Sáng kiến kinh nghiệm Bồi dưỡng năng lực học sinh giỏi Tiếng Việt Lớp 5

PHÒNG GIÁO DỤC& ĐÀO TẠO A
TRƯỜNG TIỂU HỌC A
˜
“Bồi dưỡng năng lực học sinh giỏi tiếng việt lớp 5”
&
Người viết sáng kiến: Phạm Thị A Đơn vị: Trường TH A
MỤC LỤC
Phần mở đầu	Trang 2
Lí do chọn đề tài	Trang 2
Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài...........	Trang 2
Đối tượng nghiên cứu	Trang 2
Phạm vi nghiên cứu	Trang 2
Phương pháp nghiên cứu	Trang 2
Phần nội dung..	Trang 2
Cơ sở lí luận	Trang 2
Thực trạng.	Trang 3
Giải pháp, biện pháp	Trang 6
Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
Trang 17
Phần kết luận, kiến nghị	Trang 18
Kết luận	Trang 18
Kiến nghị	Trang 18
Tài liệu tham khảo ..	Trang 19
Phần mở đầu
Lí do chọn đề tài
Cấp tiểu học là cấp học nền tảng, bồi dưỡng học sinh giỏi, học sinh có năng khiếu ở tiểu học là nền móng cho chiến lược đào tạo người tài của đất nước. Bồi dưỡng học sinh giỏi tạo ra môi trường, sự tác động bổ sung từ bên ngoài để giúp học sinh hoàn thiện tri thức, phát huy hơn nữa những năng lực, năng khiếu của mình.
Vậy làm thế nào để giúp những học sinh giỏi, học sinh có năng khiếu yêu thích tìm tòi, khám phá những kiến thức, kĩ năng nâng cao nhằm phát huy được năng lực, tính sáng tạo của mình mà không cảm thấy quá tải, mệt mỏi và căng thẳng? Tìm lời giải đáp cho những thắc mắc này là nỗi băn khoăn, trăn trở của tôi và rất nhiều đồng nghiệp khác. Với mong muốn góp phần bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt lớp 5, tôi mạnh dạn đưa ra đề tài: “Một số biện pháp bồi dưỡng năng lực cho học sinh giỏi Tiếng Việt lớp 5” để cùng trao đổi với các đồng chí, đồng nghiệp.
Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
* Mục tiêu:
Góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Tiếng Việt lớp 5.
Giúp học sinh có năng khiếu về môn Tiếng Việt phát huy được năng lực và và tính sáng tạo của mình.
Góp phần nâng cao trình độ chuyên môn cho bản thân.
* Nhiệm vụ:
Nghiên cứu đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi học sinh Tiểu học.
Nghiên cứu mục tiêu, nội dung, chương trình, phương pháp dạy học, từ đó tìm ra biện pháp bồi dưỡng học sinh năng khiếu thông qua việc giảng dạy các phân môn của môn Tiếng Việt, thông qua một số hoạt động ngoài giờ lên lớp.
Nghiên cứu tài liệu để hướng dẫn, định hướng cho học sinh năng khiếu môn Tiếng Việt phát huy khả năng tự học của mình qua việc tìm tòi và khám phá những tri thức mới.
Đối tượng nghiên cứu
Học sinh lớp 5B, năm học 2014 -2015, trường Tiểu học Krông Ana.
Phạm vi nghiên cứu
Một số biện pháp, hình thức bồi dưỡng học sinh năng khiếu môn Tiếng Việt 5.
Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp chủ yếu là khảo sát, nắm bắt tình tình thực tiễn và đúc rút kinh nghiệm giảng dạy hằng năm để tìm ta giải pháp chung.
Phần nội dung
Cơ sở lí luận
Tiếng Việt là một môn học quan trọng đối với bậc Tiểu học. Qua môn học này giúp học sinh biết đọc thông viết thạo, biết sử dụng từ ngữ một cách chuẩn xác và có kĩ năng giao tiếp trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày. Những kiến thức của môn học Tiếng Việt là tiền đề, là cơ sở cho học sinh tiếp cận với các
môn học khác. Việc dạy và học Tiếng Việt trong nhà trường luôn được chú trọng ngay từ lớp đầu cấp. Đặc biệt là công tác phát hiện và bồi dưỡng những mầm non năng khiếu Tiếng Việt đã và đang được các nhà trường rất quan tâm. Trong thời đại hiện nay - thời đại của sự bùng nổ công nghệ thông tin, đất nước ta đang trên đà hội nhập và phát triển thì việc dạy và học môn học này càng trở nên cần thiết. Học tốt môn Tiếng Việt sẽ bồi dưỡng cho các em học sinh tình yêu quê hương đất nước, có ý thức giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt và bản sắc văn hoá dân tộc.
Bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt lớp 5 là một nhiệm vụ rất quan trọng, lớn lao, khó khăn, nặng nề nhưng rất đỗi vinh dự. Học sinh giỏi thường là học sinh có tố chất đặc biệt - khác các học sinh khác về kiến thức, khả năng cảm thụ văn chương, khả năng tư duy và khả năng làm văn. Tuy nhiên theo chỉ thị 5105/CT-BGDĐT, ngày 03/11/2014 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc chấn chỉnh tình trạng dạy thêm, học thêm đối với giáo dục Tiểu học, nhà trường và giáo viên cấp Tiểu học không được tổ chức dạy thêm và học thêm dưới bất cứ hình thức nào. Như vậy có nghĩa là nhà trường và giáo viên cấp Tiểu học sẽ không được tổ chức những buổi bồi dưỡng tập trung dành cho học sinh giỏi. Để giúp học sinh năng giỏi phát huy được năng lực học tập của mình đồng thời trang bị thêm cho các em những kiến thức, kĩ năng cần thiết để tham gia cuộc thi năng khiếu do Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện nhà tổ chức hằng năm thì việc bồi dưỡng kiến thức, kĩ năng nâng cao cho các em thông qua các tiết học trên lớp và thông qua một số hoạt động ngoài giờ lên lớp là hết sức cần thiết.
Qua một số năm giảng dạy và làm công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt ở khối lớp 5, tôi đã rút được một số kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi. Qua chuyên đề này, tôi mạnh dạn đưa ra trao đổi cùng đồng chí, đồng nghiệp để được góp ý nhằm làm cho kinh nghiệm bồi dưỡng của mình ngày càng hoàn thiện hơn và đạt hiệu quả cao hơn.
Thực trạng
Thuận lợi, khó khăn
* Thuận lợi:
Các cấp lãnh đạo và nhà trường luôn quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên và học sinh trong mọi hoạt động.
Hiện nay đã có nhiều nguồn thông tin, tài liệu, sách báo để giáo viên tham khảo, nghiên cứu, tự học nhằm nâng cao năng lực chuyên môn của mình.
Phần lớn những học sinh có năng khiếu môn Tiếng Việt đều ham thích tìm tòi, khám phá những kiến thức, kĩ năng nâng cao, có ý thức vươn lên trong học tập.
Nội dung chương trình đã được lựa chọn biên soạn phù hợp với học sinh lớp 5, giúp các em dễ dàng tiếp cận và yêu thích học Tiếng Việt.
Đặc biệt, theo công văn 5842/ BGDĐT –VP, ngày 01 tháng 9 năm 2011, V/v: Hướng dẫn điều chỉnh nội dung dạy học Giáo dục phổ thông, trong chương trình Tiếng Việt lớp 5 có nhiều bài, nhiều nội dung không yêu cầu dạy và học.
Thay vào đó, giáo viên được quyền chủ động thay thế một số nội dung phù hợp với đặc trưng của bộ môn, với đối tượng học sinh trong lớp. Nhờ vậy mà giáo viên có thêm thời gian để tiến hành lồng ghép bồi dưỡng năng lực cho học sinh giỏi.
Khó khăn:
Việc bồi dưỡng học sinh năng khiếu không có quỹ thời gian riêng, chỉ có thể lồng ghép vào các tiết học trên lớp và một số hoạt động ngoài giờ lên lớp. Trong lớp có nhiều đối tượng học sinh nên việc tiếp thu kiến thức của các em cũng ở nhiều mức độ khác nhau. Có nhiều em tiếp thu bài chậm, giáo viên thường phải mất nhiều thời gian để giảng đi giảng lại một nội dung nhằm giúp các em thực hiện được yêu cầu bài học nên thời gian dành để bồi dưỡng học sinh giỏi qua các tiết học còn hạn chế.
Một số học sinh có năng khiếu về môn Tiếng Việt lại không thích học Tiếng Việt, chỉ thích học Toán hay Tiếng Anh. Ngược lại một số học sinh thích học Tiếng Việt thì năng lực của các em có phần hạn chế.
Nhiều bậc cha mẹ còn có phần xem nhẹ môn Tiếng Việt nên không muốn cho con em mình theo đuổi môn học này.
Thành công, hạn chế
Thành công:
Ngay từ khi nhận lớp, tôi đã vạch ra kế hoạch phải làm sao cho lớp mình có nhiều học sinh yêu thích học môn Tiếng Việt, những học sinh có năng khiếu về môn Tiếng Việt được bồi dưỡng để phát huy được khả năng của mình. Tôi đã áp dụng nhiều hình thức và phương pháp dạy học khác nhau để lôi cuốn học sinh vào các tiết học, khiến các em hứng thú, mạnh dạn hơn, tự tin sôi nổi tham gia vào các hoạt động học tập hơn.
Dưới sự hướng dẫn của tôi, những học sinh có năng khiếu môn Tiếng Việt đã biết cách tìm tòi, khám phá những nguồn kiến thức nâng cao. Ý thức tự học, tự sáng tạo, năng lực học tập môn Tiếng Việt của các em ngày càng được nâng cao.
Học sinh trong lớp cũng không ngừng phấn đấu, học tập nhau cùng tiến bộ và ngày càng yêu thích môn Tiếng Việt.
Hạn chế:
Đề tài chỉ đưa ra một số biện pháp, hình thức bồi dưỡng nhằm phát huy năng lực cho học sinh giỏi môn Tiếng Việt chứ chưa đưa ra được phương pháp dạy học một dạng bài hay một phân môn cụ thể nào cả vì thời gian dành để bồi dưỡng học sinh giỏi không có nhiều.
Mặt mạnh, mặt yếu
Mặt mạnh:
Việc bồi dưỡng chỉ mang tính lồng ghép vào các phân môn của môn Tiếng Việt hay các hoạt động ngoài giờ lên lớp và dựa trên sự phát huy khả năng tự học, tự sáng tạo của học sinh nên không tạo ra áp lực hay sự qua tải đối với các em.