Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp nâng cao kỹ năng viết đoạn văn cho học sinh Lớp 3

êu cầu học sinh sửa lại). (Có thể học sinh ghi lại những câu văn hay để học tập).
+ Việc liên kết các câu đã phù hợp chưa...
 Với những bài viết chưa tốt, chưa hoàn thành giáo viên cho các em viết lại bài ở tiết hướng dẫn học sau đó đổi bài cho bạn để học sinh đánh giá bài viết của lẫn nhau. Những đoạn văn viết của học sinh đúng, đủ nội dung yêu cầu, mắc lỗi ít, lỗi không phổ biến tôi thường sửa lỗi ngay cho học sinh đó để học sinh tự rút kinh nghiệm. Những đoạn viết mắc nhiều lỗi, lỗi phổ biến (nhiều học sinh mắc phải) tôi chữa chung để cho cả lớp cùng nhận xét, sửa chữa rút kinh nghiệm.
Ví dụ: Khi viết đoạn văn“Kể về người hàng xóm mà em quý mến” 
Em Anh Đức viết đoạn văn “Kể về người hàng xóm mà em quý mến” như sau:
 Ông Cẩn là người hàng xóm mà gia đình em yêu quý nhất. Ông năm nay 61 tuổi. Ông là bộ đội nay đã về nghỉ hưu. Giáng người ông cao lớn. Ông có lước da bánh mật nhìn rất khoẻ mạnh. Gia đình em rất yêu quý ông. Mỗi khi rảnh rỗi cả nhà em lại sang nhà ông chơi. Mỗi khi ông đi đâu về ông đều có quà cho em. Ông Cẩn rất yêu quý gia đình em.
- Tôi yêu cầu Đức đọc đoạn văn cho cả lớp nghe rồi hướng dẫn học sinh nhận xét đoạn viết của bạn theo gợi ý:
 + Đoạn viết của bạn đã đủ ý, đảm bảo nội dung chưa?
 + Bạn dùng từ đã đúng và hay chưa?
- Học sinh trong lớp đã chỉ ra đoạn viết của bạn Đức đủ ý, đúng nội dung nhưng sơ sài, chưa bộc lộ được cảm xúc còn mắc lỗi về:
 + Chính tả: Giáng người, lước da
 + Lặp từ: Mỗi khi
+ Lặp câu: Ông Cẩn là người hàng xóm mà gia đình em yêu quý nhất. Gia đình em rất yêu quý ông.
 Do đó, đa số học sinh trong lớp đã phát hiện ra những lỗi sai trong đoạn viết của bạn giúp bạn nhận ra lỗi sai để sửa và bản thân mình cũng rút được kinh nghiệm để không mắc lỗi như bạn. Ngoài ra để học sinh có kỹ năng viết đoạn văn tốt sau khi chữa bài xong tôi thường đọc cho các em nghe những đoạn văn hay, giàu hình ảnh để học sinh tham khảo học tập. Nhờ cách làm này mà kĩ năng viết đoạn văn của học sinh lớp tôi dần dần được nâng cao.
Phối hợp chặt chẽ với cha mẹ học sinh 
 Hiện nay khoa học công nghệ thông tin ngày càng phát triển, học sinh được tiếp xúc với khoa học công nghệ hiện đại từ rất sớm nên đa số học sinh không thích học văn; ngại, sợ phải viết văn. Các em chỉ thích học tin học, ngoại ngữ Do đó, việc rèn kĩ năng viết đoạn văn nếu chỉ phó mặc cho các em trong thời gian ở trường mà không chú trọng khâu chuẩn bị ở nhà thì quả là một sai lầm. Bên cạnh đó, một số phụ huynh cho rằng học tốt văn là do năng khiếu của từng em. Vì vậy, ngay buổi họp cha mẹ học sinh đầu năm tôi đã thông báo tình hình học văn, viết đoạn văn của từng học sinh để cha mẹ các em nắm được và nêu một số biện pháp nâng cao kĩ năng viết đoạn văn cho các em ở nhà rồi lấy ý kiến tham khảo của một số phụ huynh có kinh nghiệm và đi đến thống nhất: cha mẹ phải thường xuyên kiểm tra bài vở, đôn đốc nhắc nhở con chuẩn bị bài ở nhà; tạo điều kiện để con được tiếp cận với thế giới bên ngoài qua thực tế hoặc qua các phương tiện thông tin, chuẩn bị cho con một góc học tập đúng quy cách.
