Sáng kiến kinh nghiệm Các giải pháp nâng cao chất lượng học phân môn Tập đọc - Kể chuyện Lớp 3

 một người đọc đầu tiên (theo cách bình chọn hoặc bốc thăm). Người đọc đầu tiên (học sinh 1) đứng lên đọc thành tiếng thật rõ ràng, rành mạch từ 1 đến 4 câu văn (dòng thơ) thì dừng lại và chỉ định nhanh “truyện điện” vào một bạn bất kì trong lớp (hoc sinh 2) đọc tiếp theo.
+ Nêu học sinh 2 được chỉ định nhưng không đọc được câu tiếp theo (sau khi cả lớp đếm 1, 2, 3) hoặc đọc không đúng câu tiếp theo (cả lớp hô “sai”), thì phải đứng tại chỗ; học sinh 1 có quyền “truyền điện” lần 2 (mời bạn khác đọc tiếp). Nếu học sinh 2 đọc đúng (từ 1 đến 4 câu) thì dừng lại “truyền điện” 1 bạn khác (học sinh 3). Cứ như vậy cho đến hết bài.
+ Trường hợp học sinh đọc hết bài, nếu chưa có lệnh của trọng tài thì vẫn được “truyền điện” bạn khác đọc lại từ đầu cho đến khi trọng tài yêu cầu dừng lại là kết thúc trò chơi.
Chú ý:
+ Học sinh phải đọc hết câu mới được dừng lại chỉ định người đọc tiếp. Cần dừng lại sau các câu đã gọn ý để người nghe dễtheo dõi.
+ Khi 1 học sinh đọc thành tiếng, cả lớp phải đọc thầm theo dõi.
+ Khi kết thúc trò chơi, lớp tuyên dương bạn đọc tốt dựa vào điểm của trọng tài và bình bầu của cả lớp. Giáo viên nhắc nhở những bạn bị đứng vì đọc sai cần tập trung theo dõi bạn đọc, động viên những bạn học chưa tốt.
Ví dụ: Khi dạy bài tập đọc “Ông ngoại”(Tiếng Việt 3, tập 1), giáo viên có thể tổ chức cho học sinh như sau:
Học sinh đọc: “Thành phố sắp vào thu. Những cơn gió nóng mùa hè đã nhường chỗ cho luống khí mát dịu mỗi sáng”. Học sinh 1 chỉ định học sinh 2 đọc tiếp: “Trời xanh ngắt trên cao, xanh như dòng sông trong, trôi lặng lẽ giữa những ngọn cây hè phố. Năm nay, tôi sẽ đi học”. Học sinh 2 chỉ định học sinh 3 đọc tiếp: “Ông ngoại dẫn tôi đi mua vở, dán nhãn, pha mực và dạy tôi những chữ cái đầu tiên. Một sáng, ông bảo: “Ông cháu mình đén xem trường thế nào”. Học sinh 3 chỉ định tiếp, học sinh 4 chỉ định... cứ như vậy cho đến hết bài.
Khi dạy một tiết Tập đọc, có thể tổ chức trò chơi này ở khâu luyện đọc từng câu, từng đoạn trước lớp.
Tổ chức trò chơi trong giờ Kể chuyện
* Trò chơi: Mảnh ghép kì diệu
Mục đích: Trau dồi khả năng ghi nhớ câu chuyện đã học; biết sắp xếp các ý theo đúng trình tự diễn biễn của câu chuyện khi tập kể; rèn trí thông minh, nhanh nhạy.
