệu quả cao nhất.
+ Hoạt động tiếp nối: GV khuyến khích HS, khi có điều kiện, hãy viết các nội dung mà các em được quan sát trải nghiệm thành một bài văn hoàn chỉnh.
+ Hoạt động ứng dụng: GV hướng dẫn các em về nhà chia sẻ bài viết, những điều em đã học tập được với người thân.
*Tóm lại: Khi dạy Tập làm văn trải nghiệm sáng tạo kết hợp dạy ngoài không gian lớp học sẽ giúp các em thay đổi không khí học tập. Để sự trải nghiệm của HS thu được nhiều điều bổ ích, GV hướng dẫn HS cách quan sát và quan sát một cách khoa học. HS đưa ra nhận xét, viết nhận xét đó thành câu văn, sử dụng từ ngữ gợi tả, gợi cảm, sử dụng hình ảnh, biện pháp so sánh, nhân hóa để người đọc, người nghe tưởng tượng được vẻ đẹp của cảnh mà HS miêu tả một cách chân thực nhất, giàu cảm xúc nhất. Thông qua các tiết Tập làm văn trải nghiệm này, HS được rèn kĩ năng quan sát, kĩ năng viết văn, các em được lập dàn ý, viết được đoạn văn đúng yêu cầu, được mở rộng kiến thức về văn học, cách dùng từ, viết câu, trí tưởng tượng được nâng cao. Các em còn được rèn kĩ năng chia sẻ, kĩ năng nói,.... Và đây là một phương pháp dạy Tập làm văn hiệu quả.
Kết quả cụ thể: Sau một năm áp dụng triệt để phương pháp dạy tập làm văn trải nghiêm sáng tạo kết hợp dạy ngoài không gian lớp học, tôi thấy phân môn Tập làm văn do tôi giảng dạy HS đã đạt được các kết quả như sau:
+ 100% HS tự tin, chủ động, sáng tạo hơn trong việc quan sát và viết văn. 100% các em đã biết sử dụng các từ ngữ gợi tả, gợi cảm, biết dùng hình ảnh, biết sử dụng các biện pháp nghệ thuật giúp cho câu văn, đoạn văn sinh động, có hồn, liên tưởng so sánh gần gũi, dễ hiểu, các câu văn logic. Các em còn cảm nhận được cái hay, cái đẹp của văn chương. Trong lớp không còn HS nào ngại học văn. Các em đã phát huy năng lực ngôn ngữ, năng lực hành văn của mình. Không những thế, nhiều em còn có khả năng làm MC, hùng biện trước các bạn, trước toàn trường.
+ Trong đợt kiểm tra định kì lần 4 có 21/27 em đạt điểm giỏi môn Tiếng Việt trong đó có phân môn Tập làm văn. 12 em hoàn thành xuất sắc các nội dung học tập và rèn luyện, 2 em có tiến bộ vượt bậc môn Tiếng Việt. Và lớp 5A có chất lượng môn Tiếng Việt xếp thứ nhất của khối.
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Kết luận:
Trong dạy học trải nghiệm sáng tạo kết hợp dạy ngoài không gian lớp học, GV có vai trò hỗ trợ, giám sát cho các em để các em tự mình trải nghiệm. Qua phương pháp này, HS tích cực quan sát và thực thành. Từ đó, các em chủ động tiếp thu kiến thức. Trong các giờ học này, các em học làm văn một cách nhẹ nhàng, không bị bắt ép, không cảm thấy gò bó. Các em thật sự được sáng tạo theo khả năng và trí tưởng tượng của mình. Sau một quá trình, vốn từ của các em sẽ được nâng dàn lên, khả năng quan sát, cảm nhận và miêu tả tốt lên, sáng tạo hơn. Và đặc biệt trong văn của các em luôn có cái mới, cái riêng. Tôi tin chắc rằng với phương pháp dạy học linh hoạt, các phương pháp được kết hợp một cách khéo léo, không gian học tập phù hợp sẽ phát huy được năng lực của HS giúp chất lượng các giờ dạy đạt hiệu quả cao.
Kiến nghị:
Đối với phòng giáo dục:
Tổ chức các chuyên đề chia sẻ kinh nghiệm về công tác giảng dạy đặc biệt là dạy tập làm văn trải nghiệm sáng tạo và dạy ngoài không gian lớp học để các GV có cơ hội học tập bạn bè đồng nghiệp đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
Đối với nhà trường:
Tổ chức các chuyên đề chia sẻ kinh nghiệm về phương pháp và hình thức giảng dạy trải nghiệm sáng tạo và dạy ngoài không gian lớp học, tổ chức thêm các sân chơi, các buổi giao lưu để các HS có cơ hội thể hiện năng lực viết văn, năng lực thuyết trình của mình.
Trên đây là một số phương pháp, cách thức tôi rút ra được từ trong thực tiễn làm công tác giảng dạy của mình trong năm học này. Tuy là những kinh nghiệm đơn giản nhưng đã có tác dụng rõ rệt trong việc dạy phân môn Tập làm văn. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp và các cấp lãnh đạo để đề tài này của tôi được hoàn thiện hơn.
PHẦN IV: CAM KẾT
Qua quá trình thực tế giảng dạy cùng với sự tìm tòi nghiên cứu, tôi đã hoàn thành sáng kiến kinh nghiệm: “Một số kinh nghiệm dạy Tập làm văn trải nghiệm sáng tạo kết hợp dạy ngoài không gian lớp học Lớp 5”
Tôi xin cam kết sáng kiến kinh nghiệm của tôi không sao chép hoặc vi phạm bản quyền của ai.
TÁC GIẢ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Khương Thị Thảo
CƠ QUAN ĐƠN VỊ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
(Xác nhận, đánh giá, xếp loại)
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
...............................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
(Xác nhận, đánh giá, xếp loại)
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
Kính gửi: Sở Giáo dục và Đào tạo Tỉnh Nam Định Tôi là:	Khương Thị Thảo
Ngày sinh: 01/05/1973
Nơi công tác: Trường Tiểu học TT Rạng Đông - huyện Nghĩa Hưng – tỉnhNam Định
Chức danh: Giáo viên
Trình độ chuyên môn: Cao đẳng sư phạm Tiểu học Tỷ lệ (%) đóng góp vào việc tạo ra sáng kiến: 100%
Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: “Dạy Tập làm văn trải nghiệm sáng tạo kết hợp dạy ngoài không gian lớp học Lớp 5”
Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Lớp 5A
Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: ngày 1 tháng 8 năm 2019.
Mô tả bản chất của sáng kiến: Phát huy năng lực học phân môn tập làm văn qua phương pháp dạy Tập làm văn trải nghiệm sáng tạo kết hợp dạy ngoài không gian lớp học Lớp 5.
Những thông tin cần được bảo mật nếu có: Không.
Những điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: Học sinh, sự hợp tác của phụ huynh, sự nhiệt tình của GV, sự đồng hành của nhà trường, tổ khối, đồng nghiệp và các tổ chức xã hội.
Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả: Góp phần nâng cao năng lực viết văn của HS. Từ đó phát huy năng lực giao tiếp, năng lực thuyết trình, năng lực xử lí các tình huống trong cuộc sống, hình thành phẩm chất tốt ở HS.
Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu, kể cả áp dụng thử (nếu có): như ý kiến đánh giá cá nhân của tác giả.
Danh sách những người tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng lần đầu (nếu
có):
Không
Tôi xin cam đoan mọi thông tin trong đơn là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Nghĩa Hưng, ngày 5 tháng 7 năm 2020
Người nộp đơn
(ký và ghi rõ họ tên)
Khương Thị Thảo