Để tạo điều kiện thuận lợi cho các bậc phụ huynh giúp con chuẩn bị tốt cho bài tập viết đoạn văn ở lớp, tôi phôtô cho cha mẹ các em một bản: “Hướng dẫn chuẩn bị các tiết Tập làm văn có bài tập yêu cầu viết đoạn văn” để họ có điều kiện giúp đỡ, hướng dẫn con chuẩn bị. Chẳng hạn như sau
STT
Tuần học
Tên bài
Nội dung cần chuẩn bị
 1
2
3
..
Tuần 12
Nói, viết về cảnh đẹp đất nước
- Tranh (ảnh) về cảnh đẹp của đất nước ta.
- Tìm hiểu thông tin về cảnh đẹp đó thông qua các phương tiện thông tin.
Do đó mà đa số các tiết Tập làm văn học sinh lớp tôi chuẩn bị bài ở nhà rất chu đáo. 
Ví dụ: Tiết Tập làm văn Tuần 12: “Nói, viết về cảnh đẹp đất nước” nhiều học sinh mang đến lớp những bức ảnh rất đẹp. Em Lâm Anh sưu tầm được bức ảnh về Động Phong Nha Kẻ Bàng và em còn được mẹ hướng dẫn tìm hiểu thông tin qua mạng Internet: 
- Tiết Tập làm văn Tuần 23: “Kể lại một buổi biểu diễn nghệ thuật”.
- Hay tiết Tập làm văn Tuần 26: “Kể về một ngày hội”.
Nhiều học sinh đến lớp đã khoe với cô: Con đã được đi xem buổi biểu diễn văn nghệ ở nhà văn hóa xã nhân dịp đầu xuân, xem biểu diễn xiếc ở rạp xiếc Trung ương nhân dịp Tết thiếu nhi 1 - 6, xem lễ hội đền Cổ Loa, đền Gióng, lễ hội đền Hai Bà Trưng
 Học sinh chuẩn bị tốt bài ở nhà, đến lớp được giáo viên hướng dẫn, định hướng viết bài nên kĩ năng viết đoạn văn của học sinh được từng bước nâng lên.
 Song song với việc làm trên, tôi còn yêu cầu học sinh mang bài viết đã được cô giáo nhận xét, chấm chữa về cho bố mẹ xem để cha mẹ các em thấy được những ưu điểm, những tồn tại trong đoạn viết của các em. Để từ đó bố mẹ kịp động viên con phát huy những ưu điểm, khắc phục những tồn tại ở những bài viết đoạn văn tiếp sau.
 Do được sự động viên kịp thời của cô giáo, của bố mẹ nhiều em học sinh trong lớp tôi đã có kĩ năng viết đoạn văn rất tốt, các em không còn cảm giác sợ, ngại các bài tập yêu cầu viết đoạn văn như Minh Đức, Đức Huy, Thùy Linh,
 IV. KẾT QUẢ
 Nâng cao kĩ năng viết đoạn văn cho học sinh lớp 3 chính là góp phần giúp học sinh học tốt phân môn Tập làm văn nói riêng và môn Tiếng Việt nói chung, trau dồi vốn Tiếng Việt, vốn văn học, phát triển tư duy, mở rộng hiểu biết, bồi dưỡng tâm hồn, tình cảm trong sáng, tình yêu cái đẹp và thái độ ứng xử đúng mực trong cuộc sống cho học sinh.
 Bằng những kinh nghiệm đã nêu ở trên, tôi đã áp dụng trong suốt quá trình rèn kĩ năng viết đoạn văn cho học sinh và bước đầu đã thu được một số kết quả:
- 100% các em làm bài Tập làm văn đúng yêu cầu.
- Hầu hết các em viết câu văn đúng ngữ pháp, đúng chính tả.
- Các em đã viết được nhiều bài văn giàu hình ảnh, có cảm xúc; vốn từ phong phú.
- Học sinh có hứng thú, tiếp thu bài một cách chủ động trong giờ học Tập làm văn.
Điều đó chứng tỏ các biện pháp đã đem lại kết quả tốt, cần được phát triển để thực sự nâng cao chất lượng viết đoạn văn cho học sinh.
Kết quả một số bài tập viết đoạn văn của học sinh
Các bài tập viết đoạn văn
Số lượng bài
Kết quả
Bài viết giàu hình ảnh có cảm xúc, sáng tạo 
Bài viết đủ ý, có bố cục rõ ràng, câu văn bước đầu có sáng tạo 
Bài viết đạt yêu cầu
Bài viết chưa đạt yêu cầu
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
Kể lại buổi đầu em đi học
46
15
32.6
14
30.4
16
34.8
1
2.2
Kể về người hàng xóm mà em quý mến
46
23
50.0
12
26.1
11
23.9
0
0
Kể về một ngày hội mà em biết
46
26
56.5
11
23.9
9
19.5
0
0
Kể về một trận thi đấu thể thao
46
27
58.7
12
26.1
7
15.2
0
0

PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
Kết luận
 Để đạt được những thành công trong dạy văn nói chung và dạy viết đoạn văn cho học sinh lớp 3 nói riêng, bản thân mỗi giáo viên chúng ta ngoài năng khiếu vốn có thì sự học hỏi để trau dồi nâng cao hiểu biết cho bản thân mình là một việc làm thường xuyên liên tục. Muốn thành công trong dạy tập làm văn thì trước hết chúng ta phải dạy thật tốt tất cả các phân môn của môn Tiếng Việt theo tinh thần đổi mới phương pháp. Ngoài ra, muốn học sinh có kĩ năng viết đoạn văn tốt thì giáo viên phải:
- Nghiên cứu, chuẩn bị tốt các tiết dạy Tập làm văn có yêu cầu viết đoạn văn
- Dạy cho học sinh cách chuẩn bị bài Tập làm văn có yêu cầu viết đoạn văn
- Vận dụng các phương pháp giảng dạy linh hoạt trong giờ dạy và phải có năng lực ứng xử linh hoạt trên lớp
- Chú trọng rèn kĩ năng nói cho học sinh trong những bài tập làm văn nói
- Coi trọng khâu chấm, chữa bài nói, bài viết của học sinh
- Chú ý tới tất cả các đối tượng học sinh để có cách rèn kĩ năng viết đoạn văn khác nhau
Việc rèn kĩ năng viết đoạn văn cho học sinh lớp 3 góp phần nâng cao khả năng sáng tạo của các em với thế giới xung quanh. Góp phần giáo dục tình cảm thẩm mĩ, lòng yêu cái đẹp; góp phần phát triển ngôn ngữ ở trẻ, khơi gợi cho các em những tình cảm, xúc cảm, những ý nghĩ cao đẹp. Kĩ năng viết đoạn văn tốt ở lớp 3 là tiền đề, là điều kiện để các em có khả năng viết văn tốt ở lớp 4, lớp 5 và các bậc học sau này.
2. Giải pháp trong thời gian tới
 Trao đổi với đồng nghiệp cùng vận dụng và phát huy những kinh nghiệm mà bản thân tôi đã tích lũy, áp dụng đạt hiệu quả. Tiếp tục nghiên cứu, tìm tòi, áp dụng, sáng tạo các biện pháp mới để nâng cao kĩ năng viết đoạn văn cho học sinh.
3. Khuyến nghị
Để nâng cao kĩ năng viết đoạn văn cho học sinh cần:
* Đối với các cấp quản lí:
- Ban giám hiệu và các cấp quản lí cần quan tâm hơn nữa về cơ sở vật chất, đặc biệt là các trang thiết bị dạy học phân môn Tập làm văn như: tranh ảnh, băng hình dạy 
học Điều đó có một vai trò hết sức to lớn giúp giáo viên hoàn thành tốt hơn công tác giảng dạy.
- Tổ chức tốt và thường xuyên các hoạt động ngoại khoá, thăm quan dã ngoại, các cuộc thi tìm hiểu kiến thứcnhằm làm giàu, làm phong phú hơn vốn sống, vốn hiểu biết cho các em.
- Thường xuyên tổ chức tốt các buổi hội thảo, hội giảng chuyên đề về dạy học Tập làm vănnhằm nâng cao hơn nữa chất lượng dạy và học phân môn này ở Tiểu học.
* Đối với giáo viên :
- Thường xuyên tìm tòi học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp, nghiên cứu các tài liệu, sách giáo khoa để nâng cao tay nghề.