Chuẩn bị: Làm các bìa kích thước khoảng 30cm x 40cm, gắn nam châm mặt sau, đủ ghi rõ các ý tóm tắt hoặc chi tiết nổi bật theo từng đoạn của câu chuyện đã tập đọc, tạo thành 1 bộ phiếu; có thể làm nhiều bộ phiếu cho nhiều nhóm cùng chơi, mỗi bộ phiếu đựng trong một phong bì to (các phiếu lộn xộn, không đúng trình tự), ngoài phong bì điền tên câu chuyện. Lập các nhóm từ 2 – 3 bạn. 1 học sinh khá giỏi làm trọng tài.
Cách tiến hành: Mỗi nhóm một bộ phiếu, khi nghe lệnh “bắt đầu” mới được xem và sắp xếp bằng cách gắn lên bảng theo đúng trình tự, chi tiết. Khi hết thời
gian, nhóm chưa thực hiện xong là thua cuộc. Nhóm còn lại hoặc khi cả 2 nhóm cùng xong thì đối chiếu kết quả. Nhóm nào đúng và nhanh là thắng.
Ví dụ: Khi cho học sinh kể lại truyện sau khi tập đọc bài “Hai Bà Trưng” (Tiếng Việt 3, tập 2, trang 4), giáo viên đưa ra các chi tiết để sắp xếp như sau:
+ Giặc ngoại xâm chém giết dân lành, bóc lột sức dân. Nhân dân oán hận.
+ Trưng Trắc và Trưng Nhị, giỏi võ nghệ, nuôi chí giành lại non sông. Thi Sách bị tướng giặc Tô Định giết chết.
+ Hai Bà Trưng kéo quân về thành Luy Lâu hỏi tội kẻ thù, Hai Bà Trưng ngồi lên bành voi, đoàn quân rùng rùng lên đường.
+ Thành trì của giặc bị sụp đổ, Tô Định ôm đầu chạy về nước.
+ Đất nước sạch bóng quân thù. Nhân dân ghi nhớ công ơn Hai Bà Trưng.
Khi tiến hành dạy Kể chuyện, sau khi hướng dẫn cho học sinh nhớ lại nội dung câu chuyện, GV có thể tổ chức cho học sinh thi với nhau.
* Trò chơi: Thi kể chuyện theo lời nhân vật: “Tôi kể bạn nghe”
Mục đích: Rèn kĩ năng kể chuyện theo lời của một nhân vật trong truyện; luyện trí nhớ và khả năng dùng từ ngữ chính xác.
Chuẩn bị: Dùng mảnh bìa cứng làm thành vòng mũ đội đầu, phía trước ghi tên hoặc hình của nhân vật.
Cách tiến hành: Từng học sinh xung phong tham gia khi kể chuyện theo lời nhân vật mà mình chọn (kể từng đoạn). Giáo viên và các bạn còn lại nhận xét cho điểm.
Ví dụ: Khi kể lại truyện “Nhà ảo thuật” (Tiếng Việt 3, tập 2) theo lời của nhân vật Xô-phi hoặc Mác, có thể chọn nhân vật chú Lý, hoặc mẹ của 2 bạn nhỏ tạo tính sáng tạo cho học sinh.
IV . KẾT QUẢ THỰC HIỆN
Kế hoạch bài dạy thực nghiệm.
Sau gần một năm giảng dạy, thực tế lớp tôi, các em học sinh đã có kĩ năng đọc và kể chuyện tốt, tiến bộ hơn hẳn. Hầu hết các em đều xem trước bài ở nhà vì thế khi lên lớp nhiều em đọc, trả lời câu hỏi tốt và kể chuyện đúng nội dung. Thậm chí có rất nhiều em kể chuyện rất sáng tạo. Các em rất hào hứng, thích thú trong giờ Tập đọc – Kể chuyện. Có những bài Tập đọc – kể chuyện từ đầu năm mà đến gần cuối năm các em vẫn kể lại rất