- Thường xuyên kiểm tra đánh giá việc đọc của học sinh và ghi nhận kết quả học tập của các em dù là một tiến bộ rất nhỏ.
 Trên đây là một số “Biện pháp nâng cao kĩ năng viết đoạn văn cho học sinh lớp 3 ” tôi đã nghiên cứu, áp dụng và thực hiện.Tuy nhiên trong quá trình nghiên cứu, sáng kiến sẽ không tránh khỏi những mặt hạn chế, thiếu sót. Tôi rất mong được sự giúp đỡ, đóng góp ý kiến quý báu của cấp trên và đồng nghiệp để sáng kiến kinh nghiệm của tôi được hoàn thiện hơn góp phần nâng cao chất lượng học tập cho học sinh.
 Tôi xin chân thành cảm ơn!
PHỤ LỤC
Một trang ghi chép “Sổ tay Tiếng Việt” của học sinh
Chủ điểm: Quê hương
Những từ ngữ thuộc chủ đề
- Các từ ngữ chỉ sự vật ở quê hương: cây đa, dòng sông, con đò, mái đình, ngọn núi, phố phường.
- Các từ chỉ tình cảm đối với quê hương: gắn bó, nhớ thương, yêu quý, thương yêu, bùi ngùi, tự hào.
- Các từ cùng nghĩa với từ “quê hương”: quê quán, quê cha đất tổ, nơi chôn rau cắt rốn.
Những từ ngữ, hình ảnh, câu văn hay
Bài: Vẽ quê hương
- Xanh tươi, xanh mát, xanh ngắt, tre xanh, lúa xanh, trời xanh
- Đỏ thắm, đỏ tươi, đỏ chót.
Bài: Quê hương
Quê hương là chùm khế ngọt
Cho con trèo hái mỗi ngày
Quê hương là đường đi học
Con về rợp bướm vàng bay
Bài: Chõ bánh khúc của dì tôi
- Lá rau như mạ bạc, trông như được phủ một lượt tuyết cực mỏng. Những hạt sương sớm đọng trên lá long lanh như những bóng đèn pha lê.
- Cắn một miếng bánh thì như thấy cả hương đồng, cỏ nội gói vào trong đó.
Những từ ngữ, câu văn hay khác
- Đứng ở giữa cánh đồng vào thời điểm lúa đang thì con gái, mới thưởng thức được vẻ đẹp rất nên thơ của cánh đồng. Đẹp nhất là ngắm nhìn những đợt sóng lúa đuổi nhau vội vàng, nhấp nhô lên xuống, giống hệt như một tấm thảm nhung xanh mà ai đó đang tung lên hạ xuống.
- Cánh đồng lúa như một tấm thảm xanh khổng lồ. Em tần ngần ngắm mãi “dải lụa xanh” này mà không biết chán.
MỘT SỐ ĐOẠN VĂN HAY
CỦA HỌC SINH
DANH MỤC CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO
Sách giáo khoa Tiếng Việt 3 – Tập 1, tập 2 - Nhà xuất bản Giáo dục
Sách giáo viên Tiếng Việt 3 – Tập 1, tập 2 - Nhà xuất bản Giáo dục
Thiết kế bài giảng Tiếng Việt 3 – Tập 1, tập 2 - Nhà xuất bản Giáo dục
Phương pháp dạy Tiếng Việt ở Tiểu học - Lê Phương Nga – Nguyễn Trí
Phương pháp dạy các môn học ở lớp 3 – Tập 2- Nhà xuất bản Giáo dục
Dạy văn cho học sinh tiểu học - Hoàng Hòa Bình
Tiếng Việt nâng cao lớp 3 - Nhiều tác giả
Tuyển tập 150 bài văn hay tiểu học 3 - Nhà xuất bản Đại học Sư phạm
Tạp chí giáo dục tiểu học - Nhiều tác giả
Hỏi đáp về dạy Tiếng Việt 3- Nguyễn Minh Thuyết
Giải đáp 188 câu hỏi về giảng dạy Tiếng Việt ở tiểu học - Trần Mạnh Hưởng - Lê Hữu Tỉnh
MỤC LỤC
Mục 
Nội dung
Trang