đúng nội dung và thể hiện giọng kể sáng tạo. Qua việc khảo sát một số bài Tập đọc – Kể chuyện, tôi nhận thấy chất lượng phân môn Tập đọc – Kể chuyện của lớp 3G được nâng lên rõ rệt so với đầu năm học. Tỉ lệ học sinh có kĩ năng đọc và kể chuyện sáng tạo được tăng lên rất cao. Giờ Tập đọc lớp học rất sôi nổi, hào hứng. Các em thi đua nhau cố gắng đọc to, rõ ràng, tích cực giơ tay phát biểu và kể chuyện rất hay. Phụ huynh trong lớp rất phấn khởi vì những tiến bộ con em mình đạt được. Gần cuối năm học, tôi đã có tôi khảo sát chất lượng ở một bài Tập đọc – Kể chuyện như sau:
KẾ HOẠCH BÀI DẠY
M«n: TËp ®äc - KÓ chuyÖn	TuÇn 28	TiÕt 82 Bµi: Cuéc ch¹y ®ua trong rõng
- Xu©n Hoµng -
I MỤC TIÊU
A- TẬP ĐỌC
Kiến thøc:
Hiểu các từ ngữ trong bài: nguyệt quế, móng, đối thủ, vận động viên, thảng thốt, chủ quan.
Hiểu ý nghĩa câu chuyện: Làm việc gì cũng phải cẩn thận, chu đáo. Nếu chủ quan, thiếu cẩn thận, coi thường những thứ tưởng chừng nhỏ thì công việc sẽ bị thất bại.
Kỹ nǎng :
Học sinh tự tìm ra cách đọc, ngắt giọng. Đọc trôi chảy toàn bài; đọc đúng các tiếng có âm, vần khó: nguyệt quế, bộ đồ nâu, ngúng nguẩy, rần rần, khỏe khoắn, thảng thốt, lung lay.
Biết phân biệt đối thoại giữa Ngựa Con và Ngựa Cha.
Th¸i ®é: - Cã ý thøc l¾ng nghe ý kiÕn cña mäi ng-êi; cÈn thËn , chu ®¸o trong c«ng viÖc.
B- KỂ CHUYỆN
Dựa vào điểm tựa là các tranh minh họa từng đoạn học sinh kể lại được toàn bộ câu chuyện bằng lời của Ngựa Con; biết phối hợp lời kể với cử chỉ điệu bộ, biết thay đổi giọng cho phù hợp với nội dung.
Học sinh nghe bạn kể rồi nhận xét, bổ sung nội dung.
II. CHUẨN BỊ
-Thầy: Máy tÝnh. Bài giảng điện tử.
-Trß:SGK, vë.
III.CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC
Thời gian
Néi dung kiến thøc cơ bản
Ph-ơng pháp, hình thøc tổ chøc dạy học
Hoạt déng của GV
Hoạt déng của HS
40’
TẬP ĐỌC
ÔĐTC
Kiểm tra bài cũ
- Kễ lại c©u chuyÖn “Qu¶ t¸o “
vµ TLCH.
C. Bài mới
Giới thiÖu bài:
Giíi thiÖu chủ ®iễm vµ truyÖn
®ọc
LuyÖn dọc
MT:HS biết ng¾t nghØ h¬i ®óng sau các dấu c©u, gi÷a các cụm tõ.
Ðọc mẫu
§1: Giäng s«i næi , hµo høng
§2: Ngùa cha: ©u yếm, ©n cần Ngùa con: tù tin, ngóng
nguÈy
§3: Giäng chËm, gän, râ
§4: Giäng nhanh, håi hép
HD luyÖn dọc + giải nghĩa tõ
§ọc nối tiếp c©u
§ọc ®óng: mu«ng thó, ngóng nguÈy, l-ít qua.
§ọc nối tiếp ®oạn:
HD HS nghØ h¬i ®óng, ®ọc các c©u v¨n v¬Ý giọng thÝch hîp: (SGV hưíng dÉn)
Gi¶i nghÜa các tõ: nguyÖt quế,
®ối thủ, vËn ®éng viên,th¶ng thốt.
§ọc tõng ®oạn trong nhãm


2 HS kễ vµ TLCH
NhËn xÐt.
Ghi vë
Nghe+ Theo dâi SGK
§ọc tiếp nối c©u (2 lưît)
3 HS ®ọc; CL ®ọc
®ång thanh..
-§ánh dấu trong SGK
2 HS ®ọc.
2 HS ®ọc chó gi¶i.
LuyÖn ®ọc nhãm 4.
2 nhãm ®ọc

- Nêu YC
5’
NhËn xÐt.

- Nêu M§ - YC của tiết học.
2’
Ghi b¶ng.

17’


- §ọc mÉu toµn bµi


- Nêu YC.

- Viết tõ khã vµ söa lçi phát

©m.

- Chia ®oạn

- §ưa c©u dµi.

- §ọc mÉu. HD cách ng¾t

nghØ; giọng ®ọc

- Giao nhiÖm vụ.

* §ọc §T c¶ bµi.
3. HD tìm hiểu bài
MT:HS trả lời đúng các câu hỏi và hiểu nội dung bài.
*Ðoạn 1:
Chốt: Chó chØ lo ch¶i chuèt, t«
®iÓm cho vÎ ngoµi của m×nh.
*§oạn 2:
- Gi¶i nghÜa: mãng
(Cha yªn t©m ®i, mãng của con ch¾c l¾m. Con nhất ®ịnh sẽ th¾ng)
* §oạn 3,4:
(chuÈn bị kh«ng chu ®¸o, qu¸ chủ quan)
(§õng bao giê chủ quan dï lµ viÖc nhỏ nhất.)
- TN: chủ quan
Bài häc: Làm việc gì cũng phải cẩn thận, chu đáo. Nếu chủ quan, coi thường những thứ
tưởng chừng nhỏ thì sẽ thất bại.
KỂ CHUYỆN
1.Luyện đọc lại:
MT: Luyện đọc diễn cảm toàn bài. Phân vai dựng lại truyện.
NhËn xÐt.
Nêu YC.
- NhËn xÐt.
-1 HS đọc c¶ bµi
14’



- Nêu YC
- CL ®ọc thầm ®oạn 1

- Ngùa Con chuÈn bÞ tham
- 2 HS TL

dù héi thi ntn?
- NhËn xÐt.

- NhËn xÐt, chốt KT


- Nêu YC


- Ngùa Cha khuyên nhủ con
- 1 HS ®ọc ®oạn 2, CL

®iÒu g×?
®ọc thầm vµ TLCH

- Nghe cha nói Ngùa Con
ph¶n ứng thế nµo?
(Khuyên Ngùa Con
xem lại bé móng)

- NhËn xÐt vµ chốt c©u TL
- 1 HS TL

®óng.


- Nêu YC.
- 1 HS ®ọc ®oạn 3, 4,

- V× sao Ngùa Con kh«ng ®ạt
kết quả trong héi thi?
CL ®ọc thầm.
- Th¶o luËn nhóm 2.

- YC TLuËn nhóm 2.


-NhËn xÐt chốt ý ®óng
- §ại diÖn nhóm TL

- Ngùa Con rót ra bµi học g×?


- YC ®Æt c©u víi tõ
“ chủ quan”.
- 2 HS ®Æt c©u.
2’
- Rót ra bµi học.
- 1HS nh¾c lại

40’


15’




- HS tự phát hiện các

-GV đọc mẫu đoạn 2
từ cần nhấn giọng.


- 2-3 HS luyện đọc


hay.

-YC HS tự phân vai đọc lại câu chuyện.
- Nhận xét HS.
Các nhóm luyện đọc phân vai.
Thi đọc phân vai trước lớp.

22’
2. Kể chuyện
a. Nêu nhiệm vụ
- Gọi 1 HS nêu yêu cầu.
Dựa vào 4 tranh minh họa 4 đoạn câu chuyện, kể lại toàn chuyện bằng lời của Ngựa Con.
1 HS đọc, lớp đọc thầm.
HS trả lời.
Tranh 1: Ngựa Con mải mê soi bóng mính dưới nước.
Tranh 2: Ngựa cha khuyên con đến gặp bác thợ rèn.
Tranh 3: Cuộc thi, các đối thủ đang ngắm nhau.
Tranh 4: Ngựa Con phải bỏ dở cuộc đua vì hỏng móng.
HS nêu tiêu chí đánh giá.
4 HS nối tiếp nhau kể lại từng đoạn của câu chuyện theo lời của Ngựa Con.
1 HS kể lại toàn bộ câu chuyện.


b. Hướng dẫn HS kể chuyện
- Kể lại từng đoạn chuyện.