MỤC LỤC


PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ

I.
Lí do chọn đề tài
1
II.
Mục dích nghiên cứu
1
III.
Đối tượng nghiên cứu
2
IV.
Phương pháp nghiên cứu
2
V.
Phạm vi và thời gian nghiên cứu
2

PHẦN II: NỘI DUNG

I.
Cơ sở lý luận
3
II.
Thực trạng vấn đề nghiên cứu
3
1.
Thực trạng việc dạy học sinh lớp 3 viết đoạn văn trong giờ Tập làm văn
3
2.
Nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên
4
III
CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
5
1.
Coi trọng việc hướng dẫn học sinh quan sát đối tượng kể và tả
5
2.
Quan tâm hướng dẫn học sinh tích lũy vốn từ
7
a.
Bổ sung vốn từ thông qua việc hệ thống lại các từ ngữ theo chủ điểm từ các bài học.
7
b.
Làm giàu vốn từ ngữ cho học sinh thông qua việc sưu tầm và sử dụng hợp lí hệ thống tranh ảnh
9
c.
Sử dụng phương tiện dạy học hiện hiện đại trong các tiết tập làm văn để cung cấp vốn sống cho học sinh.
11
c.
Hình thành thói quen quan sát và ghi chép “ Sổ tay Tiếng Việt” tích lũy từ ngữ.
13
3.
Giúp học sinh nắm chắc bố cục đoạn văn
14
4.
Rèn kĩ năng diễn đạt cho học sinh
16
a.
Hướng dẫn học sinh viết câu văn ngắn gọn, sáng sủa
16
b.
Hướng dẫn học sinh viết câu văn có sử dụng từ gợi tả màu sắc, âm thanh
16-17
c.
Hướng dẫn học sinh sử dụng biện pháp so sánh
17
d.
Hướng dẫn học sinh tập sử dụng biện pháp nhân hóa
17-18
e.
Giúp học sinh nối câu, tạo đoạn tốt hơn
18
5.
Tăng cường yêu cầu thực hành viết đoạn văn
19
6.
Chú trọng dạy tốt các bài tập làm văn nói
20-21
7.
Thường xuyên chấm, chữa bài cho học sinh
21-22
8
Phối hợp với cha mẹ học sinh để rèn kỹ năng viết đoạn văn
23
IV
Kết quả
25

PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

1
Kết luận
26
2
Giải pháp trong thời gian tới
26
3
Khuyến nghị
26-27

PHỤ LỤC


Một trang ghi chép “Sổ tay Tiếng Việt” của học sinh
28

Một số đoạn văn hay của học sinh
29

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
30




MỤC LỤC
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lí do chọn đề tài
II. Mục đích nghiên cứu
III. Đối tượng nghiên cứu
IV. Phương pháp nghiên cứu
V. Phạm vi và thời gian nghiên cứu
PHÂN II. NỘI DUNG
I. Cơ sở lý luận
II. Thực trạng vấn đề nghiên cứu
1.Thực trạng việc dạy học sinh lớp 3 viết đoạn văn trong giờ Tập làm văn 
2. Nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên
III. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
1. Coi trọng việc hướng dẫn học sinh quan sát đối tượng kể và tả 
2. Quan tâm hướng dẫn học sinh tích lũy vốn từ
a. Bổ sung vốn từ thông qua việc hệ thống lại các từ ngữ theo chủ điểm từ các bài học.
b. Làm giàu vốn từ ngữ cho học sinh thông qua việc sưu tầm và sử dụng hợp lí hệ thống tranh ảnh.
c. Sử dụng phương tiện dạy học hiện đại trong các tiết tập làm văn để cung cấp vốn sống cho học sinh
d. Hình thành thói quen quan sát và ghi chép “ Sổ tay Tiếng Việt” tích lũy từ ngữ.
3. Giúp học sinh nắm chắc bố cục đoạn văn
4. Rèn kĩ năng diễn đạt cho học sinh
a. Hướng dẫn học sinh viết câu văn ngắn gọn, sáng sủa 
b. Hướng dẫn học sinh viết câu văn có sử dụng từ gợi tả màu sắc, âm thanh 
c. Hướng dẫn học sinh sử dụng biện pháp so sánh 
d. Hướng dẫn học sinh tập sử dụng biện pháp nhân hóa 
e. Giúp học sinh nối câu, tạo đoạn tốt hơn
5. Tăng cường yêu cầu thực hành viết đoạn văn 
6. Chú trọng dạy tốt các bài tập làm văn nói
7. Thường xuyên chấm, chữa bài cho học sinh
8. Phối hợp với cha mẹ học sinh để rèn kĩ năng viết đoạn văn cho học sinh
IV. Kết quả
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
2. Giải pháp trong thời gian tới
3. Khuyến nghị
PHỤ LỤC
 - Một trang ghi chép “Sổ tay Tiếng Việt” của học sinh
 - Một số đoạn văn hay của học sinh