Yêu cầu đọc đoạn kể mẫu.
Con hiểu kể lại câu chuyện bằng lời của Ngựa Con là như thế nào?
(Nhập vai mình là Ngựa Con, kể lại câu chuyện, xưng là “tôi” hoặc “mình”, “tớ”.)
Nói nhanh nội dung từng tranh.


- Kể lại toàn bộ câu chuyện.




Để kể tốt câu chuyện con cần làm gì?
( Nắm rõ nội dung, biết chọn giọng kể, sử dụng điệu bộ, cử chỉ.)
Yêu cầu HS quan sát để nhận xét bạn. Nêu tiêu chí đánh giá.


-GV nhận xét

2’

D. Cñng cè
- Củng cố bài.

. Sau khi học bài con rút ra bài học gì ?
Cả lớp nhận xét.
1 HS kể lại cả câu chuyện.
-	Nghe
- CL theo dõi.

- NhËn xét tiết học.
- NhËn xét tiết học.
1’
E. DÆn dß:
- Chuẩn bị bài sau: Cùng vui chơi.

- DÆn dò.

Bổ sung
Rót kinh nghiÖm



 Kết quả khảo sát:
Tổng số HS
Kĩ năng đọc và kể
chuyện chưa tốt
Kĩ năng đọc và kể
chuyện bình thường
Kĩ năng đọc và kể
chuyện tốt
Số lượng
Tỷ lệ
Số lượng
Tỷ lệ
Số lượng
Tỷ lệ
60
5
8,3%
14
23,4 %
41
68,3%

Đây thực sự là một kết quả rất khả quan so với kết quả khảo sát đầu năm mà cô trò tôi đã đạt được trong gần một năm học qua. Trong năm học này, tôi đã mạnh dạn đưa ra một số biện pháp để giúp nâng cao hiệu quả việc dạy và học phân môn Tập đọc – Kể chuyện. Đây cũng là một số kinh nghiệm khi dạy trên lớp của tôi. Với tiết dạy minh họa tôi đã trình bày ở trên, cùng với sự nỗ lực
không ngừng của bản thân, tôi đã quyết tâm làm trong suốt thời gian qua, tất cả mục đích là giúp học sinh có kĩ năng đọc và kể chuyện tốt hơn.
Qua việc tổ chức trò chơi áp dụng vào dạy học phân môn Tập đọc – Kể chuyện lớp 3, tôi thấy học sinh đã có nhiều hứng thú hơn trong học tập. Các em tiếp thu bài nhanh hơn, khắc sâu nội dung bài, không cảm thấy nhàm chán trong giờ học. Cùng với việc áp dụng những phương pháp giảng dạy đã nêu ở trên, kết quả học tập của học sinh do lớp tôi phụ trách đã có nhiều tiến bộ.
100% học sinh thích học Tập đọc – Kể chuyện.
Không khí trong tiết học trở nên sôi nổi hơn, các em rất tích cực tham gia đọc và kể; chủ động hơn trong học tập.
Kĩ năng tập đọc, kể chuyện có nhiều chuyển biến rõ rệt. Các em đọc to, rõ ràng hơn. Biết sử dụng ngữ điệu, phân biệt giọng từng nhân vật khi đọc. Khi kể chuyện các em đã tự tin, nắm được cốt truyện, kể tự nhiên, có sức hút, có sáng tạo. Đặc biệt, các em rất thích phân vai để đọc hoặc dựng lại câu chuyện.
KẾT LUẬN
Bài học kinh nghiệm
Trong quá trình nghiên cứu đề tài, qua nghiên cứu lý luận và thực tế để nâng cao hiệu quả dạy và học Tập đọc - Kể chuyện cho học sinh lớp 3 thông qua dạy bộ môn Tiếng Việt, tôi đã rút ra được những bài học có giá trị sau:
Về phương pháp: Giáo viên phải có lòng say mê nghề nghiệp, luôn có ý thức tìm tòi, nghiên cứu, sáng tạo.Sử dụng linh hoạt, sáng tạo, đổi mới các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học.
Về giảng dạy:
Phải kiên trì uốn nắn cho các em kịp thời, phân bố thời gian hợp lí, rèn luyện học sinh, theo dõi, kiểm tra thường xuyên việc đọc và kĩ năng đọc cho học sinh; luôn khen thưởng, động viên các em đúng lúc.
Cần tạo ra thói quen đọc diễn cảm, kể chuyện sáng tạo và tạo phong trào thi đua giữa các học sinh trong lớp với nhau.
Cần đưa ra yêu cầu phù hợp với từng đối tượng học sinh, trong các tiết học chú ý dạy theo đối tượng.
Trong quá trình giảng dạy nên tổ chức trò chơi học tập để thay đổi không khí học tập gây hứng thú với học sinh.
Kết luận
Trong thời đại hiện nay - thời đại của tri thức và trí tuệ, khoa học, công nghệ và thông tin. Biết đọc, biết kể chuyện càng quan trọng hơn vì nó sẽ giúp người ta sử dụng các nguồn thông tin, để đáp ứng yêu cầu phát triển của xã hội. Nâng cao kĩ năng đọc và kể chuyện cho học sinh Tiểu học là một vấn đề hết sức cần thiết. Nó có ý nghĩa rất lớn để kích thích sáng tạo của học sinh, mở rộng vốn hiểu biết, bồi dưỡng tư tưởng tình câm, nhân cách cho học sinh. Qua từng câu chuyện, từng bài đọc, học sinh còn được cung cấp vốn từ ngữ, năng lực diễn đạt, những hiểu biết về tác phẩm văn học. Từ đó nâng cao trình độ văn hóa nói chung và trình độ Tiếng Việt nói riêng.Vì vậy để nâng cao kĩ năng đọc và kể của học sinh, đòi hỏi mỗi giáo viên chúng ta phải nỗ lực hết mình, tích cực đổi mới
phương pháp dạy học, đầu tư suy nghĩ sáng tạo cho các em say mê, hứng thú hoạt động học tập.
Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân tôi về giải pháp giúp dạy và học tốt phân môn Tập đọc – Kể chuyện cho học sinh lớp 3. Mặc dù rất cố gắng song không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của các cấp lãnh đạo và các đồng nghiệp để sáng kiến kinh nghiệm này được hoàn thiện hơn và được áp dụng vào thực tế.
Các đề xuất và khuyến nghị
Trên thực tế, để nâng cao kết quả dạy và học phân môn Tập đọc – Kể chuyện thông qua môn Tiếng Việt cho học sinh lớp 3, tôi có một số kiến nghị như sau:
Đối với giáo viên:
Để giúp giáo viên tổ chức các hoạt động dạy - học đạt kết quả cao thì mỗi giáo viên cần tích cực sưu tầm các tài liệu tham khảo, tranh ảnh, băng hình, khai thác các tài liệu dạy Tập đọc- Kể chuyện qua Đài truyền hình, mạng Internet để kỹ năng dạy của giáo viên được hoàn thiện hơn.
Nâng cao hơn nữa hiệu quả của các buổi sinh hoạt chuyên môn giữa các khối lớp để cùng nhau trao đổi thảo luận về phương pháp dạy các tiết khó.
* Đối với phụ huynh:
Quan tâm đến việc học tập của con em, thường xuyên kiểm tra sách vở, đốc thúc quản lý việc học ở nhà.
T«i xin ch©n thành cảm ơn !